JVENK0268_0270_10380 - Behekst paard heeft een manke poot

Ich wèrkde in Buorsem, dow hauw ich mich verheurd op die muele. Dow laag dao ’n muelen in ’t veljd aste van Grömmie op Buorsem gings op die auw knaal. Dae waeg dae van Raekem aafkaam, langs die bongerte (boomgaarden) aaf, dae kaam dao op dae waeg oet aan die weindmuele. Ze wuore dao brikken aan ’t doen nao de knaal. In Raekem wuore väöl van die steinuoves. Dan stake ze die in brand, dan mooste die ene zièkere tied brannen en dan wuore die brikke gaar, he. Die voere dat dao duor mèt paerd en kar. Die wuore van e boerderiejke tiègenuever; dae Colson woent dao now. Maa wie ich dao op die weindmuele waas, ich moos mèt de muelekar varen ueveral rond nao de dörpe. Dat waas ene mölder van Raekem; enen auwe mins van get juore. Die hauwen ’n watermuele gehad, maa die waas teneet. Dow waas dae dao komme male. Dow zaet dae zuon zoe tiènge mich: "Aste mèt de kar nao Opgrimbie geis, dan mooste neet aanguon biej het smeedje". Ich zèg: "Neet?" "Nein, as ze ouch op dich rope, laot ze maar rope." Dat wiefke hauw al dèk op mich gerope, dat leep zoe op e stekske. Ene kier waas het op de straot aan gekomme. "Hauw ins stil," zag het, "hauw ins stil." Je, ich hol het paerd in, ich hol stil. Ich zaat op de kar, ich moos dao e bitje wujer ene zak neerlègge. "Ich höb al zoe dèk op dich geropen en de kumps noets neet aan. De moos mich ins ene zak mètpakke", zag ze, "vuer te male." Ich zèg: "Waat is het?" "Terf (tarwe)." "Jao," ich zèg, "ich zal ze uch mètpakke." Ich ging dae zak hale dao bènne. Iè sting op de zöldertrap buove. Ich pakden hem en goeiden hem op de kar neer. Ich hauw er al mier op de kar ligge van die zek. Wie ich boete kom, dow kos ich neet mie weg. Dow stong me paerd op drie puût. Dow moos ich hem oet guon spannen en ich kreeg hem neet oet de kar. Dow waas dao get vouk duorgekomme, dow hauw ich toch get hölp gekriège. En het zat dae poet neet mie oppe grond. Het sting op drie puût. Dow hauw ich hem oet de kar geduon en dow wil ich mèt hem ewegguon, maa het kos neet loupe, het sprong. Ich ging achter hem nao, ich hauw hem de kerdiel aangeduon en de helster en de lein, dow ging ich hem achternao mèt ’n snaai en zoe draef ich hem vuer mich op duor het veljd en zoe op Buorsem aan, op de weindmuelen aan. Dao sting nog ’n anger paerd op de stal en ich zat dat op z’n plaats neer en ich pakde dat en dao ging ich mèt trök. Dow deeg ich dat het getuug aan en dow zat ich dat in de kar. Dow maakde ich de hiel rundje (ronde) zoe aaf. Dow keem ich dao. Ich hauw get geaete, dow zaet dae jong tiènge mich: "Waat is dat paerd?" "Ja," ich zèg, "ich weit het neet." "Dan mooste nao de vitrenaer guon" zag er tiènge mich. "Ja," ich zèg, "Ich zal sebiet guon. Iè haet dat in eine kier gekriègen en iè sting op drie puut." Nao de vitrenaer gegange, daomet kump dae, ene Janssen van Grömmie. Dao waor niks aan het paerd. "Ger moot hem maar de wei in jage" zag er. "Laot hem maar get in de wei loupe, het zal hem wal ueverguon." Ja, wiè joegen hem de wei in aan ’t hoes. E paar daag daonao kump dao eine van aan de kante van Zuten daal en dae moos ’n dragende vaes (vaars) höbbe, en die hauwe ter dao en dow kaam dae dao vuer ’n vaes te koupe. Hauw dao geljd vuer geboeje, maa neet genog. Ze goeve ze neet vort. Dow komme ze oet de stal, achter den huof op en dow zuut dae dat paerd dao stuon. "Wat haet dat paerd?" zag er. "Ja," zag dae jong, "ich weij het neet. We zien al biej de vitrenaer gewaes; dae vonj niks biej hem. En iè kan neet loupe, iè steit op drei puut. Iè vritj ouch neet."Ja, iè kosj zich neet bokke, iè kosj neet weien, eh. Dow geit dae kieke. Dow kièk er zoe nao dae poet en wriefjfde zoe onger uever dae poet en uever z’n billen en z’n kneejen ueveral, en don pakt er dae poet en maakt dao e kruus of drie uever en don baejden ter dao get in de wei. Wie er trökkaam daovan: "Wielang hej het det?" "Enen daag of drie" zaet dae jong tiègen hem. "Ja, dan moot het nog drie daag höbben en dan is het genaeze" zag er, "en zèt hem maar op de stal, laot hem maar neet in de wei loupe. ’t Is ’s nachs väöl te kaud in die wei".Drie daag daonao ging er aan ’t vrièten en iè zoep en iè goeide de kont omhoeg en iè deeg van alles. Dow hauw hem dae genaeze. Die van het smeedje die hauw hem behekst.En die woste dat dat gein gooi waas. Die hauw de naam van heks. Dow moch ich dao niks oplaje. Maa dat koste ze mich ouch wal vuort gezag höbbe tegooi.

SINSAG 0580 - Andere Hexenkünste    SINSAG 0580 - Andere Hexenkünste   

Een man werkte op de molen tussen Opgrimbie en Borsem. Op een dag sprak de zoon van de molenaar tot de man: "Als je naar Opgrimbie gaat, dan mag je niet langsgaan bij de smid. Zelfs als ze je roepen, moet je voortgaan". Vroeger was het eens gebeurd dat de man bleef stilstaan omdat een vrouw met een stok naar hem had geroepen. De man moest voor het vrouwtje een zak tarwe meenemen en laten malen. Toen de man weer wilde vertrekken, kon het paard niet meer verder. Het dier stond op drie poten. Omdat het paard niet meer kon lopen, bracht de man het dier naar huis en haalde een ander paard om de kar te trekken. Een veearts uit Opgrimbie wist geen raad met het gekwetste paard. Enkele dagen later kwam er iemand langs, die een drachtige vaars wilde kopen. Toen de koper het gekwetste paard zag staan, liep hij naar het dier, maakte enkele kruistekens over de poot, zegde een gebed en sprak vervolgens: "Het paard zal nog een dag of drie ziek zijn, maar daarna zal het weer normaal lopen. Zet het dier maar in de stal, want in de weide is het 's nachts veel te koud". Drie dagen later was het paard inderdaad genezen. De vrouw van de smid had het dier behekst.

J. Venken, Leuven, 1968

2.1 Heksen

limburgs (maasvallei)

279

memoraat

Elen    Elen   

Opgrimbie    Opgrimbie   

Borsem    Borsem