NGODE0086_0086_27186

Rachel: Zou'k dat meugen zeggen? Judith Versyck. Ze is zi toen met die vint getrouwd, met Pierre Versyck. Ja. Z'is toch met die vint getrouwd, met Pierre Versyck, die 's uchtends moest trouwen met Marietje Samaey. En ze was zi doa zodanig jaloers van dat ze zi zei: 'k winste dat ze morgenuchtend dood ligt in heur bedde. En da's gebeurd! En de pasters hèn doa geweldig, geweldig op gebatteerd hee, kunt dat peinzen. … Ne wens, dat doet aglik vele hee en dat zou ik eigenlijk nooit doen, etwien verwensen.Nele: Heb je nog gehoord van de "oude man"?Maria: Een kindje dat ze, dat de oede man heeft.Rachel: Ja, ja, want dat wordt doar eigenlijk mee geboren hee. … Dat is, dat wordt een kindje, dat kan upgroeien, moa dat ét een wezen lik een oede vent.Maria: 't is moa zo groot. (toont met haar handen)Rachel: Ze zin moa zo langk, z' èn een groot hoofd en dat is just lik een oede man. En ze zeggen doategen dat kindje ét den oede man.Nele: Er werd vaak gezegd dat dat ook door een heks kon veroorzaakt worden.Rachel: Dat kan, 'k goan dat niet zeggen, dat weet ik niet, moa dat kan.Nele: Heb je nog gehoord van de kanteirn?Rachel: Ja, da's wat anders hee.Maria: Dat is ook een ziekte hee. Ze worden blauw.Rachel: Joan, joas, en oj dat zou tegen komen, pakt ze met under beintjes omhoge en de koptje omleige en houdt ze onder de poempe.Maria: Ze goan verschieten…Rachel: Ze goan verchietn van dat koed woater en ze goan overgeven en ze kunnen dat overgeven. Ze kunnen dat overgeven en ze zin gered. Moa je moet zien aankomen. Je moet er rap rap bi zin.Nele: Kon dat ook door een heks komen?Rachel: Goh, dat kan ik niet zeggen. 'k èn dat al niet meegemaakt hee. Dat kan ik niet zeggen wei, moa dat kan, dat kan doar al van vortkomen. Wel joengens toch. Vroeger dat bestoend vreiselijk.Nele: En dat ze toen niet aan je mochten komen?Rachel: Jhèn nu een kindje gekocht bivoorbeeld. De dokteurs zeggen toch altied: laat er gein oed mens over goan.Nele: Maar aan jezelf, als je al ouder bent?Rachel: Dat weet ik niet.Nele: En heb je nooit gehoord van "hoger slaan"?Maria: Jaja.

SINSAG 0580 - Andere Hexenkünste    SINSAG 0580 - Andere Hexenkünste   

Kinderen die aan 'de oude man' leden, hadden een groot hoofd en zagen eruit als een oude man. Een kind dat 'de kanteirn' had, werd helemaal blauw. Zo'n kind moest men snel met het hoofd naar beneden onder de pomp houden. Door het contact met het koud water zou het kind schrikken en overgeven. Dan waren ze gered. Zulke ziekten konden door heksen worden veroorzaakt.
Als men pas bevallen was, kreeg men van de dokter de raad om geen oude mensen bij het kind in de buurt te laten komen.

N. Goderis, Leuven, 2003

2.1 Heksen

west-vlaams (torhout en omstreken)

9ii

fabulaat

‘De oude man’: volkse benaming voor rachitis, ook wel ‘Engelse ziekte’ genoemd omdat ze in de achttiende een negentiende eeuw frequent voorkwam in Londense industriegebieden.
Rachitis wordt veroorzaakt door een tekort aan vitamine D en calcium.
Meest opvallende symptomen:
-verkromming van ledematen door spierspanning
-een groot rechthoekig hoofd
-een kielvormige borst
-kromming van de benen
-kromming van de ruggengraat

Torhout    Torhout