Hoofdtekst
G.A. Brederoos
Symen sonder Soeticheydt.
Persoonagien.
SYMEN ZONDER SOETICHEYDT.
TEUNTJEN, (ALIAS) ROERT MY NIET.
SYMEN
Slordicheyt en is geen heylicheyt, dat seyden mijn zalighe besje.
Al bin ick een kleyn veugheltjen, seydese, 'k heb weer een kleyn nesje.
Hoort hier, Symentje Neef, seyse, onthoudt van my deuse leer:
Wilje wel doen kijnt, seyse, so zet jou teer nae jou neer,
5 Wangt watmen bespaart vaar, seyse, dat is altoos eerst ewonnen.
Jou Beste-vaar en ick, seyse, hebben 't met niet begonnen,
Maar wy en bancketeerden soo niet, seyse, as de luy.
Wy aten een potje karmelck, seyse, en droncken een toochje huy,
En as mijn man eynckel belust was, seyse, om vis te eten,
10 So haalden hy een net vol spiering, seyse, die een aar had wech esmeten,
De suynicheyt die weet wat, o kynts! seyse, wy hebben so dick e vast,
En wy hebben van ons leven, seyse, niet eensjes in noch uyt egast,
Wat haest hadden wy, en assewe dan, seyse, eens moss'len koockten,
So sochten wy de spaanders by de wech die wy daer onger stoockten.
15 't Is wel waar, seyse, onse renten die meugen ons wel voen,
Maer souwen wy daerom onse goetjen soo overdadich verdoen?
En datte wy soo beroyt en arm quamen te sterven,
Wat sou gy en ons erfgenamen dan doch hebben te be-erven?
S'het seper veul voor ons e daan, ja selfs soose op heur dood-bedt lach,
20 En dat Docter Jan de pis-besier heur misselijck water besach:
Soo seyd hy lieve kijnt, hier is geen hoop van leven,
Of ie most in nemen, seyd hy, hetgeen dat ick ie in sel gheven.
Hoe veul soud wel kosten? saydse, maer, seyd hy, ten minsten vijf groot,
Dat's my te veul, saydse, Liever wil ic sterven, en korts so wasse doot,
25 En al heur goedje besprackse myn, in dat heb ick oock ekregen.
Maer al even wel ick moet deuse Kamer wat raghen, en wat vegen,
Jemeni watten baijerdt leyd hier! wat hangen daer al dodden ragh,
Maer langhtme daer de raegh-beusem. iae wel, iae wel, datie hier een reysie sagh,
Je sloeght een gat inden hemel, ick moetme kruyssen en segenen!
30 Wat binnen hier Rypen inde boom, och wod het toch een lutie regenen,
We souwen Wassen, en onse back is leeg, en 't water uyt de brouwers schuyt,
Dat kost ien hiele hanght vol ghelts, elk emmertie, leghseme daer, een duyt,
Maer eer datmen Moer, of ick het water so duur souwen koopen,
So wille wy liever naeckt, of een maent in onse vuyle hemden loopen.
35 Ja wel het is te wongder, wat is hier ien hoope stof?
Nou ick mach gaen krygen 't half vat, en loogen myn vaten of.
Nauwe-Niesie, ongse afters kijnt, die sprackme nou lestent een woortie,
Ick haal myn Loogh in't Hoef-yser, saydse, daer krygh ic so veul om ien duyt, als ywers om een oortie,
En so doe ick oock. Of ic nou myn armen wat opstroopten, wat kond schaen? Waer sinie hier tangh?
40 Ick selie so klaer maken as pens-sop, seper in lang
En hebie so vuyl niet eweest. O menschen ick kan so schuren!
Ick wil wel uyt tarten de rendelijckste van onse buren.
Waer sinnen de kannen, de lepelen, so van silver as van tin,
Elck een is verwongdert hoe ick so vervaerelijcken puntich bin!
45 Jae het alder tentichste wijf weet op ongs huysraet niet te seggen,
En by men boenen, en wryven meugen de dienst-maysiens heur broeck by leggen.
Nou seper dat het al ien moye streeck ehad uyt de pan.
Wat mienen deuse hangdeloose tetten dat ick me niet wat doen en kan?
Dat waer myn kroon te na, dat waer myn leet warachtich.
50 Myn Moer of ick behoeven gheen Meyt, wy sinnen ons werckie self wel machtich.
Ick doe oock wat ick doe, ick doe myn werckie met vreucht,
Nou ick mach een Liedtie singen, dat ick lierde in myn ionge ieucht:
Het ginger ien Meysie dolen onder de Lijnde, Het ginger, etc.
Soo lang maer datse swaer was, heer ionck heer,
55 Soo lang maer datse swaer was met Kijnde.
Heer kyeren, ick had so gaeren myn heyligh aevend edaen,
Want ick sou noch gaeren tot ongse Jannetie Nift te bruyloft gaen,
En ick moet myn klieren noch of krygen, se hanghen ande balck in een kustory
Van stijf bort-papier, O mijn wit wammesie dat is al myn glory!
60 Ick kanmen so verweent op halen met een mouwe spelt,
En as ick myn ongdiefte groote broeck an heb, dan bin ick ierst estelt,
Ick weet mijn goetie ongneertich, en wongder wel te bewaeren,
Ick heb mijn pack al ehat van Lecesters tijen, dats nou wel 20. Jaren,
En 't is noch kars enne vars, noch gnap en gnut, is't niet vreemt dat het hem noch soo wel onthout,
65 Al ist gien nieu fatsoentie, wat schaed dat, ick houwme noch aen 't out,
Jae praat gy wat, ick ken al moytiens looghen.
Nou dat is al ghenoegh, ick mach mijn poppe-goet of gaan drooghen,
En brenghent op de Potte-banck, ick moetme noch verklien,
Terstont selmen het volck eens op sen Paes heylighe daechs zien.
Binnen.
SYMEN ZONDER SOETICHEYT stracks weer uyt.
70 -Neen blijf vry zitten, loop niet, weest niet bevreest,
Schreumt veur myn niet, 'k ben oock wel eer een kales eweest,
Maar om dat ick in elcks feest d'een en d'ander om 't kleet sie eeren,
Soo trock ick oock aan mijn verweende Bruylofts kleeren,
Dus hout iou plaets, en sit vry met ghemack // an:
75 Ick bin gien Joncker al heb ick een weyts pack // an.
Mijn fluwiele hoedt, met mijn schoone Kramerijcksche kraeghen,
En deuse blancke rampuyt die draegh ick alle daeghen,
Mijn bonte mantel is rustich, wijt, en onbekrompen,
Kijck hoe past mijn dit lijf, hoe staan mijn deuse klompen,
80 Hoe ruym is mijn deuse Broeck, wat bin ick nou al mans!
Mijn kousen syn eployt soo aartich op sen Frans,
Dan 't kost mijn wel een moije dicke duyt, somma, sommarum,
Ick koom hier niet om zus, maer om een groote waerom,
Mijn broeck is groot ghenoegh die ick heb om mijn lijf,
85 Dus moet ick (naer 't spreeckwoort) uytsien om een wijf.
En alsoo ghemeenlijck uyt Bruyloften, Bruyloften komen,
So heb ick mijn gang wel vrijelijck hier enomen,
Om te sien of ick myn gaejingh hier oock vinden sou,
Want wat hettet te beduyen ick moet toch ande vrouw.
90 Wel Dochters wat dunckie nou van mijn drievoeticheyt?
En heb ie nou geen sin in Symen songer Soeticheyt?
Maar mijn naem strijt reghel-recht teughen mijn natuur.
Wangt veul liever heb ick het soet dan het suur.
En ie sout by mijn hebben sulcke goe leckere daghen,
95 En over de goe nachten sou ie oock niet hebben te klaghen:
Want ick bin al wat dat een Man wesen mach.
TEUNTJEN (alias) Roert my niet
Goeden avent vrienden, en God zeghen iou ghelach.
Vergheeft het mijn dat ick iou steur in iou woorden.
Mijn docht dat ick hier stracks de speel-luy hoorden,
100 In wiens lieffelijck ghespeel ick alsulcken ghenocht // nam,
Soo dat ick hier om het spel, en niet om de vocht // quam.
Wel sinne de speul-luye wech? soo mach ick weer gaan wandelen.
SYMEN
Sacht wat moye meysje, wy sullen daer wat breeder van handelen,
Weet dat ick hier ben ter Feest ghenoot, al hier op dese Stee.
105 En een ghenoot vriendt, brenght wel een goet vriendt mee,
Dus blijft wat by mijn staan, ick hebje wat te spreecken.
TEUNTJE
Gy leelijcke duyvel, wel wat sal iou ghebreecken?
Fy gy bulle-back, flucks, segh ick, laet me gaan,
Wech, wech, gy vuylen druyt, flucks segh ick, laatme staan.
110 Laatme los, segh ick, en laatme gaan mijner vaarden.
SYMEN
Hout moye meysje, men beslaan geen loopende paarden,
Ick neem het in danck, al doe je mijn dit verwijt // siet,
Al ben ick wat leelijck, (gheloofd me) ick en bijt // niet,
Nou al goelijckjes, je bent soo quaet niet as gy iou wel kent houwen:
115 En wat kraftich van spraeck, syn meest de schoonste Vrouwen,
Ay hout doch wat ghemack, en blijft by myn hier stil.
TEUNTJE
Sel gy myn dwinghen, gy schob-jack, as ick niet en wil?
Hout iou hangden iou fielt, of ick drijfje veur iou wanghen.
SYMEN
Met onwillighe honden ist quaet hasen vanghen,
120 Dus Dochter verbijtie wat, en steltie wat ter neer,
De speelluy sijn om laegh, se komen strickx strackx weer.
Nou laetie segghen kijnt, kaes en broot laet hem eeten.
TEUNTJE
't Is waar propertie, ick heb iou naem vergheten,
Neen vaar ie bint het ventie niet na dat ick ie ansie,
125 En nae het schijnt soo heb ie iou vijf zinnen alle drie.
Loop, geck loop, wech, wech, ay lieve loop vry speulen,
Gy murrewert, wat deed ie soo nae an de meulen?
Hoe rammelt iou dat hooft, nou sot laet mijn met vreen.
SYMEN
Wel Joffrouw ben ick een geck, ick ben het niet alleen.
130 Kom hier gy schoon, kom bekijck iouw eens van binnen,
Voor seper sel ie de moer van de malle luy daer vinnen.
Lieve kijnt, loopt al ie best nae iou kluys,
Ghewisselijck ie brengt een heel mal mensch thuys,
Bijt op iou tong, gy flaers, ie selt een sottin voelen.
TEUNTJE
135 Dat is een mongt! men souwer een vuyle broeck in spoelen.
Seght op iou loer, hoe staet iou deuse flaers al an?
Schorter iou wat op, Jan sloot, soo haelter wat van?
Gy Lyf-uyt, gy hang-wieck, gy schuymsel der Rabauwen,
Gy onbeschaamden boef! durf gy myn noch soo toe-snauwen?
140 Graut iou gat toe, gy fielt, verstaeje dat wel?
SYMEN
Dat's een pangt, dat's een beelt, siet dat's een kats-vel,
Wat boeven of fielten sticken heb ick iou bedreven?
Segh, gy hoer, gy slet-vinck, gy ammerael vande turf-teven,
Gy karoonie, meer, varcken, wout-aep, wout-esel, lelijcke pry.
145 O bloet waer gy een man, of stongt mijn zoo wel vry,
Ick sneedje in iou wang of ick wurpje wel in't water.
Gy vel met een gat, gy overgeven kyve-kater,
Gy adders vel, kom hier, kom hier, segh ick een reys,
Gy mongt-revier, gy lang-tong, o gy stucke vleys,
150 Gy langh-lyf, gy elf-rib, gy beelt van elf ellen,
Het hiele selschip selse noch in rep en roere stellen,
Ick ken 't niet langer harden soo staat myn 't lijf en ryt.
TEUNTJE
Fy gy rekel, gy uyl, barsten wil ick van spijt,
Gy sot, gy geck, gy door, gy verwaande nar,
155 Gy buffel, gy esel, gy stier, gy bock, gy bul, gy var,
Gy Kalf, gy kapoen, gy Olyphant as gy bent,
Gy kinckel, gy gaffel, gy mallen schelm, y gut vent
Crijch ick iou in myn kluyven ick selie vernielen.
Gy eer-vergheten guyt, loopt by iou kack-hielen,
160 Gy schrobber, gy droch, gy beest, gy vuylen schavuyt,
O menschen, had ick iou hier ick krabden iou de ooghen uyt.
Mocht ick myn lust eens te deghen aen iou boeten,
Gangs velten hoe wod ick ie met mijn sleutel-reeckx groeten,
Wat doe ie hier met die kales, dien droncken snuyt?
165 Goe luy jaecht hem van hier, 't is een deuch-niet in sen huyt.
Och, ick en raack niet weer te deghen in drie dagen.
SYMEN
Ja was ick as gy, ick wod noch beginnen te klaghen,
Nou, ick geeft iou ewonnen, koopter appelen om,
Hoor Vrouwtjen, wy sullent of drincken, ey lieven kom
170 't Is hoogh enoegh, wy willent daer by laeten blyven.
TEUNTJE
Neen gy veugel, ick sweert jou ick seltje uytdryven
As gy der minst om denckt, o gy droncke slet!
Och ick word so qualijck, ay brengt me doch te bet.
Myn hart dat barst, ay mijn! ick ken myn a'em niet krijghen.
SYMEN
175 Och brenght toch water, en helpt mijn deuse vrou ontrijghen.
Och, och, se sterft, wat raet gaet myn nu an.
Elacy, nou bin ick al mijn leven een bedurven man!
Ay lieve laet heur toch an heur schorteldoeckx bandt ruycken.
Kender nu toch niemant eenighe raet ghebruycken!
180 Hoe ist moer? hoe ist kynt? is 't hart noch so benaut?
TEUNTJE
Wat sey de schijn-deucht daer? spot gy noch rabaut?
Gy draeck, durf gy in deusen staet noch met myn gecken?
Hoe qualijck ken de Vos syn schalckheyt bedecken,
Mijn is so bang, helaes, ick weet my geenen raet!
SYMEN
185 Maer om Gods wille, Vrouwtie, draecht doch niet langer haet!
Heb ick iou yets misseyt, ay wilt mijn dat vergheven,
Mijn lieve schaep, het is door haesticheyt bedreven,
Jou naem is mijn onbekent, segh myn hoe dat je hiet.
TEUNTJE
Myn naem is Teuntje (alias) roert myn niet.
SYMEN
190 Och had ick dat gheweten, lief, ick haddet wel e laeten.
Want de Vrouwtjes, seydme, syn doch swacke vaten.
Hoe ist myn liefje? hoe ist datje iou nou al bevoelt?
Is de tooren over? is de hette wat ekoelt?
Belieftje oock een roemer wijns, om 't herte wat te laven?
TEUNTJE
195 Ist jock, of ernst, dat gy mijn aenbiet deuse gaven?
Och ja, ick dronck wel eens. Wat so, dat geeft myn hart weer moet,
Ick danck iou voor dees deucht die gy mijn tegenwoordich doet,
Ick selt tot zijner tijt danckbaerlijck vergelden,
Vergheeft het myn dat ik iou soo lasterlijcken schelden.
200 Myn onbeschaamde mongt liet onbedachtlijck slippen
De groote tooren van myn onverbolghen lippen.
Mijn onberaedsaem hert de schult alleenich heeft.
SYMEN
Ick vergeeft jou gaeren, indien gy 't myn vergheeft,
't Is langh enoech gekeven, wy willent hier by laten blyven,
205 Men kan een dingh doot swijghen, maer niet doot kijven.
Dan dat is daer, kom brenght ons slechs wat nieuws voort,
Seght Teuntjen, heb gy van geen nieuwe hyleken ehoort?
Doet ons daer af een woort, en 't ander over eslaghen.
TEUNTJE
Gy hebt een onrecht voor, dat most gy een ander vraghen
210 Die't beter weet, vraecht die, myn leyter gants niet aen,
Ick laet Gods water over Godts acker gaan. 211
'k Heb selfs ghenoegh te doen, 'k mach my met een ander niet bemoeyen.
SYMEN
Kijck, moer is wel soo wijs as seve dolle koeyen.
Hout iou wat slechties, gy weet nergens van.
215 Hoe vaeren wy tot iouwent, wil gy niet ande man?
Daer't soo soet is as men malkander so dicht gaat an't lijf // legghen.
TEUNTJE
Ande man Symen? wel wat sou dan 't wijf // seggen?
Weligh wijf sonder man, een man en dient myn niet.
Wat is dat eseyt, wacht iou voor een dinck dat man hiet.
220 Ick eet, ick drinck, ick koock nae mijn eygen lusten,
Ick gae daer 't mijn belieft, ick legh mijn weer te rusten.
Ick slaap tot aanden dach, ick doe al wat ick wil,
Wat sou ick met een man doen? ay lieve swijcht toch stil,
Ik hoef niemants hooft waer te nemen, of te achten,
225 En dan naer een droncke gat een gantsche nacht te wachten,
Dat mach doen die wil, maer ick nou noch nemmermeer.
SYMEN
Daer geen man is, lieve kynt, daer is geen eer.
De man is d'eer van 't huys, en het hooft vande Vrouwen,
Die eert hy, die prijst hy, die kan hy in waerden houwen,
230 Met moye kleeren, met kostelijcke ringhen,
Met suyver huysraet, en alle verweende dinghen,
Voort dat hy soo lodderlijck siet, en kust, en armt,
Soo lieffelijck troetelt, soo minnelijck verwarmt,
Met reyne liefd, en aengename bevallicheyt,
235 Met soete vrientschap, en wijse mallicheyt.
Geluckich is de vrou die een deuchdelyck man // krijcht,
Hierom lieve Teuntie van iou ienicheyt dan // swijcht,
Want ienicheyt is armoe, en armoe doet treuren.
En al mocht mijn alleen de gantsche werelt ghebeuren,
240 Ick en begheerdese niet, ghelooft mijn vry,
Dat soete gheselschap daer ben ick soo gaeren by,
As gy aleenich bent, en as yet vreemts beieghent // u,
Of as gy hoest of niest, niemant en seyt God segent // u,
Neen kijnt, neemt een vrijer, en maackter een man // van,
245 Ghebruyckt iou ionghe ieucht, gy benter best an // dan,
Wanneer de treurighe outheyt komt met syn ghebreck // by.
TEUNTJE
Gy keunter om kallen as ledder om 't speek // gy,
Wel vrijer hoe komt het, derf gy 't niet waghen?
Of wacht ie tot dattet de vrijsters iou selle komen vraghen?
250 Wat ie moet selfs as een blint paert sien inde wint,
Je most oock al anders gaan wilie van een ander syn bemint,
In iou geel, in iou wit, in iou root, in iou purper satyne,
In iou fluweel, in iou kamelot, in iou karmosyne,
Dat 's nou de nieuwe snof, de rechte slach mijn breur,
255 Wech met deuse poock, wech met dese hoed, wech met dese sleur,
Wech met dese pels, wech met dese vodderije,
Wech met dees malle tuych, wech met dees brodderije,
Versiet u van mantel, van wambays, van broeck, van hosen, en schoen.
SYMEN
Dit 's mijn werck-pack, dit 's mijn Kerck-pack, en dit selt hem wel doen,
260 Die mijn dus niet en wil, mijn anders oock niet en sel,
En wil den eenen niet den ander die wil wel,
En met dit fatsoentie, moer, meende ick yemant te behaghen.
Wangt ick moet mee wat vreemts en onghemeens draghen,
Kijck, hoe geestigh staat het, hoe aardich is 't over al,
265 Ick sorgh dat mijn het puyck dit haest nae doen sal.
Wel benie geck, men mach nieuwes geen beter kleet vinnen.
En om dit kleet, moer, soo soumen my beminnen.
Siet hoe reyn staat mijn deuse Lijntwaatsche doeck.
TEUNTJE
Symen ik verlief op iou as een boer op een boeckweyte-koeck,
270 Maar lieve Symen, segh mijn doch eens het rechte bescheyt,
Selie Jannetgen Gaelen niet hebben de moye meyt?
Je benter heel op verslingert, soo ick verstae.
SYMEN
Ick wodse niet hebben al liepse mijn nae.
Jae wel wat een bescheyt, wie segie Jannetie Gaelen?
275 Men sou wel aerdakers van heur rietschapie haelen:
Neen die is mijn te morssich, en siet, daer beneffens
So drincktse as een Koe, dat's een toochien seffens
Goelijckiens van een vaan, die klaartse voor den tap.
TEUNTJE
Achter de hal daer woonter eentie die hiet wap,
280 Dat's een naerstich wijf, iaet by mijner trouwen,
Had ie die, Symen, ie waert gewisselijck behouwen.
Dus staeter nae, ie krijchter misschien 't ghebruyck // van.
SYMEN
Ja nou scheur ick myn reusel en maker een huyck // van,
Legh gy myn aers niet toe? dat is seker wel fray,
285 As sucken Hael-over, sucken onwetenden vlay,
Die om een Haver-stro de hiele buurt stelt over ende.
Wegh, wegh met die lompe, wegh, wegh met die slappe-lende.
Wel wat sout zyn, een eeuwich twist-huys en een aertsche hel?
Een onrustich gemoet, een lang en wreet gequel,
290 Want dat leelijcke vel // dat raest al waerse beseten,
En oock so isse al te out, te kout, verrot en versleten,
Het iong is al myn lust, het iong wil ick beminnen.
TEUNTJE
Ja wel, wortje nou niet wel uyt iou sinnen,
Wel lieve Slocker, isser so veel aen iou te vangen?
295 Wel Robbeknol wilje niet out wesen, so laetje iong hangen,
Wel hoe isset hier, durf gy den ouderdom versmaen?
Gy meucht je ouwer ontgaen (seyd me) maer niet ontraen.
O salege knecht, een out Wijf die is te prysen,
Want 't geen ghy niet en weet, dat selse iou wel wysen,
300 Sy schaft het ten orber, se hout het goetjen te raet,
Neen seker, een goet out wijf en is niet quaet,
Eer 't iou rout te laet // soeckt een wyse bedaerde // vrou.
SYMEN
Ick segh noch dat ick van geen gryse beiaerde // houw,
Of so ick het deed, daer most lustich kley ande kloet // zyn,
305 Se most schat rijck, en overdadich goet // zyn,
Of dat sy eenige neringh deed, daer sy so veel me won,
Dat icker, als een Lanst, lustigh op leegh-gaen kon,
En by de Gasten rijckelijck me mocht op blyven,
Ende om heur geldt mocht koopen andere ionge wyven.
310 Weetje daer raet toe, so wilt het opentlijck belijen?
TEUNTJE
Jae ick weeter een, die is heel quickx te vrijen,
Die seer wel sit op de Marckt, iae sy verstaet
Haer de Komanschap wel daerse me om gaet,
Op den Dam isse wel bekent, ia sy praet tot allen stonden,
315 Niet als een slechte doy, maer al by loutere ponden,
En sy isser vlytich by, als een die heur 't winnen niet en schaemt.
SYMEN
Maer hoe hietse doch?
TEUNTJE
Trijn Aerdakers isse genaemt,
Dit is de Vrou die so rustichlijck kan winnen.
SYMEN
Wat de duyvel! Messieurs hoe keunjet versinnen?
320 Na de wijnt leyden ick myn ooren so dapper inde wieck,
Vermits dat ick so schricklijck van 't luye-evel ben sieck,
Ick mienden al waers, doen gy't my so beduyde,
Je hadme daer al binnen, al eer de poort klock luyde,
Maer ick selje wel weer hebben, in dien ick so lang leef,
325 Wegh met dit ouwe vel, wegh met die taeye Teef,
Wegh met die murrewe mongt, s' is al te seer ekevelbeckt,
Met hangende lippen, waer over sich haer gevel streckt,
De murrewe, de murrewe, dunckt myn, hoor ickse roepen,
Dat koop-wijf sit doch wel, voor die so garen snoepen,
330 As gy en ious gelijck, dan dat laet ick daer by zyn.
TEUNTJE
Dat en roert iou niet Dras-broeck, dat doen ick van 't myn.
Houdt iou mongt of je selt myn weer sprekende maken.
Maer nou om by 't propoost te blyven, daer wy flus of spraken:
Wilje wat moys in't oogh hebben, so seght eens op?
335 Ick weeter een die is toe emaeckt as ien pop,
Vol koleurtjens, men ken iou geen rijcker wijf // venten,
Se het veul inkompste, en daegelijckx geweldich veel lijf-renten.
SYMEN
Hoe hietse doch, ey doet myn die verklaering?
TEUNTJE
Maer Lijsje waer is Jan? so hietse inde waringh,
340 Een Kijnt selie te rechten helpen hebje eenigh verlangen.
SYMEN
Kijck hoe kanse dat uyt setten met stijve wangen,
Dat 's daerom, nou moer ick en selje niet meer vragen,
Want wat ick segh, ick ben evangen of eslagen,
En dat 's de oorsaeck dat mijn aensicht hem treurich // went.
TEUNTJE
345 Noch seg gy Symen datje niet schrickelijcke keurich // bent.
Jannetje Cladde-botters begeerje niet so gy seght,
Noch Puntige Bely, noch onse Smerige Brecht,
Nae Marry Krabberts en wilje niet eensies sien,
En loopende Lijsbet wil hiel met iou op de bien,
350 Malle Peet loopt iou na, en Trijn en laetje niet met vreen,
Gerberich, wat brieven, wat klachte, wat reen
Die sy aen iou versoeckt, gy wiltse niet te woort // staen.
SYMEN
Also Moer, geeft hem, laet die wagen vry voort // gaen.
TEUNTJE
Gy sout wel een dosijn Vrijsters macklijck konnen krygen,
355 Ick wilse wel noemen, maer 'k sel om reden swygen.
Of wil ick liever iou getal voort vol // maken?
SYMEN
Gy sout myn wel mal, sot, en half dol // maken
Met dit versoorde goed, oock eensdeels door iou snarricheyt,
Gy deur trapte sack vol schelmery en arricheyt.
TEUNTJE
360 Swijght iou Rekel.
SYMEN
Wouje wel datje sulcken Rekel // hadt?
TEUNTJE
'k Wou liever datje met iou gat op een hekel // sat,
Gy Mallert, wel wat sel gy iou duncken laten,
Gy groot dunckende geck, gy plompert in iou praten,
Gy roem-drager, gy bloedt, en port my nou niet meer!
SYMEN
365 Koomter weer een kaepje, seg rasend onweer?
Hoe is 't Moer, hebje iou safte hembt verkeert aen?
Of benje huy-morgen te vroegh van't bedt gegaen?
Wel hey, hebje iou gat vol, of benje bestoven?
Kijck, kijck, hier komen de qua buijen weer boven.
370 Fluckx magre heyn, hout ten beek eer icker op ga trommelen,
O bloet van gangsen! hoor ick iou ien woortje rommelen;
Gy selt Stock-vis eten, en die met Vuyst-loock over goten,
Gangs willigen! had gy myn tot een man genoten,
Ick souwie dat snappen wel haest betaelen.
TEUNTJE
375 Gy duyvel! ick sou iou 't licht uyt iou oogen halen.
Gy schelm, gy dief, gy bloetdorstighen tyran,
Kom, driegh gy een vrou te slaan, gaat slaat teghen een man,
Schoon genomen, dat gy myn tot een Vrou verwurf:
Siet myn vry an veur soo soeten slechten slurf,
380 Gy sout men geen drie-maal slaan, of gy sout jou loon ghenieten.
Mallen pis-dief, ick sou jou ghesmolten loot in iou ooren gieten,
Kael-kin, ick sou iou wel knap helpen aan een kant,
Of steken 't huys met iou, en al den bras aen brandt.
En weet datter geen arger list evonden of ekregen // is,
385 Dan door een quade vrouw die seer boos ghenegen // is.
Dan dat is daer goet-hert, soo gy wilt so wil ick mee.
SYMEN
Nou alle dinghen doot en te niet, pays ende vree,
Maar gy vraachdemen flus of ick niet hylekes gesint // was,
Maar of ick iou eens seyde dat je van een groot Heer bemint // was,
390 Ja al van een groot Heer, let vry op mijn woorden.
Van een heylich leven, ja van Broer Cornelis oorden,
En hy is rijck van herten, en arm van macht,
En 't is een Keysers kint, jae van Keysers gheslacht.
TEUNTJE
Hoe is syn naem? antwoort mijn hier op heus.
SYMEN
395 Maar syn naam is (met oorlof) Pieter drie-bochgelde neus.
TEUNTJE
Ist aars niet, as sucken hoochmoedigen stock-nar,
Wat helptet hy is so kackx, soo naackt, so beroyt, soo barr',
Wod je me seper an sulcken geck of nar besteen?
SYMEN
Wel hoe ist Moer? praat ick so veer buyten reen?
400 Houwtje so qualijck niet, hy is tot jouwent wel esien.
TEUNTJE
Dat 's waar, maar niet met mijn wil, wangt watmen hem verbien,
Hy komt telckens weer, wel stout, en vrypostelijck.
SYMEN
Neen werpje soo niet wegh, maer hout iou vry wat kostelijck,
Maar noch weet ick een grooter Heer, die nauwelijcks kan staan // stil,
405 Hy en weet van dartelheyt niet hoe dat hy gaan // wil,
En hy stryckt alle dommelycke daeghs verby iou wooningh,
En naer datmen kalt kynt, soo ist een Koningh.
Ja ick heb selven ehoort dat hy roept en opentlycken schelt,
Onse Burgermeesters op de straet, en seyt, je doet me kracht en gewelt,
410 Se wroeten in myn goet as verckens inde zeuningh,
Schort nou jou lip op Teuntje, want het reghent heuningh.
TEUNTJE
Hoe is toch zyn naem? ay secktme, of zyn tittel?
Op dat ick myn met goetduncken niet al te seer en kittel,
Is het een Keuningh? of wil je met mijn spotten?
SYMEN
415 Ja 't is een Keuningh.
TEUNTJE
Van waer?
SYMEN
Maer vande water-rotten:
En hy seyt dat hy een Keuningh van Amsterdam // is,
Maar hy isser noyt voor bekent, dit 's de oorsaack dat hy gram // is,
Ja moer, bin gy dat Venisje daer Cornellen op verlieven?
TEUNTJE
Cornel, van wat regement?
SYMEN
Maar, Cornel vande gauwe dieven.
420 't Mannetje met een been, die de Tonnen thuys gaat rollen,
O bloedt! daer had ickje weer, sou mijn dat niet bollen,
Wel roockje geen lont? dat dunckt myn al te nu.
TEUNTJE
Daer hadie myn in 't haer geck, maar flus had ick u,
Dan nietemin ie hebt ien ouwe Vos seer listelijck evangen.
SYMEN
425 Jae Moer myn stricken haddender lang enoegh toe ehangen.
Maar nou momplense, hoe datter Ridders en Kruys-heeren,
(Niet sonder archwaen) tot uwent en verkeeren,
En een slecht Burger en isser niet gesien noch geacht.
TEUNTJE
Gy loose schalck, wat hebie nou weer bedacht?
430 So grooten logen en behoortmen niet te straffen,
Dan nietemin ick moet wel een hont hooren blaffen.
Ay lieve Soetert koom hier, ay ick bidder // om,
Noemt myn toch een Kruys-heer, of een Ridder // kom
Je selt me vrientschap doen, wat meenie daer me swager?
SYMEN
435 Maer een Sleper voor een Ridder, een Kruys-heer voor een Waegdragher,
Salege Mens tast nou toe, nou gy wel meucht, en voorie siet,
Wangt alle daegh en hebie die gelegenheyt niet,
En dan kompt het berouw te laat, gelijckmen ziet gebeuren.
TEUNTJE
Jae, iae, ick machme met geen lappen noch leuren versteuren,
440 Ick sel doen dat in myn is, Laf-beck, heb gy gien sorgh,
Daer is geen swaricheyt Kael-kin, ick blijf sen borgh.
Maer hoe gaet het toch met iou buuren, wilt myn dat doch uyt // leggen.
SYMEN
Me Joffrouw, meughie wat wachten, ick seltie over luyt // seggen:
Maer Jores het teugen de Ratel-wacht evochten,
445 Hy tierden as een Duyvel, so dat wy het niet houwen mochten.
En onse aller Griet, die is van Goosen elegen.
En Miewes het ongerdaeghs een Kijnt 't huys ekregen,
Daer is 't wapen moort, en Hollandt is in last.
En Rijckert het onrechtvaerdich goet an etast.
450 En Claertjen die is van Joores bevrucht.
TEUNTJE
Om Goodts wille swijcht, mijn dunckt schier dat de lucht
Hier om betoghen is, van al die boose songden,
Volght het loon na 't werck, gut hoe wilter hongden!
Maer hoe gaet het toch met Joost de breyer?
455 Met Pieter de wasser, en met Jan de neyer?
Met Marckis de schuurder, en Luyt de maalder?
Met Cales de Visch-drager, en Lubbert de water-haalder?
Hoe gaat het doch met Bouwen, die goede en vroede gesel?
SYMEN
Wat sel ick seggen Joffrouw, ick weet niet aers as wel.
460 Maar Jan Vercki het die tot jouwent een blaeuwe scheen eloopen?
Jantje Roock-vleys quam die lestent tot jouwent wat koopen?
Malle Hans het die wat sonderlings op jou begeert?
En malle Lucas (seggense) die het iou onteert,
En malle Bouwe die het jou in 't aansicht espoghen.
TEUNTJE
465 Symen seght dat niet na, want al de vleet is looghen.
Nou ick moet gaan mijn vrient, want ick heb mijn tijdt verpraat.
SYMEN
Om godts-wille Teuntje, ick bidje datje noch niet en gaat,
Och mijn Lely, hoe komt datje nou dus jachtich // bint?
Och mijn troosje, weet dat mijn hert iou krachtich // mint,
470 Mijn bloempjen, myn schoon, mijn beckje uytghelesen.
TEUNTJE
Ick ben al te out, Symen, iou sot en spot te wesen.
Wie bid je om de loghen, seght eens wat noot // ist?
SYMEN
Mijn smeer van myn elle-boogh, myn naghel van mijn doot // -kist,
Ten is geen jock, neen, mijn brootje, mijn suyveltje,
475 Je bint mijn lust, mijn smart, mijn rust, myn engeltje, myn duyveltje,
Och ick was berecht dat ick sulcken lieven dier // had.
TEUNTJE
Al eveliens of je met bey jou bienen in't vier // sat.
Mijn lieve vaar, wat souje toch met mijn beginnen?
Ick ken neyen, noch spinnen, noch niet een penninck winnen.
480 En 't hyleken, lieve Symen, dat het soo veul in,
Daer moet soo veul tot het huysraet syn, en tot het huysghesin.
Het kost soo veel wilmen 't al in eeren houwen.
Waer 't altydt Bruyloft, of mochtmen al te met eens trouwen,
Dan sach ick het eraan, dan sach ick het emaackt.
SYMEN
485 Mijn lieve schaap, hoe binie aen dusschen noodeloosen sorgh eraackt.
Och myn troost, mijn eygen, myn wel-beminde,
Ja duysent middelen weet ick daar toe te vinden,
Wil gy mijn maer ghehoorsaem en getrou // syn,
Soo sel gy myn lieve, mijn waerde huysvrouw // zijn,
490 Ick selje niet een quaat woortje toe-spreecken,
Je selt niet een hangtje in 't kouwe water steecken,
Je selt gaan op iou gemack, en leven op iou rust,
En doen wat iou belieft, en wat iou hertje lust,
Jae de aard sal syn te koudt die gy sult overtreden,
495 Dus mijn uytverkoren Teuntjen, ey stelt iou toch te vreden,
Laet dees onnutte sorgh u toch niet meer om 't hooft beyeren.
TEUNTJE
De woorden syn wel goet, maar d'Eenden leggen d'eyeren.
Maer lieve Symen, is dese saack al songder sorgh?
De beloften syn wel goet, maar beter is de borgh.
500 Weetie wel Cornuyt, wat het spreeckwoort ontsluyt,
As de Bruyt is in de schuyt, soo zijn de beloften uyt.
Gy belooft wel suycker soet, en 't mocht wel bitter roet // vallen.
Jou Lammere tongh die kan dat Engels al te soet // kallen.
SYMEN
Wilie dan iuyst de schoonst, en de ryckst' van 't langt // hebben?
TEUNTJE
505 Neen, maar ick wil de eynden in mijn hangt // hebben.
SYMEN
Die dickwils 't meest begheeren, krijghen vaack het minst.
TEUNTJE
Ick soeck een goet ghesel, met eerelijcke winst.
SYMEN
Tast toe nou iou wat goets mach gebeuren.
TEUNTJE
Het reuckeloos verkiesen doeter menich treuren.
SYMEN
510 Y get Teuntie, soo gy die swaericheyt sorchvuldich in siet,
Voorseker soo en hylick gy van iou leven niet.
't Hyleken is een aventuur, men krijcht het met geen krachten,
Men moet de zeghen van de lieve Godt verwachten,
Wat hettet te beduyen datmen hier veel // roemt.
TEUNTJE
515 Wel an Symen, ick bidie datie mijn een deel // noemt
Van iou middelen, tot onser beyder voordeel.
SYMEN
Wel an Teuntien, kiest dan het best nae iou eygen oordeel.
Ick doe koomenschap.
TEUNTJE
Wat voor koomenschap, dit my verklaart?
SYMEN
Maar ick verkoop op mijn Jerusalemsche vaart,
520 Op mijn Roomsche reys, op een wilt dier te temmen,
Op myn duycken, op mijn loopen, op myn rijen, op myn swemmen,
Op Jaer en dach, dat 's op mijn Jonghe lijf,
En op mijn toekomende kyeren, die 'k sal krijghen by mijn wijf,
Ick koop hongden, ringhen, sulverde messen, om te brommen,
525 Die ick binnens weecks wel teghen de helft weer kan versommen:
En ick wed dat ick in soo veel treen sal aan den Overtoom stappen.
TEUNTJE
Wech, wech, Symen, dat binnen niet dan malle koomenschappen.
Maer keun gy yet anders, seght dat op as een helt?
SYMEN
Ja, ick vaer alle daeghs met de weyschuyt in 't velt,
530 Ick ken moytiens seylen met Jachten en Schuyten,
Ick ken gheweldich slaan op harpen en op luyten,
Ick ken netgens dangsen, en lustich springhen,
Ick ken reyn rederijcken, en vervaerlijcken singhen.
Ick ken een kanne wijns ten eersten in mijn huyt // gieten,
535 Ick ken die op staande voet oock stracks weer uyt // schieten.
Ick ken schermen alsoo wel as Pieter Brack,
Ick ken behendich en fray speelen uyt den aes-sack.
In 't groote huys-boeck ben ick dapper in ervaeren.
Ja sietmen vry an, de Bybel van 52. blaeren
540 Die heb ick op mijn duym, dat segh ick iou op 't ronst,
En noch heb ick soo menighe schoone aerdighe konst
Daar ick veel gelts mee win, en veel lieffelijcke gunsten.
TEUNTJE
Ja wel Symen, dit sinnen al noodeloose en broodeloose kunsten.
Krijch gy daar de kost mee, dat 's al wel eklaart.
545 Dan ick deynck niet dat gyer veel mee over gaart.
Nou, degelijcke deegh, alle gecken laat vaeren,
Sout gy tot ons behulp niet yet anders kennen klaeren,
Met eenige wetenschap, of een eerlijck ambacht?
SYMEN
Ja ick kan neyen by daagh, en bondt-wercken by nacht,
550 Dus so gy 't met mijn bestaat, gy selt wel etent blyven.
Ick sel iou houwen en vieren as een wijf der wijven,
Als gy sult slapen sacht soo sal ick metter vaart
't Huys schrobben, en feylen, en opnemen den haart,
Ick sel de potte-banck houwen zoo helder en so klaar,
555 Aers niet of gy der over al tegenwoordigh waer.
En de kost, lieve Kijnt, die kan ick rijcklijck winnen,
Wangt ick kan alle Jaer een moy Web Laken spinnen.
Ick heb twalef hemden, en negen nieuwe Sloopen,
Ick bin al een vet Veugeltie, ick ken me self wel bedroopen.
560 Al bin ick arm, ick bin warm, ick bin stilswijgend wel estelt,
Ick heb vijf huysen ende drye sackies met geldt,
Alle dingen is vol, ick heb moy Turf, en hout,
En also wel as de Rycke-luy ien halven Os in 't sout.
En as 't gevalt dat ick mach koomen te sterven,
565 Soo sal gy (och Roert my niet) al myn goetien erven.
Wel wat segie nou, benie noch niet te vreen?
TEUNTJE
Wat sel ick seggen, ick weet niet, iae, of neen,
Wil ick, neen ick, dorst ick, ay siet hoe ick hier stae,
Wil ick het doen, ick durf niet, wel koom in Goods naem, Jae.
570 Nou myn Prins, myn Keuning, nou wou ick wel begeeren
Dat gy iou beloften alhier te houde wilde sweeren
Voor al dit volck.
SYMEN
Wel ick sweert iou so dick as Karnmelck op iou broot,
Jou gehou en getrou te zyn tot inde kouwe doot.
Och myn vreucht is so groot dat icket niet kan zeggen,
575 Gy och (Roert my niet) selt in myn armen leggen.
TEUNTJE
En ick sweert iou met een wonder-lijcken eedt:
Jou gehou en getrou te zyn, ia tot de leste beet.
SYMEN
Myn vrunden weest gegroet, ghy Maeghden en ghy Heeren,
Draeght ons dees naem niet na, dat's vrientlijck ons begeeren,
580 Want soumen ons onteeren // dat loon dat was te olyck.
TEUNTJE
Wy seggen u a dieu, en denckt op 't geen wy leeren:
Dat 's menschen gemoet metter haest KEN VERKEEREN,
Koom hertie laet ons gaen, vaert wel, en maeckie vrolijck.
't Kan Verkeeren.
E Y N D E .
Symen sonder Soeticheydt.
Persoonagien.
SYMEN ZONDER SOETICHEYDT.
TEUNTJEN, (ALIAS) ROERT MY NIET.
SYMEN
Slordicheyt en is geen heylicheyt, dat seyden mijn zalighe besje.
Al bin ick een kleyn veugheltjen, seydese, 'k heb weer een kleyn nesje.
Hoort hier, Symentje Neef, seyse, onthoudt van my deuse leer:
Wilje wel doen kijnt, seyse, so zet jou teer nae jou neer,
5 Wangt watmen bespaart vaar, seyse, dat is altoos eerst ewonnen.
Jou Beste-vaar en ick, seyse, hebben 't met niet begonnen,
Maar wy en bancketeerden soo niet, seyse, as de luy.
Wy aten een potje karmelck, seyse, en droncken een toochje huy,
En as mijn man eynckel belust was, seyse, om vis te eten,
10 So haalden hy een net vol spiering, seyse, die een aar had wech esmeten,
De suynicheyt die weet wat, o kynts! seyse, wy hebben so dick e vast,
En wy hebben van ons leven, seyse, niet eensjes in noch uyt egast,
Wat haest hadden wy, en assewe dan, seyse, eens moss'len koockten,
So sochten wy de spaanders by de wech die wy daer onger stoockten.
15 't Is wel waar, seyse, onse renten die meugen ons wel voen,
Maer souwen wy daerom onse goetjen soo overdadich verdoen?
En datte wy soo beroyt en arm quamen te sterven,
Wat sou gy en ons erfgenamen dan doch hebben te be-erven?
S'het seper veul voor ons e daan, ja selfs soose op heur dood-bedt lach,
20 En dat Docter Jan de pis-besier heur misselijck water besach:
Soo seyd hy lieve kijnt, hier is geen hoop van leven,
Of ie most in nemen, seyd hy, hetgeen dat ick ie in sel gheven.
Hoe veul soud wel kosten? saydse, maer, seyd hy, ten minsten vijf groot,
Dat's my te veul, saydse, Liever wil ic sterven, en korts so wasse doot,
25 En al heur goedje besprackse myn, in dat heb ick oock ekregen.
Maer al even wel ick moet deuse Kamer wat raghen, en wat vegen,
Jemeni watten baijerdt leyd hier! wat hangen daer al dodden ragh,
Maer langhtme daer de raegh-beusem. iae wel, iae wel, datie hier een reysie sagh,
Je sloeght een gat inden hemel, ick moetme kruyssen en segenen!
30 Wat binnen hier Rypen inde boom, och wod het toch een lutie regenen,
We souwen Wassen, en onse back is leeg, en 't water uyt de brouwers schuyt,
Dat kost ien hiele hanght vol ghelts, elk emmertie, leghseme daer, een duyt,
Maer eer datmen Moer, of ick het water so duur souwen koopen,
So wille wy liever naeckt, of een maent in onse vuyle hemden loopen.
35 Ja wel het is te wongder, wat is hier ien hoope stof?
Nou ick mach gaen krygen 't half vat, en loogen myn vaten of.
Nauwe-Niesie, ongse afters kijnt, die sprackme nou lestent een woortie,
Ick haal myn Loogh in't Hoef-yser, saydse, daer krygh ic so veul om ien duyt, als ywers om een oortie,
En so doe ick oock. Of ic nou myn armen wat opstroopten, wat kond schaen? Waer sinie hier tangh?
40 Ick selie so klaer maken as pens-sop, seper in lang
En hebie so vuyl niet eweest. O menschen ick kan so schuren!
Ick wil wel uyt tarten de rendelijckste van onse buren.
Waer sinnen de kannen, de lepelen, so van silver as van tin,
Elck een is verwongdert hoe ick so vervaerelijcken puntich bin!
45 Jae het alder tentichste wijf weet op ongs huysraet niet te seggen,
En by men boenen, en wryven meugen de dienst-maysiens heur broeck by leggen.
Nou seper dat het al ien moye streeck ehad uyt de pan.
Wat mienen deuse hangdeloose tetten dat ick me niet wat doen en kan?
Dat waer myn kroon te na, dat waer myn leet warachtich.
50 Myn Moer of ick behoeven gheen Meyt, wy sinnen ons werckie self wel machtich.
Ick doe oock wat ick doe, ick doe myn werckie met vreucht,
Nou ick mach een Liedtie singen, dat ick lierde in myn ionge ieucht:
Het ginger ien Meysie dolen onder de Lijnde, Het ginger, etc.
Soo lang maer datse swaer was, heer ionck heer,
55 Soo lang maer datse swaer was met Kijnde.
Heer kyeren, ick had so gaeren myn heyligh aevend edaen,
Want ick sou noch gaeren tot ongse Jannetie Nift te bruyloft gaen,
En ick moet myn klieren noch of krygen, se hanghen ande balck in een kustory
Van stijf bort-papier, O mijn wit wammesie dat is al myn glory!
60 Ick kanmen so verweent op halen met een mouwe spelt,
En as ick myn ongdiefte groote broeck an heb, dan bin ick ierst estelt,
Ick weet mijn goetie ongneertich, en wongder wel te bewaeren,
Ick heb mijn pack al ehat van Lecesters tijen, dats nou wel 20. Jaren,
En 't is noch kars enne vars, noch gnap en gnut, is't niet vreemt dat het hem noch soo wel onthout,
65 Al ist gien nieu fatsoentie, wat schaed dat, ick houwme noch aen 't out,
Jae praat gy wat, ick ken al moytiens looghen.
Nou dat is al ghenoegh, ick mach mijn poppe-goet of gaan drooghen,
En brenghent op de Potte-banck, ick moetme noch verklien,
Terstont selmen het volck eens op sen Paes heylighe daechs zien.
Binnen.
SYMEN ZONDER SOETICHEYT stracks weer uyt.
70 -Neen blijf vry zitten, loop niet, weest niet bevreest,
Schreumt veur myn niet, 'k ben oock wel eer een kales eweest,
Maar om dat ick in elcks feest d'een en d'ander om 't kleet sie eeren,
Soo trock ick oock aan mijn verweende Bruylofts kleeren,
Dus hout iou plaets, en sit vry met ghemack // an:
75 Ick bin gien Joncker al heb ick een weyts pack // an.
Mijn fluwiele hoedt, met mijn schoone Kramerijcksche kraeghen,
En deuse blancke rampuyt die draegh ick alle daeghen,
Mijn bonte mantel is rustich, wijt, en onbekrompen,
Kijck hoe past mijn dit lijf, hoe staan mijn deuse klompen,
80 Hoe ruym is mijn deuse Broeck, wat bin ick nou al mans!
Mijn kousen syn eployt soo aartich op sen Frans,
Dan 't kost mijn wel een moije dicke duyt, somma, sommarum,
Ick koom hier niet om zus, maer om een groote waerom,
Mijn broeck is groot ghenoegh die ick heb om mijn lijf,
85 Dus moet ick (naer 't spreeckwoort) uytsien om een wijf.
En alsoo ghemeenlijck uyt Bruyloften, Bruyloften komen,
So heb ick mijn gang wel vrijelijck hier enomen,
Om te sien of ick myn gaejingh hier oock vinden sou,
Want wat hettet te beduyen ick moet toch ande vrouw.
90 Wel Dochters wat dunckie nou van mijn drievoeticheyt?
En heb ie nou geen sin in Symen songer Soeticheyt?
Maar mijn naem strijt reghel-recht teughen mijn natuur.
Wangt veul liever heb ick het soet dan het suur.
En ie sout by mijn hebben sulcke goe leckere daghen,
95 En over de goe nachten sou ie oock niet hebben te klaghen:
Want ick bin al wat dat een Man wesen mach.
TEUNTJEN (alias) Roert my niet
Goeden avent vrienden, en God zeghen iou ghelach.
Vergheeft het mijn dat ick iou steur in iou woorden.
Mijn docht dat ick hier stracks de speel-luy hoorden,
100 In wiens lieffelijck ghespeel ick alsulcken ghenocht // nam,
Soo dat ick hier om het spel, en niet om de vocht // quam.
Wel sinne de speul-luye wech? soo mach ick weer gaan wandelen.
SYMEN
Sacht wat moye meysje, wy sullen daer wat breeder van handelen,
Weet dat ick hier ben ter Feest ghenoot, al hier op dese Stee.
105 En een ghenoot vriendt, brenght wel een goet vriendt mee,
Dus blijft wat by mijn staan, ick hebje wat te spreecken.
TEUNTJE
Gy leelijcke duyvel, wel wat sal iou ghebreecken?
Fy gy bulle-back, flucks, segh ick, laet me gaan,
Wech, wech, gy vuylen druyt, flucks segh ick, laatme staan.
110 Laatme los, segh ick, en laatme gaan mijner vaarden.
SYMEN
Hout moye meysje, men beslaan geen loopende paarden,
Ick neem het in danck, al doe je mijn dit verwijt // siet,
Al ben ick wat leelijck, (gheloofd me) ick en bijt // niet,
Nou al goelijckjes, je bent soo quaet niet as gy iou wel kent houwen:
115 En wat kraftich van spraeck, syn meest de schoonste Vrouwen,
Ay hout doch wat ghemack, en blijft by myn hier stil.
TEUNTJE
Sel gy myn dwinghen, gy schob-jack, as ick niet en wil?
Hout iou hangden iou fielt, of ick drijfje veur iou wanghen.
SYMEN
Met onwillighe honden ist quaet hasen vanghen,
120 Dus Dochter verbijtie wat, en steltie wat ter neer,
De speelluy sijn om laegh, se komen strickx strackx weer.
Nou laetie segghen kijnt, kaes en broot laet hem eeten.
TEUNTJE
't Is waar propertie, ick heb iou naem vergheten,
Neen vaar ie bint het ventie niet na dat ick ie ansie,
125 En nae het schijnt soo heb ie iou vijf zinnen alle drie.
Loop, geck loop, wech, wech, ay lieve loop vry speulen,
Gy murrewert, wat deed ie soo nae an de meulen?
Hoe rammelt iou dat hooft, nou sot laet mijn met vreen.
SYMEN
Wel Joffrouw ben ick een geck, ick ben het niet alleen.
130 Kom hier gy schoon, kom bekijck iouw eens van binnen,
Voor seper sel ie de moer van de malle luy daer vinnen.
Lieve kijnt, loopt al ie best nae iou kluys,
Ghewisselijck ie brengt een heel mal mensch thuys,
Bijt op iou tong, gy flaers, ie selt een sottin voelen.
TEUNTJE
135 Dat is een mongt! men souwer een vuyle broeck in spoelen.
Seght op iou loer, hoe staet iou deuse flaers al an?
Schorter iou wat op, Jan sloot, soo haelter wat van?
Gy Lyf-uyt, gy hang-wieck, gy schuymsel der Rabauwen,
Gy onbeschaamden boef! durf gy myn noch soo toe-snauwen?
140 Graut iou gat toe, gy fielt, verstaeje dat wel?
SYMEN
Dat's een pangt, dat's een beelt, siet dat's een kats-vel,
Wat boeven of fielten sticken heb ick iou bedreven?
Segh, gy hoer, gy slet-vinck, gy ammerael vande turf-teven,
Gy karoonie, meer, varcken, wout-aep, wout-esel, lelijcke pry.
145 O bloet waer gy een man, of stongt mijn zoo wel vry,
Ick sneedje in iou wang of ick wurpje wel in't water.
Gy vel met een gat, gy overgeven kyve-kater,
Gy adders vel, kom hier, kom hier, segh ick een reys,
Gy mongt-revier, gy lang-tong, o gy stucke vleys,
150 Gy langh-lyf, gy elf-rib, gy beelt van elf ellen,
Het hiele selschip selse noch in rep en roere stellen,
Ick ken 't niet langer harden soo staat myn 't lijf en ryt.
TEUNTJE
Fy gy rekel, gy uyl, barsten wil ick van spijt,
Gy sot, gy geck, gy door, gy verwaande nar,
155 Gy buffel, gy esel, gy stier, gy bock, gy bul, gy var,
Gy Kalf, gy kapoen, gy Olyphant as gy bent,
Gy kinckel, gy gaffel, gy mallen schelm, y gut vent
Crijch ick iou in myn kluyven ick selie vernielen.
Gy eer-vergheten guyt, loopt by iou kack-hielen,
160 Gy schrobber, gy droch, gy beest, gy vuylen schavuyt,
O menschen, had ick iou hier ick krabden iou de ooghen uyt.
Mocht ick myn lust eens te deghen aen iou boeten,
Gangs velten hoe wod ick ie met mijn sleutel-reeckx groeten,
Wat doe ie hier met die kales, dien droncken snuyt?
165 Goe luy jaecht hem van hier, 't is een deuch-niet in sen huyt.
Och, ick en raack niet weer te deghen in drie dagen.
SYMEN
Ja was ick as gy, ick wod noch beginnen te klaghen,
Nou, ick geeft iou ewonnen, koopter appelen om,
Hoor Vrouwtjen, wy sullent of drincken, ey lieven kom
170 't Is hoogh enoegh, wy willent daer by laeten blyven.
TEUNTJE
Neen gy veugel, ick sweert jou ick seltje uytdryven
As gy der minst om denckt, o gy droncke slet!
Och ick word so qualijck, ay brengt me doch te bet.
Myn hart dat barst, ay mijn! ick ken myn a'em niet krijghen.
SYMEN
175 Och brenght toch water, en helpt mijn deuse vrou ontrijghen.
Och, och, se sterft, wat raet gaet myn nu an.
Elacy, nou bin ick al mijn leven een bedurven man!
Ay lieve laet heur toch an heur schorteldoeckx bandt ruycken.
Kender nu toch niemant eenighe raet ghebruycken!
180 Hoe ist moer? hoe ist kynt? is 't hart noch so benaut?
TEUNTJE
Wat sey de schijn-deucht daer? spot gy noch rabaut?
Gy draeck, durf gy in deusen staet noch met myn gecken?
Hoe qualijck ken de Vos syn schalckheyt bedecken,
Mijn is so bang, helaes, ick weet my geenen raet!
SYMEN
185 Maer om Gods wille, Vrouwtie, draecht doch niet langer haet!
Heb ick iou yets misseyt, ay wilt mijn dat vergheven,
Mijn lieve schaep, het is door haesticheyt bedreven,
Jou naem is mijn onbekent, segh myn hoe dat je hiet.
TEUNTJE
Myn naem is Teuntje (alias) roert myn niet.
SYMEN
190 Och had ick dat gheweten, lief, ick haddet wel e laeten.
Want de Vrouwtjes, seydme, syn doch swacke vaten.
Hoe ist myn liefje? hoe ist datje iou nou al bevoelt?
Is de tooren over? is de hette wat ekoelt?
Belieftje oock een roemer wijns, om 't herte wat te laven?
TEUNTJE
195 Ist jock, of ernst, dat gy mijn aenbiet deuse gaven?
Och ja, ick dronck wel eens. Wat so, dat geeft myn hart weer moet,
Ick danck iou voor dees deucht die gy mijn tegenwoordich doet,
Ick selt tot zijner tijt danckbaerlijck vergelden,
Vergheeft het myn dat ik iou soo lasterlijcken schelden.
200 Myn onbeschaamde mongt liet onbedachtlijck slippen
De groote tooren van myn onverbolghen lippen.
Mijn onberaedsaem hert de schult alleenich heeft.
SYMEN
Ick vergeeft jou gaeren, indien gy 't myn vergheeft,
't Is langh enoech gekeven, wy willent hier by laten blyven,
205 Men kan een dingh doot swijghen, maer niet doot kijven.
Dan dat is daer, kom brenght ons slechs wat nieuws voort,
Seght Teuntjen, heb gy van geen nieuwe hyleken ehoort?
Doet ons daer af een woort, en 't ander over eslaghen.
TEUNTJE
Gy hebt een onrecht voor, dat most gy een ander vraghen
210 Die't beter weet, vraecht die, myn leyter gants niet aen,
Ick laet Gods water over Godts acker gaan. 211
'k Heb selfs ghenoegh te doen, 'k mach my met een ander niet bemoeyen.
SYMEN
Kijck, moer is wel soo wijs as seve dolle koeyen.
Hout iou wat slechties, gy weet nergens van.
215 Hoe vaeren wy tot iouwent, wil gy niet ande man?
Daer't soo soet is as men malkander so dicht gaat an't lijf // legghen.
TEUNTJE
Ande man Symen? wel wat sou dan 't wijf // seggen?
Weligh wijf sonder man, een man en dient myn niet.
Wat is dat eseyt, wacht iou voor een dinck dat man hiet.
220 Ick eet, ick drinck, ick koock nae mijn eygen lusten,
Ick gae daer 't mijn belieft, ick legh mijn weer te rusten.
Ick slaap tot aanden dach, ick doe al wat ick wil,
Wat sou ick met een man doen? ay lieve swijcht toch stil,
Ik hoef niemants hooft waer te nemen, of te achten,
225 En dan naer een droncke gat een gantsche nacht te wachten,
Dat mach doen die wil, maer ick nou noch nemmermeer.
SYMEN
Daer geen man is, lieve kynt, daer is geen eer.
De man is d'eer van 't huys, en het hooft vande Vrouwen,
Die eert hy, die prijst hy, die kan hy in waerden houwen,
230 Met moye kleeren, met kostelijcke ringhen,
Met suyver huysraet, en alle verweende dinghen,
Voort dat hy soo lodderlijck siet, en kust, en armt,
Soo lieffelijck troetelt, soo minnelijck verwarmt,
Met reyne liefd, en aengename bevallicheyt,
235 Met soete vrientschap, en wijse mallicheyt.
Geluckich is de vrou die een deuchdelyck man // krijcht,
Hierom lieve Teuntie van iou ienicheyt dan // swijcht,
Want ienicheyt is armoe, en armoe doet treuren.
En al mocht mijn alleen de gantsche werelt ghebeuren,
240 Ick en begheerdese niet, ghelooft mijn vry,
Dat soete gheselschap daer ben ick soo gaeren by,
As gy aleenich bent, en as yet vreemts beieghent // u,
Of as gy hoest of niest, niemant en seyt God segent // u,
Neen kijnt, neemt een vrijer, en maackter een man // van,
245 Ghebruyckt iou ionghe ieucht, gy benter best an // dan,
Wanneer de treurighe outheyt komt met syn ghebreck // by.
TEUNTJE
Gy keunter om kallen as ledder om 't speek // gy,
Wel vrijer hoe komt het, derf gy 't niet waghen?
Of wacht ie tot dattet de vrijsters iou selle komen vraghen?
250 Wat ie moet selfs as een blint paert sien inde wint,
Je most oock al anders gaan wilie van een ander syn bemint,
In iou geel, in iou wit, in iou root, in iou purper satyne,
In iou fluweel, in iou kamelot, in iou karmosyne,
Dat 's nou de nieuwe snof, de rechte slach mijn breur,
255 Wech met deuse poock, wech met dese hoed, wech met dese sleur,
Wech met dese pels, wech met dese vodderije,
Wech met dees malle tuych, wech met dees brodderije,
Versiet u van mantel, van wambays, van broeck, van hosen, en schoen.
SYMEN
Dit 's mijn werck-pack, dit 's mijn Kerck-pack, en dit selt hem wel doen,
260 Die mijn dus niet en wil, mijn anders oock niet en sel,
En wil den eenen niet den ander die wil wel,
En met dit fatsoentie, moer, meende ick yemant te behaghen.
Wangt ick moet mee wat vreemts en onghemeens draghen,
Kijck, hoe geestigh staat het, hoe aardich is 't over al,
265 Ick sorgh dat mijn het puyck dit haest nae doen sal.
Wel benie geck, men mach nieuwes geen beter kleet vinnen.
En om dit kleet, moer, soo soumen my beminnen.
Siet hoe reyn staat mijn deuse Lijntwaatsche doeck.
TEUNTJE
Symen ik verlief op iou as een boer op een boeckweyte-koeck,
270 Maar lieve Symen, segh mijn doch eens het rechte bescheyt,
Selie Jannetgen Gaelen niet hebben de moye meyt?
Je benter heel op verslingert, soo ick verstae.
SYMEN
Ick wodse niet hebben al liepse mijn nae.
Jae wel wat een bescheyt, wie segie Jannetie Gaelen?
275 Men sou wel aerdakers van heur rietschapie haelen:
Neen die is mijn te morssich, en siet, daer beneffens
So drincktse as een Koe, dat's een toochien seffens
Goelijckiens van een vaan, die klaartse voor den tap.
TEUNTJE
Achter de hal daer woonter eentie die hiet wap,
280 Dat's een naerstich wijf, iaet by mijner trouwen,
Had ie die, Symen, ie waert gewisselijck behouwen.
Dus staeter nae, ie krijchter misschien 't ghebruyck // van.
SYMEN
Ja nou scheur ick myn reusel en maker een huyck // van,
Legh gy myn aers niet toe? dat is seker wel fray,
285 As sucken Hael-over, sucken onwetenden vlay,
Die om een Haver-stro de hiele buurt stelt over ende.
Wegh, wegh met die lompe, wegh, wegh met die slappe-lende.
Wel wat sout zyn, een eeuwich twist-huys en een aertsche hel?
Een onrustich gemoet, een lang en wreet gequel,
290 Want dat leelijcke vel // dat raest al waerse beseten,
En oock so isse al te out, te kout, verrot en versleten,
Het iong is al myn lust, het iong wil ick beminnen.
TEUNTJE
Ja wel, wortje nou niet wel uyt iou sinnen,
Wel lieve Slocker, isser so veel aen iou te vangen?
295 Wel Robbeknol wilje niet out wesen, so laetje iong hangen,
Wel hoe isset hier, durf gy den ouderdom versmaen?
Gy meucht je ouwer ontgaen (seyd me) maer niet ontraen.
O salege knecht, een out Wijf die is te prysen,
Want 't geen ghy niet en weet, dat selse iou wel wysen,
300 Sy schaft het ten orber, se hout het goetjen te raet,
Neen seker, een goet out wijf en is niet quaet,
Eer 't iou rout te laet // soeckt een wyse bedaerde // vrou.
SYMEN
Ick segh noch dat ick van geen gryse beiaerde // houw,
Of so ick het deed, daer most lustich kley ande kloet // zyn,
305 Se most schat rijck, en overdadich goet // zyn,
Of dat sy eenige neringh deed, daer sy so veel me won,
Dat icker, als een Lanst, lustigh op leegh-gaen kon,
En by de Gasten rijckelijck me mocht op blyven,
Ende om heur geldt mocht koopen andere ionge wyven.
310 Weetje daer raet toe, so wilt het opentlijck belijen?
TEUNTJE
Jae ick weeter een, die is heel quickx te vrijen,
Die seer wel sit op de Marckt, iae sy verstaet
Haer de Komanschap wel daerse me om gaet,
Op den Dam isse wel bekent, ia sy praet tot allen stonden,
315 Niet als een slechte doy, maer al by loutere ponden,
En sy isser vlytich by, als een die heur 't winnen niet en schaemt.
SYMEN
Maer hoe hietse doch?
TEUNTJE
Trijn Aerdakers isse genaemt,
Dit is de Vrou die so rustichlijck kan winnen.
SYMEN
Wat de duyvel! Messieurs hoe keunjet versinnen?
320 Na de wijnt leyden ick myn ooren so dapper inde wieck,
Vermits dat ick so schricklijck van 't luye-evel ben sieck,
Ick mienden al waers, doen gy't my so beduyde,
Je hadme daer al binnen, al eer de poort klock luyde,
Maer ick selje wel weer hebben, in dien ick so lang leef,
325 Wegh met dit ouwe vel, wegh met die taeye Teef,
Wegh met die murrewe mongt, s' is al te seer ekevelbeckt,
Met hangende lippen, waer over sich haer gevel streckt,
De murrewe, de murrewe, dunckt myn, hoor ickse roepen,
Dat koop-wijf sit doch wel, voor die so garen snoepen,
330 As gy en ious gelijck, dan dat laet ick daer by zyn.
TEUNTJE
Dat en roert iou niet Dras-broeck, dat doen ick van 't myn.
Houdt iou mongt of je selt myn weer sprekende maken.
Maer nou om by 't propoost te blyven, daer wy flus of spraken:
Wilje wat moys in't oogh hebben, so seght eens op?
335 Ick weeter een die is toe emaeckt as ien pop,
Vol koleurtjens, men ken iou geen rijcker wijf // venten,
Se het veul inkompste, en daegelijckx geweldich veel lijf-renten.
SYMEN
Hoe hietse doch, ey doet myn die verklaering?
TEUNTJE
Maer Lijsje waer is Jan? so hietse inde waringh,
340 Een Kijnt selie te rechten helpen hebje eenigh verlangen.
SYMEN
Kijck hoe kanse dat uyt setten met stijve wangen,
Dat 's daerom, nou moer ick en selje niet meer vragen,
Want wat ick segh, ick ben evangen of eslagen,
En dat 's de oorsaeck dat mijn aensicht hem treurich // went.
TEUNTJE
345 Noch seg gy Symen datje niet schrickelijcke keurich // bent.
Jannetje Cladde-botters begeerje niet so gy seght,
Noch Puntige Bely, noch onse Smerige Brecht,
Nae Marry Krabberts en wilje niet eensies sien,
En loopende Lijsbet wil hiel met iou op de bien,
350 Malle Peet loopt iou na, en Trijn en laetje niet met vreen,
Gerberich, wat brieven, wat klachte, wat reen
Die sy aen iou versoeckt, gy wiltse niet te woort // staen.
SYMEN
Also Moer, geeft hem, laet die wagen vry voort // gaen.
TEUNTJE
Gy sout wel een dosijn Vrijsters macklijck konnen krygen,
355 Ick wilse wel noemen, maer 'k sel om reden swygen.
Of wil ick liever iou getal voort vol // maken?
SYMEN
Gy sout myn wel mal, sot, en half dol // maken
Met dit versoorde goed, oock eensdeels door iou snarricheyt,
Gy deur trapte sack vol schelmery en arricheyt.
TEUNTJE
360 Swijght iou Rekel.
SYMEN
Wouje wel datje sulcken Rekel // hadt?
TEUNTJE
'k Wou liever datje met iou gat op een hekel // sat,
Gy Mallert, wel wat sel gy iou duncken laten,
Gy groot dunckende geck, gy plompert in iou praten,
Gy roem-drager, gy bloedt, en port my nou niet meer!
SYMEN
365 Koomter weer een kaepje, seg rasend onweer?
Hoe is 't Moer, hebje iou safte hembt verkeert aen?
Of benje huy-morgen te vroegh van't bedt gegaen?
Wel hey, hebje iou gat vol, of benje bestoven?
Kijck, kijck, hier komen de qua buijen weer boven.
370 Fluckx magre heyn, hout ten beek eer icker op ga trommelen,
O bloet van gangsen! hoor ick iou ien woortje rommelen;
Gy selt Stock-vis eten, en die met Vuyst-loock over goten,
Gangs willigen! had gy myn tot een man genoten,
Ick souwie dat snappen wel haest betaelen.
TEUNTJE
375 Gy duyvel! ick sou iou 't licht uyt iou oogen halen.
Gy schelm, gy dief, gy bloetdorstighen tyran,
Kom, driegh gy een vrou te slaan, gaat slaat teghen een man,
Schoon genomen, dat gy myn tot een Vrou verwurf:
Siet myn vry an veur soo soeten slechten slurf,
380 Gy sout men geen drie-maal slaan, of gy sout jou loon ghenieten.
Mallen pis-dief, ick sou jou ghesmolten loot in iou ooren gieten,
Kael-kin, ick sou iou wel knap helpen aan een kant,
Of steken 't huys met iou, en al den bras aen brandt.
En weet datter geen arger list evonden of ekregen // is,
385 Dan door een quade vrouw die seer boos ghenegen // is.
Dan dat is daer goet-hert, soo gy wilt so wil ick mee.
SYMEN
Nou alle dinghen doot en te niet, pays ende vree,
Maar gy vraachdemen flus of ick niet hylekes gesint // was,
Maar of ick iou eens seyde dat je van een groot Heer bemint // was,
390 Ja al van een groot Heer, let vry op mijn woorden.
Van een heylich leven, ja van Broer Cornelis oorden,
En hy is rijck van herten, en arm van macht,
En 't is een Keysers kint, jae van Keysers gheslacht.
TEUNTJE
Hoe is syn naem? antwoort mijn hier op heus.
SYMEN
395 Maar syn naam is (met oorlof) Pieter drie-bochgelde neus.
TEUNTJE
Ist aars niet, as sucken hoochmoedigen stock-nar,
Wat helptet hy is so kackx, soo naackt, so beroyt, soo barr',
Wod je me seper an sulcken geck of nar besteen?
SYMEN
Wel hoe ist Moer? praat ick so veer buyten reen?
400 Houwtje so qualijck niet, hy is tot jouwent wel esien.
TEUNTJE
Dat 's waar, maar niet met mijn wil, wangt watmen hem verbien,
Hy komt telckens weer, wel stout, en vrypostelijck.
SYMEN
Neen werpje soo niet wegh, maer hout iou vry wat kostelijck,
Maar noch weet ick een grooter Heer, die nauwelijcks kan staan // stil,
405 Hy en weet van dartelheyt niet hoe dat hy gaan // wil,
En hy stryckt alle dommelycke daeghs verby iou wooningh,
En naer datmen kalt kynt, soo ist een Koningh.
Ja ick heb selven ehoort dat hy roept en opentlycken schelt,
Onse Burgermeesters op de straet, en seyt, je doet me kracht en gewelt,
410 Se wroeten in myn goet as verckens inde zeuningh,
Schort nou jou lip op Teuntje, want het reghent heuningh.
TEUNTJE
Hoe is toch zyn naem? ay secktme, of zyn tittel?
Op dat ick myn met goetduncken niet al te seer en kittel,
Is het een Keuningh? of wil je met mijn spotten?
SYMEN
415 Ja 't is een Keuningh.
TEUNTJE
Van waer?
SYMEN
Maer vande water-rotten:
En hy seyt dat hy een Keuningh van Amsterdam // is,
Maar hy isser noyt voor bekent, dit 's de oorsaack dat hy gram // is,
Ja moer, bin gy dat Venisje daer Cornellen op verlieven?
TEUNTJE
Cornel, van wat regement?
SYMEN
Maar, Cornel vande gauwe dieven.
420 't Mannetje met een been, die de Tonnen thuys gaat rollen,
O bloedt! daer had ickje weer, sou mijn dat niet bollen,
Wel roockje geen lont? dat dunckt myn al te nu.
TEUNTJE
Daer hadie myn in 't haer geck, maar flus had ick u,
Dan nietemin ie hebt ien ouwe Vos seer listelijck evangen.
SYMEN
425 Jae Moer myn stricken haddender lang enoegh toe ehangen.
Maar nou momplense, hoe datter Ridders en Kruys-heeren,
(Niet sonder archwaen) tot uwent en verkeeren,
En een slecht Burger en isser niet gesien noch geacht.
TEUNTJE
Gy loose schalck, wat hebie nou weer bedacht?
430 So grooten logen en behoortmen niet te straffen,
Dan nietemin ick moet wel een hont hooren blaffen.
Ay lieve Soetert koom hier, ay ick bidder // om,
Noemt myn toch een Kruys-heer, of een Ridder // kom
Je selt me vrientschap doen, wat meenie daer me swager?
SYMEN
435 Maer een Sleper voor een Ridder, een Kruys-heer voor een Waegdragher,
Salege Mens tast nou toe, nou gy wel meucht, en voorie siet,
Wangt alle daegh en hebie die gelegenheyt niet,
En dan kompt het berouw te laat, gelijckmen ziet gebeuren.
TEUNTJE
Jae, iae, ick machme met geen lappen noch leuren versteuren,
440 Ick sel doen dat in myn is, Laf-beck, heb gy gien sorgh,
Daer is geen swaricheyt Kael-kin, ick blijf sen borgh.
Maer hoe gaet het toch met iou buuren, wilt myn dat doch uyt // leggen.
SYMEN
Me Joffrouw, meughie wat wachten, ick seltie over luyt // seggen:
Maer Jores het teugen de Ratel-wacht evochten,
445 Hy tierden as een Duyvel, so dat wy het niet houwen mochten.
En onse aller Griet, die is van Goosen elegen.
En Miewes het ongerdaeghs een Kijnt 't huys ekregen,
Daer is 't wapen moort, en Hollandt is in last.
En Rijckert het onrechtvaerdich goet an etast.
450 En Claertjen die is van Joores bevrucht.
TEUNTJE
Om Goodts wille swijcht, mijn dunckt schier dat de lucht
Hier om betoghen is, van al die boose songden,
Volght het loon na 't werck, gut hoe wilter hongden!
Maer hoe gaet het toch met Joost de breyer?
455 Met Pieter de wasser, en met Jan de neyer?
Met Marckis de schuurder, en Luyt de maalder?
Met Cales de Visch-drager, en Lubbert de water-haalder?
Hoe gaat het doch met Bouwen, die goede en vroede gesel?
SYMEN
Wat sel ick seggen Joffrouw, ick weet niet aers as wel.
460 Maar Jan Vercki het die tot jouwent een blaeuwe scheen eloopen?
Jantje Roock-vleys quam die lestent tot jouwent wat koopen?
Malle Hans het die wat sonderlings op jou begeert?
En malle Lucas (seggense) die het iou onteert,
En malle Bouwe die het jou in 't aansicht espoghen.
TEUNTJE
465 Symen seght dat niet na, want al de vleet is looghen.
Nou ick moet gaan mijn vrient, want ick heb mijn tijdt verpraat.
SYMEN
Om godts-wille Teuntje, ick bidje datje noch niet en gaat,
Och mijn Lely, hoe komt datje nou dus jachtich // bint?
Och mijn troosje, weet dat mijn hert iou krachtich // mint,
470 Mijn bloempjen, myn schoon, mijn beckje uytghelesen.
TEUNTJE
Ick ben al te out, Symen, iou sot en spot te wesen.
Wie bid je om de loghen, seght eens wat noot // ist?
SYMEN
Mijn smeer van myn elle-boogh, myn naghel van mijn doot // -kist,
Ten is geen jock, neen, mijn brootje, mijn suyveltje,
475 Je bint mijn lust, mijn smart, mijn rust, myn engeltje, myn duyveltje,
Och ick was berecht dat ick sulcken lieven dier // had.
TEUNTJE
Al eveliens of je met bey jou bienen in't vier // sat.
Mijn lieve vaar, wat souje toch met mijn beginnen?
Ick ken neyen, noch spinnen, noch niet een penninck winnen.
480 En 't hyleken, lieve Symen, dat het soo veul in,
Daer moet soo veul tot het huysraet syn, en tot het huysghesin.
Het kost soo veel wilmen 't al in eeren houwen.
Waer 't altydt Bruyloft, of mochtmen al te met eens trouwen,
Dan sach ick het eraan, dan sach ick het emaackt.
SYMEN
485 Mijn lieve schaap, hoe binie aen dusschen noodeloosen sorgh eraackt.
Och myn troost, mijn eygen, myn wel-beminde,
Ja duysent middelen weet ick daar toe te vinden,
Wil gy mijn maer ghehoorsaem en getrou // syn,
Soo sel gy myn lieve, mijn waerde huysvrouw // zijn,
490 Ick selje niet een quaat woortje toe-spreecken,
Je selt niet een hangtje in 't kouwe water steecken,
Je selt gaan op iou gemack, en leven op iou rust,
En doen wat iou belieft, en wat iou hertje lust,
Jae de aard sal syn te koudt die gy sult overtreden,
495 Dus mijn uytverkoren Teuntjen, ey stelt iou toch te vreden,
Laet dees onnutte sorgh u toch niet meer om 't hooft beyeren.
TEUNTJE
De woorden syn wel goet, maar d'Eenden leggen d'eyeren.
Maer lieve Symen, is dese saack al songder sorgh?
De beloften syn wel goet, maar beter is de borgh.
500 Weetie wel Cornuyt, wat het spreeckwoort ontsluyt,
As de Bruyt is in de schuyt, soo zijn de beloften uyt.
Gy belooft wel suycker soet, en 't mocht wel bitter roet // vallen.
Jou Lammere tongh die kan dat Engels al te soet // kallen.
SYMEN
Wilie dan iuyst de schoonst, en de ryckst' van 't langt // hebben?
TEUNTJE
505 Neen, maar ick wil de eynden in mijn hangt // hebben.
SYMEN
Die dickwils 't meest begheeren, krijghen vaack het minst.
TEUNTJE
Ick soeck een goet ghesel, met eerelijcke winst.
SYMEN
Tast toe nou iou wat goets mach gebeuren.
TEUNTJE
Het reuckeloos verkiesen doeter menich treuren.
SYMEN
510 Y get Teuntie, soo gy die swaericheyt sorchvuldich in siet,
Voorseker soo en hylick gy van iou leven niet.
't Hyleken is een aventuur, men krijcht het met geen krachten,
Men moet de zeghen van de lieve Godt verwachten,
Wat hettet te beduyen datmen hier veel // roemt.
TEUNTJE
515 Wel an Symen, ick bidie datie mijn een deel // noemt
Van iou middelen, tot onser beyder voordeel.
SYMEN
Wel an Teuntien, kiest dan het best nae iou eygen oordeel.
Ick doe koomenschap.
TEUNTJE
Wat voor koomenschap, dit my verklaart?
SYMEN
Maar ick verkoop op mijn Jerusalemsche vaart,
520 Op mijn Roomsche reys, op een wilt dier te temmen,
Op myn duycken, op mijn loopen, op myn rijen, op myn swemmen,
Op Jaer en dach, dat 's op mijn Jonghe lijf,
En op mijn toekomende kyeren, die 'k sal krijghen by mijn wijf,
Ick koop hongden, ringhen, sulverde messen, om te brommen,
525 Die ick binnens weecks wel teghen de helft weer kan versommen:
En ick wed dat ick in soo veel treen sal aan den Overtoom stappen.
TEUNTJE
Wech, wech, Symen, dat binnen niet dan malle koomenschappen.
Maer keun gy yet anders, seght dat op as een helt?
SYMEN
Ja, ick vaer alle daeghs met de weyschuyt in 't velt,
530 Ick ken moytiens seylen met Jachten en Schuyten,
Ick ken gheweldich slaan op harpen en op luyten,
Ick ken netgens dangsen, en lustich springhen,
Ick ken reyn rederijcken, en vervaerlijcken singhen.
Ick ken een kanne wijns ten eersten in mijn huyt // gieten,
535 Ick ken die op staande voet oock stracks weer uyt // schieten.
Ick ken schermen alsoo wel as Pieter Brack,
Ick ken behendich en fray speelen uyt den aes-sack.
In 't groote huys-boeck ben ick dapper in ervaeren.
Ja sietmen vry an, de Bybel van 52. blaeren
540 Die heb ick op mijn duym, dat segh ick iou op 't ronst,
En noch heb ick soo menighe schoone aerdighe konst
Daar ick veel gelts mee win, en veel lieffelijcke gunsten.
TEUNTJE
Ja wel Symen, dit sinnen al noodeloose en broodeloose kunsten.
Krijch gy daar de kost mee, dat 's al wel eklaart.
545 Dan ick deynck niet dat gyer veel mee over gaart.
Nou, degelijcke deegh, alle gecken laat vaeren,
Sout gy tot ons behulp niet yet anders kennen klaeren,
Met eenige wetenschap, of een eerlijck ambacht?
SYMEN
Ja ick kan neyen by daagh, en bondt-wercken by nacht,
550 Dus so gy 't met mijn bestaat, gy selt wel etent blyven.
Ick sel iou houwen en vieren as een wijf der wijven,
Als gy sult slapen sacht soo sal ick metter vaart
't Huys schrobben, en feylen, en opnemen den haart,
Ick sel de potte-banck houwen zoo helder en so klaar,
555 Aers niet of gy der over al tegenwoordigh waer.
En de kost, lieve Kijnt, die kan ick rijcklijck winnen,
Wangt ick kan alle Jaer een moy Web Laken spinnen.
Ick heb twalef hemden, en negen nieuwe Sloopen,
Ick bin al een vet Veugeltie, ick ken me self wel bedroopen.
560 Al bin ick arm, ick bin warm, ick bin stilswijgend wel estelt,
Ick heb vijf huysen ende drye sackies met geldt,
Alle dingen is vol, ick heb moy Turf, en hout,
En also wel as de Rycke-luy ien halven Os in 't sout.
En as 't gevalt dat ick mach koomen te sterven,
565 Soo sal gy (och Roert my niet) al myn goetien erven.
Wel wat segie nou, benie noch niet te vreen?
TEUNTJE
Wat sel ick seggen, ick weet niet, iae, of neen,
Wil ick, neen ick, dorst ick, ay siet hoe ick hier stae,
Wil ick het doen, ick durf niet, wel koom in Goods naem, Jae.
570 Nou myn Prins, myn Keuning, nou wou ick wel begeeren
Dat gy iou beloften alhier te houde wilde sweeren
Voor al dit volck.
SYMEN
Wel ick sweert iou so dick as Karnmelck op iou broot,
Jou gehou en getrou te zyn tot inde kouwe doot.
Och myn vreucht is so groot dat icket niet kan zeggen,
575 Gy och (Roert my niet) selt in myn armen leggen.
TEUNTJE
En ick sweert iou met een wonder-lijcken eedt:
Jou gehou en getrou te zyn, ia tot de leste beet.
SYMEN
Myn vrunden weest gegroet, ghy Maeghden en ghy Heeren,
Draeght ons dees naem niet na, dat's vrientlijck ons begeeren,
580 Want soumen ons onteeren // dat loon dat was te olyck.
TEUNTJE
Wy seggen u a dieu, en denckt op 't geen wy leeren:
Dat 's menschen gemoet metter haest KEN VERKEEREN,
Koom hertie laet ons gaen, vaert wel, en maeckie vrolijck.
't Kan Verkeeren.
E Y N D E .
Beschrijving
Symen (zonder Vriendelijkheid) is, net als zijn overleden moeder, bijzonder gierig. Zijn huis is vol stof en spinnewebben. Hij moet naar een bruiloft, trekt zijn twintig jaar oude pak aan en vindt dat hij er keurig bij loopt. Hij hoopt op het feest een huwbare vrouw te vinden. Zijn oog valt op Teuntje (Roermeniet), maar zij ziet hem niet zitten. Ze beginnen elkaar flink uit te schelden, maar na wat wijn bedaart hun boosheid. Symen raadt Teuntje aan om een man te nemen. Teuntje bespot Symen om zijn pak en vraagt waarom hij nog niet aan de vrouw is. Ze noemt allerlei volkse partners voor Symen, maar hij wijst ze allemaal af. Weer ontstaat er kort ruzie. Vervolgens probeert Symen plagerig om Teuntje aan verlopen heren, gekken en boeven te koppelen. Na de hele stoet aan ongeschikte kandidaten en wat vleierij en (loze) beloften van Symen, lijken zij samen toch wel een geschikt span te zijn dat elkaar toegenegen is.
Bron
Jo Daan (ed.): G.A. Bredero: Kluchten. Culemborg 1971, pp. 107-141.
Commentaar
Het betreft een vroege 17e-eeuwse klucht, een komisch toneelstuk. Waarschijnlijk opgevoerd op een bruiloft.
Naam Overig in Tekst
Symen sonder Soeticheydt
Symen sonder Soeticheydt 
Teuntjen (alias) Roert my niet
Teuntjen (alias) Roert my niet
Jan de Pis-besier (Piskijker)
Jan de Pis-besier (Piskijker)
Nauwe-Niesie
Nauwe-Niesie
Jannetie Nift
Jannetie Nift
Jannetgen Gaelen
Jannetgen Gaelen
Wap
Wap
Trijn Aerdakers
Trijn Aerdakers
Lijsje
Lijsje
Jannetje Cladde-botters
Jannetje Cladde-botters
Puntige Bely
Puntige Bely
Smerige Brecht
Smerige Brecht
Marry Krabberts
Marry Krabberts
Loopende Lijsbet
Loopende Lijsbet
Malle Peet
Malle Peet
Trijn
Trijn
Broer Cornelis
Broer Cornelis
Pieter drie-bochgelde neus
Pieter drie-bochgelde neus
Koning (van de ratten) van Amsterdam
Koning (van de ratten) van Amsterdam
Cornel vande gauwe dieven
Cornel vande gauwe dieven
Jores
Jores
Griet
Griet
Goosen
Goosen
Miewes
Miewes
Rijckert
Rijckert
Claertjen
Claertjen
Joost de Breyer
Joost de Breyer
Pieter de Wasser
Pieter de Wasser
Jan de Neyer
Jan de Neyer
Marckis de Schuurder
Marckis de Schuurder
Luyt de Maalder
Luyt de Maalder
Cales de Visch-drager
Cales de Visch-drager
Lubbert de Water-haalder
Lubbert de Water-haalder
Bouwen
Bouwen
Jan Vercki
Jan Vercki
Jantje Roock-vleys
Jantje Roock-vleys
Malle Hans
Malle Hans
Malle Lucas
Malle Lucas
Malle Bouwe
Malle Bouwe
Pieter Brack,
Pieter Brack,
Naam Locatie in Tekst
Kamerijk
Kamerijk
Frans
Frans
Holland
Holland
Dam
Dam
Overtoom
Overtoom
Plaats van Handelen
Amsterdam
Amsterdam