BOERDE19 - [Vander vrouwen die bouen haren man minde]

[Vander vrouwen die bouen haren man minde]
Vander vrouwen die bouen haren man
Minde, ende watter ghesciede van.
Nadien dat ic gemercken can,
Vrouwen die bouen haren man
5 Minnen, si hebben torens vele,
Ochte si sijn vol van reinaerts spele,
Soe menech sens comt dauonture.
Dat magic v in corter vre
Bedieden, wildiere na horen.
10 Het woende wilen hier te uoren
Ene vrouwe bi oesten ghint.
Si hadde .i. knape ghemint
Ende gesproeken dat si hem wel
Onste. Maer der minnen spel
15 Sone mochten si niet volbringen;
Van desen saken, van desen dingen
Waren si soe tongemake.
In dinde soe droech hare sprake,
Dat die vrouwe den knape hiet comen
20 Tharen bedde; si soude dromen
Bat ter want wert haren man.
Ende ochticker niet geraken can,
Sprac die knape, hoe saelt wesen ?
Die vrouwe antwerde met desen:
25 Ic sal ene corde cnopen
Ane die dore, die sal lopen
Tote ane mine grote tee,
Dus seldi comen min no mee
Metter corden ende missen niet.
30 Si loefdent beide op dat gesciet,
(In wister hoe raden toe)
Ende die knape antwerde doe
Ende seide: het dunct mi goet aldus.
Der vrouwen gaf hi enen cus
35 Ende sceiden met deser tale.
De vrouwe bedachte hare wale.
Sauons alse daer gheten was,
Warp si den perden in den tas
Beide voeder ende coren;
40 Haren man dede si te bedde voren
Gaen, ende knochte die corde
Alsoe ghi hier te voren hoerde
Dat si beloefde haren amise.
Daer na quam die vrouwe lise
45 Ende strecte hare neuen haren man,
Ende die kerle hi doe began
Te speelne alsmen te brusele pliet;
Die vrouwe en dorste hem ontsegghen niet
Ende dogede dat hare ouer ging.
50 Ende alsi inden hare ding,
Soe lietse vallen den groeuaert
Bander side ter sponden waert,
Ende si was soe mat
Dat si alte male vergat
55 Der corden, die daer was gecnocht,
Ende bleef dus ombedocht
Liggende ene lange stonde,
Soe dat die knape ter sponde
Quam, bi der corden die hi las,
60 Daer die kerle gebedt was.
Hi sweech, hine dorste niet spreken,
Ende began sine broec af te steken;
Oec viel hi den kerle tuschen die been,
Ende die kerle riep al in een:
65 Helpe! wacharme, wat es hierl
Lieue minne, onsteket tfier,
Jc hebbe hier enen dief op mi,
Jc en weet niet wie hi si,
Jn laetne mi niet ontgangen,
70 Soe vaste hebbickene beuangen
Metten armen ende metten dien.
Die vrouwe sprac: wi selen sien,
Ende si maecte hare te viere waert,
Ende die man al onghespaert
75 Hilt den knape in siere gewelt.
Die vrouwe en wilt om geen gelt
Dat sine hadden thaere gewout,
Nochtan riep si vaste: hout!
Hi sal hier hebben sine discipline.
80 Ende si maecte hare orine
In tfier, soedat sijt wt brochte.
Biden heer die ons ghewrochte,
Sprac die vrouwe, tfier es wt!
Ende die man riep ouer luut:
85 Soe hales dan, ter quader vren,
Tuwer naester gheburen
Ende haestu: dese dief es mi te starc.
De vrouwe sprac: om .c. marc,
Hets soe donker, en gingicker niet.
90 Mijn herte doghet soe swaer verdriet,
Van vare si breect ontwee.
Haddick den dief min no mee
Alse ghi doet, ic soudene houden,
Ochte die duuel souds gewouden,
95 Tote ghi vier van yegerinc brocht.
Waendi dat ghine houden mocht,
Sprac die man, het ware mi lief.
Jaet, seit si, geeft mi den dief,
Jc worghen v alse enen capoen,
100 Ende si began die been die been ontdoen
Ende nammer tusschen hare lief.
Sie doe ouerlas haren brief
Dapperlike met groter haesten,
Ende die man liep ten naesten
105 Daer hi huse staende vant.
Ende alse die knape, die seriant,
Sine saken hadde ghedaen,
Ghing hi thuuswert, ende alsoe saen
Maecte haer die vrouwe in den stal
110 Ende nam een caelueken dat was smal,
Ende hilt vore hare bedde staende
Tes die man quam in gaende,
Die licht brochte ende vier.
Ja duuel, wat hebstu hier ?
115 Waest een calf dat ic di liet?
Bi onsen here, en hebbe el niet
Dan ghi mi in mine arme gauet.
Met euelen spade moetti gegrauet
Werden eer .iij. daghen liden
120 Dat ghijt mi daet te nachte bescriden!
Het heuet te broken al mine lede.
Bi gode ende siere moeder mede,
Sprac die man, ane sine huut
Soe docht mi calu alse .i. puut
125 Alsict di gaf in dine arme.
Heuet di gequetst? wacharme,
Verwaten moet werden dat es soe sterc!
Hier bi mach elc man nemen merc
Dat minners moeten connen vele:
130 Ochte si sijn vol van reynaerts spele,
Ochte vernoy hebben si onder hen beiden,
Eest dat comt dat si versceiden
Ende reynardie hoert ter minnen,
Dat mach men wel hier an bekinnen.

(De Middelnederlandse boerden. Voor het eerst verzameld uitgegeven door C. Kruyskamp. 's Gravenhage 1957, p.115-118)

Een vrouw bedenkt een list om met haar minnaar te vrijen, terwijl haar man slaapt. Zij bindt een koord van haar teen naar de deurknop van de slaapkamer, zodat zij haar minnaar kan waarschuwen wanneer haar echtgenoot slaapt. Wanneer de knaap echter bij het bed komt, omhelst hij in plaats van de vrouw, haar man. Deze schrikt op en denkt dat hij een dief heeft gevangen. Hij zal hulp en licht gaan halen bij de buren, terwijl de vrouw de zogenaamde dief moet bewaken. De minnaar en de vrouw gaan eerst met elkaar naar bed. Vervolgens haalt de vrouw een kalf uit de stal, dat zij blijft vasthouden tot haar man terugkeert.

De Middelnederlandse boerden. Ed. C. Kruyskamp. 's Gravenhage 1957, p.115-118

14e eeuw

Zie ook: F. Lodder, `Een genre der boerden', in: Queeste 2 (1995) p. 54-71.
F. Lodder, `De moraal van de boerden', in: Nieuwe Taalgids 75 (1982) p. 39-49.
F.J. Lodder, Lachen om List en Lust. Studies over de Middelnederlandse komische versvertellingen. Ridderkerk 1996.
Over de stedelijke context van de boerden: D. Hogenelst, `Sproken in de stad: horen, zien en zwijgen'. In: H. Pleij e.a., Op belofte van profijt: stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de middeleeuwen. Amsterdam 1991. p. 166-183.
Zie voor een moderne vertaling: L. Jongen, Van papen en hoeren, van ridders en boeren: tien middeleeuwse moppen. Hilversum 1995. p. 38-41.

Brusele    Brusele   

Lise    Lise   

Brussel    Brussel   

2013-03-01 14:46:21