VODA_043_09

Een enorm zelfstandig werk. Je kunt zeggen van, goed, het was toch ofwel iedere dag eh.. zoveel kubieke meter kool losmaken of iedere dag eh.. een meter galerij verder drijven. Maar uiteindelijk is mijnwerk iets dat niet in een fabriek gebeurt, maar onder de grond. Dat betekent eh.. iedere dag opnieuw strijd tegen de natuur. Een natuur die je niet kent, die iedere dag anders is. Drukverhoudingen, eh.. hardheid van de kool, ehm.. alle andere oorzaken die meespelen, bepaalden iedere dag opnieuw dat je moet zoeken naar wat is de handigste, de beste manier van werken. Dat kweekt dus een enorm stuk zelfstandigheid bij die mensen. En ik kan me heel goed voorstellen dat mensen die dan uit de mijn aan ander werk moeten komen, in de fabriek aan de lopende band of zo, dat die verduveld moeilijk daaraan kunnen wennen, omdat daar ieder eigen initiatief, als het ware, aan de kant gezet wordt. Je moet volgens uitgekiende handelingen het zo en zo doen, punt uit. En ehm.. dat was ondergronds, ja, een punt waar.. waar iedereen toch.. toch z’n eigen ik in kon terugvinden, ook zijn eigen inventieve vermogen, om zich met hele simpele dingen hulpmiddelen te verschaffen om makkelijker te werken. Bepaalde moeilijkheid, nou, een stuk ijzer, werden een paar gaten in geboord, ehm.. in gestoken beter gezegd, met een afbouwhamer, daar werd een ketting door en dan hing daar ergens een.. een laadpunt waardoor je makkelijker werkte. Hè, dat werd niet besteld, dat kon niet geleverd worden, dat maakte je zelf. En die.. die handigheid, die.. die veelzijdige handigheid, die vind je in.. in een moderne industrie moeilijk terug en dat is voor veel mensen een rem om daar een stuk tevredenheid te vinden in het werk.

Het werk in de kolenmijnen vergde veel zelfstandigheid en inventiviteit van de kompels. Je werkt ondergronds, natuurkrachten zijn onvoorspelbaar en de situatie is elke dag anders. Voor veel mijnwerkers was overstappen naar werk in de fabriek, achter de lopende band, waar eigen initiatief niet werd gewaardeerd, daardoor niet gemakkelijk.

Radio-uitzending Vonken onder de As (NOS)

- Verteller onbekend. VODA_043_01 t/m 15 worden verteld door dezelfde persoon. Hij werkte vanaf 1940 in de kolenmijn.
- Verteller vertelt in VODA_043_02 dat hij in staatsmijn Maurits (Lutterade, Geleen) werkte. Lutterade, Geleen is daarom telkens aangehouden als lokatie.
- Datum van opname is onbekend. De opgegeven datum is hoogstwaarschijnlijk de datum waarop het verhaal is uitgezonden op de radio. Het verhaal moet dan vóór 8 augustus 1973 zijn opgenomen.