DTRUY0025_0028_9159 - Heks in gedaante van kat
Een sage (mondeling), 1946
Hoofdtekst
Onze Moorsberg werd in 1400 genoemd "Het Doolhof" en breidde zich uit, onder die benaming, tot op onzen Caelenberg. Het Doolhof was op verscheidene plaatsen ondermijnd door holten die bewoond waren en die later aangevuld zoodat zij moeilijk nog herkenbaar zijn. Vandaar misschien de naam "Holleman" die de oudste eigen Nielsche naam kan zijn met Coelen of Caelen en Moors. Een holte bestond onder het gekend oud huis Moors. In die holte woonde een oud wijf met name "die Gnydige".Haar rug was zóó krom gewassen dat zij niet kon gaan zonder met elke hand te steunen op een stok. Deze twee dikke stokken waren eveneens krom geworden onder de drukking. Hare vingers waren krom, bijna eenmiddelpuntig. Hare neus buitenmate lang was puntigkrom. Ze ging niet plat op de voeten maar op de enkels wat veronderstellen deed dat hare beenen krom waren. Ze had een tand drie of viermaal te lang, in ’t bovenste kaaksbeen links, en die de onderste lip neerdrukte.Die Gnydige was een heks. Daardoor kwam het dat ze zich kon veranderen in een kat. Onder die gedaante sloop zij de huizen binnen om de gesprekken af te luisteren - soms vond men ze bij ’t slapen gaan onder het bed en ook zelfs in het bed. De menschen durfden van die Gnydige geen kwaad spreken en als zij malkander dan toch iets in ’t oor fluisterden keken zij rond om te zien of er geen kat nabij was. Zoo werd dan gefluisterd dat het wijf een staart had… enz.Die gnydige rookte de pijp, van den morgen tot den avond, uit een ouden theepot gevuld met gedroogde bladeren van kastanjeboomen. Dit was ’t geval wanneer zij thuis of liever in haar hol bleef, maar ze ging veel uit en leefde van bedelen. Wie de aalmoes weigerde zat vierentwintig uren later zoo vol luizen dat hij Niel moest verlaten om er van verlost te worden.Als nu de 13e der maand op een Vrijdag viel, dan was er ’s nachts vergadering bij die Gnydige, op welke vergadering meer dan honderd katten tegenwoordig waren. En ze kwamen van Glabbeek, van Oeteren, van Asch, maar bijzonder van Dilsen. De vrouwen durfden dien nacht niet in NIEL blijven en de mannen lieten de gewijde kaars den ganschen nacht branden.Op zekeren Vrijdag-nacht 13den der maand April, kwamen op afspraak alle mannen van het dorp, met bussels stroo en droog hout geladen, tot voor het hol der heks, wierpen haastig hunnen last tegen den ingang en staken er vuur aan. Een afgrijselijk gehuil van miauwende katten beantwoordde deze onvriendelijkheid; bijna alle katten echter gelukten erin te ontsnappen door de vlammen heen terwijl de mannen op de vlucht gingen. Welke was niet de algemeene verbazing toen ’s anderendaags alle vrouwen van Niel brandmerken droegen. Daarop volgden vechtpartijen en zelfs moorden. In het hol van die Gnydige lag dood en verbrand een groote kat met krommen rug, kromme pooten…
Beschrijving
In een holte onder een huis op de Moorsberg, die ook wel 'het Doolhof' werd genoemd, woonde een oude vrouw die de naam 'Die G.' had gekregen. De vrouw had een lange puntige neus en een kromme rug. Die G. was een heks die zichzelf in een kat kon veranderen om zo de gesprekken in de huizen af te luisteren. Die G. rookte vaak een pijp van kastanjebladeren en ging bedelen. Wie weigerde om de heks een aalmoes te geven, zat vierentwintig uur later vol luizen. Op vrijdag de dertiende was er altijd vergadering bij Die G., wiens huis dan vol katten zat. De katten kwamen van Glabbeek, Oeteren, As, maar vooral van Dilsen. Op dergelijke nachten durfden de vrouwen uit het dorp niet in Niel te blijven. De mannen lieten de hele nacht een gewijde kaars branden. Tijdens een heksenbijeenkomst in april staken de mannen uit het dorp een bussel stro in brand vóór het hol van de heks. Daarop volgde een verschikkelijk gekrijs van katten. De meeste katten slaagden erin door de vlammen heen te ontsnappen. De volgende dag vertoonden alle vrouwen van Niel brandwonden. In het hol van Die G. lag een grote kat met een kromme rug en kromme poten dood.
Bron
D. Truyen, Leuven, 1946
SINSAG 0582 - Hexe schickt Läuse, Flühe, Mäuse.
