SODJO02 - De witte krokodil-koning

De witte krokodil-koning
Er was eens een koning, die regeerde op een van de eilanden van Indonesië.
Hij woont samen in het paleis met zijn vrouw, de koningin, en een zoon van tien, die bekend staat als de lieve prins.
De koning is in de leeftijd van 60 jaar.
Toen het aldus zo ver was, zou de zoon de troon opvolgen.
In een jaarlijkse vergadering vond de raadsman van de koning, dat er één van de dorpen ontruimd moest worden en verkocht kon worden - uit bezuiniging; dan zijn de kosten minder voor de koning.
De koning gaf opdracht om dat te laten uitvoeren, maar er was een oude vrouw, bij wie de ontruiming zou plaatsvinden, die vanaf haar geboorte in dat dorp woonde: het was een erfstuk en herinnering voor haar. Zij was woedend. Toen zij hoorde dat zij onder een ander dorpshoofd moet gaan wonen, was zij kwaad en weigerde om mee te werken, om in een ander dorp te gaan wonen. Maar de koning z'n besluit stond al vast.
In opdracht van de koning moest een paar soldaten haar komen ophalen en opsluiten - zo gemakkelijk was dat toen.
Na twee maanden opsluiting vroeg zij om een gesprek met de koning te hebben. Het ging niet gemakkelijk, want zij moest nog tien maanden wachten voordat zij aan de beurt zou zijn.
Iedere dag bad zij: Wanneer zal de dag aanbreken om met de koning te praten?
Op een ochtend wordt zij door twee soldaten opgehaald om voor de koning te verschijnen.
Zij knielde en vroeg: "Ik smeek U, majesteit, om mij te vergeven en vrij te laten, want ik ben al oud, ik kan niet meer, majesteit!"
"Nee hoor," zei de koning: "Je had mijn opdracht genegeerd. Je hoort opgesloten te worden. Vrij zal je nooit zijn. Sluit haar weer op."
Toen kwam de oude vrouw plotseling los uit de armen van de soldaten en stond rechtop en sprak: "Koning, ik vloek u, en uw gezin, zodat je opvolger - je zoon - , die nu in het zwembad van het paleis aan het zwemmen is, in een witte krokodil zal veranderen. Hij zal niet weer in een mens veranderen. Als hij niet door een jonge maagd zal gekust worden bij een zonsverduistering."
Nadat de oude vrouw deze woorden had geuit, gaf de koning met woedende woorden opdracht om de oude vrouw weg te voeren, en voordien dat zij weggebracht moest worden, moest zij tien zweepslagen krijgen. Maar bij de zesde zweepslag zakte zij in elkaar, en werd door de soldaten weggedragen, naar haar cel (kamer).
Op dat zelfde moment veranderde de prins in een witte krokodil.
Na twee dagen hebben de bewakers de oude vrouw dood aangetroffen in haar cel.
De koning is verdrietig dat zijn zoon in een witte krokodil is gaan veranderen.
Daarna is de witte krokodil, die niet zo groot is, weggekropen naar een dichtbijzijnde rivier en verdween in de diepte.
Na twee jaar is de koningin overleden.
Dus toen bleef de eenzame koning over in zijn paleis.
De bewoner langs de rivier ziet de witte krokodil vaak. Soms dook hij op bij zwemmende kinderen. Hij is erg tam - komt vaker tevoorschijn uit het water.
Langsbij dezelfde rivier, aan de bovenwaards, woonde een gezin met twee kinderen: een jongeman van zeventien, die Parman heet, en een dochter van vijftien, die Lastri heet. Parman gaat vaak met zijn ouders naar de kostgrond. En zijn zusje van vijftien, die moest thuis blijven koken en het huishouden doen. Zaken als kleren wassen en de afwas doen, dat deed zij langs de rivier (of kalie) op zo'n grote steen.
Op een ochtend moest zij een paar uitgaanskleren van haar moeder gaan wassen. Zij legde de vuile kleren op de steen zoals gewoonlijk.
Plotseling dreef de allermooiste sarong (of jurk) van haar moeder in de kalie (rivier). Zij probeerde hem te pakken, maar de sarong ging te snel met de stroom mee. Ze kon hem niet meer te pakken krijgen. Ze schreeuwde en schreeuwde nogmaals, maar niemand kon haar horen: er waren geen mensen in de buurt.
Zij barstte in tranen uit.
Hoe gaat zij het thuis vertellen aan haar moeder?
Niet alleen zal ze geschreeuw en een pak slaag van haar moeder krijgen, maar haar moeder zou ook geen andere uitgaanskleren hebben.
Zij weet niet hoe ze dit moet oplossen, en hoe zij het thuis gaat vertellen.
Toen zuchtte zij en sprak met een luide stem, terwijl zij naar boven keek: "Degene die mijn moeders sarong terug kan brengen... als diegene een man is, ben ik bereid om met hem te trouwen. Als degene een vrouw is, zal zij mijn liefste zus worden."
Nog geen vijf minuten later kwam de sarong aandrijven en zij pakte hem uit het water.
Ze hoorde een lieve en zachte stem: "Vergeet je belofte niet, jonge vrouw!"
Zij schrok en trilde van angst, en zij antwoordde met trillende stem: "Nee hoor, nee hoor! Maar wie ben jij dan? Want ik kan je niet zien."
Toen verscheen een witte krokodil, die niet zo groot was.
Zij schrok en vroeg: "Kan je praten? Je bent een krokodil..."
Toen sprak de witte krokodil met een lief stemmetje: "Zal je geen spijt krijgen van wat je daarnet zei?"
"Nee, nee," antwoordde Lastri.
Zo hield Lastri de liefde geheim. Ze vertelde het aan niemand: niet aan haar ouders, noch aan Parman, haar broer.
Zij kwam zo vaak langs de kalie of rivier, en zij zat dan op de grote steen met haar benen in het water, en zat met de witte krokodil te spelen. Niemand is erachter gekomen dat er zoiets in de kalie afspeelde. Na een maand of vijf raakte zij echter in verwachting.
Aan het begin van de zesde maand vertelde zij het aan haar moeder. Die speelde het door aan haar vader.
De vader was zo kwaad, maar haar broer zei tegen zijn vader: "Papa! Eens moet zij toch een man hebben."
Het duurde dagen voordat de vader toestemde, want het was een schande voor de familie.
De vader zei: "Laat hem maar komen! Ik wil graag weten wie de persoon is die met mijn dochter wil trouwen. Anders vermoord ik haar."
Lastri vroeg zichzelf af: hoe ga ik met een krokodil naar huis en vertellen dat ik in verwachting ben van een krokodil en hem aan mijn ouders voorstellen?
Maar ja: beloofd is beloofd.
Lastri vertelde de witte krokodil wat de ouders wilden en de witte krokodil ging mee. Zo liepen ze samen. Lastri liep heel dicht bij de witte krokodil. Toen ze dicht bij het huis van haar ouders waren, begon het te schemeren midden op de dag. Het begon donker te worden: het daglicht verdween zachtjes en het leek alsof het weer nacht zou worden.
Zij struikelde over de witte krokodil. Uit angst en hulpeloosheid greep zij de witte krokodil vast en kuste hem.
De witte krokodil veranderde in een lieve prins. Zij kon haar ogen niet geloven. Daarna verscheen het daglicht weer - het was een zonsverduistering geweest...
Maar op dat moment waren er nieuwsgierige mensen in de buurt en die schreeuwden: "De prins, de prins."
Het echtpaar werd gelijk naar het paleis gebracht. Door de blijdschap van de mensen om hen heen, waren zij vergeten om bij de ouders van Lastri langs te gaan. Ze werden naar het paleis gebracht.
Hij moest opvolgen op de troon, want zijn vader was al te oud om te regeren.
Na een paar maanden kregen ze een zoon, en hij kreeg de naam Lastriman.

Verteld door M. Sodjo.

AT 0440 - The Frog King or Iron Henry    AT 0440 - The Frog King or Iron Henry   

ATU 0440 - The Frog King or Iron Henry.    ATU 0440 - The Frog King or Iron Henry.   

De koning wil een dorp ontruimen, maar een oude vrouw protesteert. Ze wordt gevangen gezet, maar vervloekt de zoon van de koning: hij verandert in een witte krokodil, die zich in de rivier schuilhoudt. Als het meisje Lastri een sarong verliest in de rivier, brengt de prins hem terug. Er ontstaat een liefde tussen het meisje en de krokodil en ze raakt zwanger. Als ze haar vriend aan de ouders gaat voorstellen, vindt er onderweg een zonsverduistering plaats en Lastri kust de krokodil. Hiermee onttovert ze hem weer in de prins. Ze gaan in het paleis wonen, de prins wordt koning en ze krijgen een zoon Lastriman.

Typoscript door M. Sodjo (Archief Meertens Instituut)

Lastri    Lastri   

Lastriman    Lastriman   

Parman    Parman   

Indonesië    Indonesië   

2013-03-01 14:46:21