Hoofdtekst
Exempel des keysers soens
HEt was een ridder die mer enen enighen soen en hadde dien hi eerst sonderlanghe seer lief hadde. ghelijck als ghi mi nv alleen hebbet Desen soen beual hi enen meester wonende in verden landen te voeden ende te leeren Dat kint was seer subtijl van sinnen ende was wassende te mael groet alsoe wel in wijsheyt als in outheyt Ende als hi bi sinen meester ghestaen hadde seuen iaer lanck. doe be\gheerde (70b) die vader sinen soen te sien ende seyndede hem brieuen dat hi aenghesien des briefs comen soude te lande als ghi om mi gheseyndet hadt Dit kint was sinen vader ghehoersaem ende quam tot hem daer die vader of seer verblidet was In dien dat sijn soon alsoe wel in leringhe als in sinen lichaem voert ghegaen was ende gewassen. ende allen menschen behaghelic was. des is gheuallen daer sijn vader ende moeder ter tafel saten ende hi eerlicken diende dat een nachteghale vlyeghen quam ter veynstere daer si saten ende began alsoe soeteliken te singhen dat sijt al verwonderden so dat die ridder seide O hoe soeteliken singhet dit voghelkijn ende hoe ghenuechlicken waert of yemant haer sanck verstonde. ende dat conste beduden Die soon seide O waerdighe vader. ic soude v wel beduyden den sanck des nachteghalen. en ontsaghe ic mi uwes toorns niet Die vader antwoerde Segghet vrylicken mijn kint die beduydenisse des sanghes. ende besiet of ic toornich soude werden. want ic en can gheen sake daer in mercken mijns toerns Doe dit die soen hoerde seide hi. die nachteghael seit dat ic soe groten heer worden sal dat ic van allen menschen gheeert sal worden. ende sonderlinghe van minen vader die water op minen (71a) handen gheuen sel ende mijn moeder sel mit haerre hant die dwael houden Die vader antwoerde Nymmermeer en seldi dat leuen dat ghi die dienstanticheyt van ons ontfanghen selt. of sulcke heerscappie Ende mit groter toornen. ende onwaerdicheyt nam hi sinen soon op sijn scouderen lopende op die zee. ende werp hem daer in ende seide Sich hier legghet die beduder der voghelen sanck. mer die soon want hi swemmen conde. swemmede aen een lant daer hi bleef ten vierden daghe toe sonder voetsel. opten vijften dach quam daer een scip voer bi varen. ende als dat kint dat sach. riep hi tot die scippers dat si hem om goods willen verlossen wouden vanden perikel des doots Die scipluyden als si saghen dattet een seer bequame iongheskijn was. hadden si mededoghen mit hem ende toghen daer aen. ende namen hem in haer scip. ende brochten hem in vreemden landen Ende als si daer quamen. vercoften si den ionghen enen hertoech ende dat kint want het schoen was van formen wort dat seer lief ghehadt vanden hertoghe Op die tijt dede die coninck van dien rijck te samen roepen alle sine heren ende vorsten ende alle edele mannen van sinen rijcke om een ghemeen raet mit hem te houden Ende die hartooch als hi merckede (71b) dat dit kint wijs ende subtijl van sinnen was doe hi trecken soude totten ghemenen rade leyde hi dat kint mit hem te rade Ende doe si alle vergadert waren voer den coninck seide die coninck tot hem allen Mijn lieue heren ende vrienden wildi nv weten die saeck waer omme ic v hier te rade hebbe gheroepen Doe seiden si alle Siet heer coninc alle sijn wi bereyt tot vwen ghebode Die coninck seide Het is een heymelijcke sake die ic v op doen wil. soe wie mi die beduden ende verclaren can. dien sweer ic bi mijnre crone dat ic hem mijn enighe dochter gheuen sel te wiue. ende sel mijn gheselle wesen also langhe als ick leue in minen rijcke ende nae mijnre doot sel hi dat rijck alheel besitten Die verburghentheyt des raets is Dese drie rauen volghen mi altoos waer dat ic gae. ende en laten mi niet. mer si roepen lelicken. ende vlyeghen mi nae alsoe dattet mi alsoe grote pijn is haer stemmen te horen ende die te sien of die doot mi aengaen soude Hier omme soe wie die saeck haers roepens ende des volghens segghen can. ende die oec van mi veriaghen dien sel ic dat ick ghesworen ende gheloeft hebbe sonder alle twiuel volbrenghen Als hi dit hadde gheseyt en was daer nyemant in alle den raet gheuonden die weten mochte die saeck of die bedudenis (72a) ende die rauens te veriaghen Doe seide dat kint totten hertoech Meent ghi oeck here dat die coninck mi houden soude dat hi geloeft heeft of ic sinen wille volbrochte Die hertoech seide Ic vermoede dat hijt v houden soude. mer ist v lief ic wilt den coninck te kennen gheuen Die ionghe seide Ic wil mijn lijf verliesen ist dat ic niet en doe dat ic segghe Doe dit die hertoech ghehoert hadde. ghinck hi totten coninc ende seide heer coninck hier is een ionghelinck seer wijs ende doersichtich die belouet v tot uwer begheerten v te voldoen ist dat ghi hem houden wilt dat ghi beloeft hebbet Die coninck seide Bi der cronen mijns rijckes sal ic volbrenghen dat ic gheloeft hebbe Doe brocht men den ionghen voer den coninck Die coninck als hi dat kint aensach. seide hi O kint seldi moghen antwoert gheuen mijnre vraghen Die ionghe seide Ja ic heer coninck seer wel: uwe vraghe is. waer om v die rauen volghen ende soe leelicken ende gruwelicken v nae roepen Waer op ick antwoerde aldus Het is gheschiet dat twee rauen als een mannekijn ende een wijfken te samen voertbrochten die dorde rauen: Ende op die tijt was alsoe grote duertijt dat die mensche beesten ende voghelen van hongher storuen Ende doe was die derde rauen dat is die (72b) ionghe inden neste Ende die moeder liet haer ionghe ende vloech om haer seluen te voeden. ende en quam niet weder ten neste. mer dat manneken siende grote armoede in dat ionge. voede dat soe langhe. hent dattet conde vlyeghen Ende doe die tijt van hongher ouer was. quam die moeder weder totten ionghe ende woude sijn gheselscap ghebruken Als dat dat manneken sach. woudet dat wijfken veriaghen. recht als segghende dat si hem inder noot begheuen hadde dat si daer sijn gheselscap soude moeten deruen Die moeder seide weder. dat si in haer drachte grote pijn gheleden hadde. ende daer toe armoede gheleden. dat si daer omme bet soude mit hem hebben gheselscap dan die vader Ende daer om heer coninck volghen v rauen. eyschende recht vonnisse daer of. wie dat van hem beyden gheselscap hebben sel mitten ionghe Ende dit is die saeck haers roepens Mer nv heer coninck. gheeft die sentencie ende dat vonnisse wie dat van beyden dat ionghe sel hebben. ende dan en seldi die rauen niet meer sien Doe seide die coninck want die moeder dat ionghe ghelaten heeft inder noot. soe wijst dat die reden dat si des ionghen gheselscap deruen sel Ende dat si daer om op seit dat si inder dracht pijn van hem ghehadt heeft dat en helpet haer niet. want alle haer pijn (73a) wort in blijscap verwandelt. Doe dat ionghe voer ghebrocht wort inder werelt. mer want dat mannekijn die saeck is des ionghen dattet int leuen is alst in allen dieren is. ende want hi den ionghe inder noot bi stont ende dat voedede mit hinder sijns selfs lichaems. daer om gheue ick dit vonnis dattet ionghe wesen sel in die gheselscappe des vaders ende niet des moeders Daer nae die rauen horende dat oerdel vloghen bouen in die lucht ende worden daer na nye in alle den rijck des conincs gheuonden Doe dat gheschiet was vraghede die coninck den ionghe. hoe sijn naem was Ende hi antwoerdede dat hi alexander ghenoemt was Doe seide die coninck Nv wil ick een dinck van v hebben. als dat ghi voertmeer mi hieten selt uwen vader te wesen. want ghi mijn dochter trouwen selt ende wesen besitter mijns rijckes Doe bleef alexander mitten coninck ende elck mensche hadde hem lief. want hi seer ghestellet was op steecspelen ende ander tornoeyen daer hi altoes sorghe in hadde bouen allen die in egipten waren. alsoe dat sijns ghelijc niet gheuonden en wort. noch in dat rijck. noch daer buyten: Die oeck alsoe duyster ende swaer questien die yemant voert brenghen mochte solueren conde Op die tijt was een keyser te romen ghenoemt (73b) tytus die alle coninghen der werelt in edelheyt eerbaerheyt ende hoesheyt bouen ghinck. dat sijn fame alle die werelt duer ghinck dat alle die gheen die voergaen wouden in goeden seden ende in consten ende alle die werelt leeren kennen dat die comen souden tot des keysers pallaes Ende als dit alexander verhoerde. soe seide hi den coninck Mijn eerwaerdighe vader ende here ghi weet hoe alle die werelt vol is van die fame des keysers. alsoe dattet ghenuechlijcken is te wesen in sijn hof waert dattet v minen here vader beliefde Ick woude gaerne mi transfereren tot dien pallaes. op dat ick wiser worden mochte. ende bet besettet in goeden seden Daer op antwoerde die coninck ende seide Het behaghet mi seer wel mer ick wil dat ghi mit v nemen wilt ghelt. ende goets ghenoech. waer mede mijn eer bewaert mach worden Ende dat ghi uwe ghenoecht oeck daer of moecht hebben Ende oeck wil ick dat ghi mijn dochter trouwet. eer dat dat ghi daer trecket Doe seide alexander O here. wilt mi des op dese tijt verdraghen hent dat ick weder comme. ende dan soe wil icse trouwen mit alre eeren Die coninck die antwoerde. want het v belieuet eerst te trecken tot des keysers hof daer om so gheue ick mijn (74a) consent daer toe Doe nam alexander oerlof ende sijn noot turfte mit hem ende toech tot des keysers hof ende als hi daer quam mit enen tameliken ghesinne. ghinc hi in dat hof ende quam voerden keyser dien hi ter aerden vallende gruetede mit alre waerdicheyt Als dit die keyser sach. stont hi op wt sinen stoel ende cussede hem ende seide: kint waen bistu ende wat is uwe boetscap daer ghi hier om coemt Hi antworede Ic ben des conincs van egipten soon ende sijn erfghenaem Ende coem uwe moghentheit te sien ende v te dienen ist v belieuet dat den keyser seer ghenaem was ende beual hem sinen maerscalc ende maecte hem voersnijder Die maerscalc veruollende des keysers ghebot gaf hem een camer ende daer in alle des men behoeuen mochte ende alexander hadde hem also wijselic ende eerbaerlicken dat hi op een cort van allen menschen gheminnet wort Niet langhe hier nae quam daer des conincs soen van vrancrijck om daer te dienen ende eerbaerheyt te leren Welcken die keyser mit alre eeren ontfinck. ende als hi hem ghevraghet hadde van wat gheslachte hi was. ende hoe dat hi hiete Doe antwoerde hi Ick ben des conincs soon van vrancrijcken ende ludouicus ghenoemt uwe dienre Doe seide die keyser Ick hebbe alexander minen (74b) voersnider ghemaect ende ghi selt mijn scencker wesen. op dat ghi altoos tot mijnre tafelen dienende ic hebben mach uwe presencie ende beual sinen maerscalc dat hi hem oec eerliken soude setten in een camer te wonen Ende die maerscalc settede hem mit alexandro in een camer Dese twee waren so ghelijc in formen ende seden ende manieren datmen nauwe den enen vanden anderen onderscheiden en mochte. dan dat alexander meerder was in consten. ende cloecker in alle sine wercken dan ludouicus. want deze ludouicus was seer een wijflick man. ende cleynmoedich In desen was van hem beyden alleen dat onderscheit Dese twee ionghen hadden malcander seer lief. ende die keyser hadde een enighe dochter florentina ghenoemt. die hi seer lief hadde. want si seer schoen was. ende oec was van sinen rijcke die op haer seluen een pallaes hadde mit haer familie daer hi haer plech te seynden spise ende des si beloefde tot een teyken sijnre lieften Ende dat dede hi bi den handen van alexander. alsoe dat die maghet alexander seer lief hadde. want hi haer anghenaem was ende een wijs ionghelinc scheen te wesen Op een tijt gheuielt dat alexander op enen middach met sonderlanghe saken becommert was ende nyemant en onderwant hem alexanders officie (75a) Als dat lodewijck sach veruulde hi sijn stede: Ende doe hi den keyser dat laetste gherechte an diende. ende ludouicus voer hem mit gheboghen knyen diende. soe beual hem die keyser dat hi sijnre dochter haer scuttel brenghen soude. alst ghewoenlick was menende dat hi alexander was Doe nam ludouicus die scuttel ende volbrochte dat ghebot des keysers ende ghinc totten pallaeds der dochter. ende gruetede haer mit groter waerdicheyt. ende settede die spise voer haer ende hi en hadse tot die tijt toe noch niet ghesien. mer si sach ter stont dat hi alexander niet en was ende seide tot hem Segghet mi soen uwen naem ende wes soon dat ghi sijt Hi antwoerde Mijn vrouwe ick ben des conincs soen van vrancrijc ende ben ghenoemt ludouicus Doe antwoerde si Jae soen wel moetet di gaen. gaet in vreden Ende hi neech haer waerdelijcken toe. ende ghinck sijns weghes Hier en binnen quam alexander voer die tafel ende hi ende ludouicus volbrochten den dienste inder tafel Ende als dat mael ghedaen was ghinc ludouicus te bedde legghen ende wort sieck. ende als dat alexander vernam. ghinc hi in die camer ende sprac hem toe ende seide O alre liefste gheselle ludouice. wat ist dat v deert. ende wat is die sake uwer siecten Hi antwoerde Die (75b) sake en weet ic niet. mer ic voele mi so cranck dat ic anxt hebbe dat ic dien doot niet ontgaen en sel Doe antwoerde alexander Die saeck uwer siecten is mi bekent. want huden doe ghi mijnre vrouwen. des keysers dochter spise brochtet doe saghet ghise alte seer in haer aensichte. want si seer schoen is ende daer of is v hart beuanghen ende aldus cranck gheworden Daer op antwoerde hi O alexander alle die meesters in medicinen van alder werelt en mochten niet bet iudiceren die saeck mijnre siecten ende ick hebbe anxt dattet mi den doot gheuen sel Doe seide alexander Sijt wel ghetroest ic sel v helpen na minen vermoghen Ende hi ghinck opte marct. ende cofte mit sijn eyghen ghelde een costelijck laken dat berduert was mit alreley manieren van costeliken ghesteenten ende schencte dat des keysers dochter van ludouicus weghen dat ludouicus nochtans niet en wiste Als si dit costelike cleet sach seide si O alexander. waer mochtet ghi doch dit costelijcke cleet vinden te copen Hi seide O vrouwe Hi is een soon des alderen rijcsten conincs. ende hi begheert v te schencken tot uwer lieften. want hi om eens dat hi v ghesien heeft sieck gheworden is wt minnen tot v ter doot Ende ist dat saeck dat ghi hem nv bliuen laet in sinen laste. dat en seldi (76a) nymmermeer in uwer eeren moghen verantwoerden Doe seide si O alexander. wout ghi dat raden dat ic also mijn reynicheit soude verliesen dat moet veer van mi wesen dat ick dat soude consenteren Ende weet alexander dat ghi van al sulcker bootscappen van mi nymmermeer meer vercrighen selt loen dat goet is Gaet daer om wt minen oghen ende spreket mi niet meer van dier materien Als dat alexander hoerde neech hi haer toe ende ghinck wech Des anderen daghes ghinck alexander in die stat ende cofte een croen die tweewerf costeliker was dan dat laken ende ghinck inder ioncvrouwen camer. ende presenteerde haer dat ludouicus weghen die croen Ende als si also costeliken iuweel sach. seide si tot hem Mi verwondert seer dat ghi mi also dicke ghesien hebt. ende soe menichweruen ghesproken dat ghi uwes selfs bootscap aen mi nye ghedaen en hebbet Hi antwverde O vrouwe. ic en ben also heet niet. ende mi en is nye alsulcken dinc ghebuert dat mijn hart al so ghewondet wort Ende die een lieuen gheselle heeft sel hem gheselscap bewisen Ende daer om O goede vrouwe wilt aensien alle vrouwelijcke soeticheyt. ende wilt hem ghenesen dien ghi ghewondet hebt. op dat sijn doot altoos niet verweten en wort Doe antwoerde (76b) si hem Ganck dijns weghes. want ic di op dit passe daer of gheen antwoert gheuen en wil Ende als hi dat hoerde neech hi haer toe. ende ghinck wech Des derden daghes ghinck hi opten marct ende cofte een gordel dat noch driewerf costelijcker was ende gaf haer dat van ludouicus weghen Ende doe si dat schoen ghenuechlijc iuweel sach seide si tot alexander Laet ludouicum comen ter derder uren des nachtes voer mijn camer. hi sel die duer open vinden Ende als alexander dat hoerde. was hi blide. ende hi ghinc tot sinen gheselle ende seide Mijn alre liefste gheselle. sijt wel ghemoet ende wel ghetroest Ick heb di die maghet gheworuen ende ic sel di van deser nacht tot haer camer brenghen Doe hi dat hoerde. doe wort hi verblidet. recht of hi wt enen swaren slaep ontwaeck gheworden waer ende wort van groter blijscappen alheel ghesont Inder nacht daer na nam alexander ludouicum sinen gheselle ende brochten totter dueren der cameren der ioncvrouwen. als si hem ghewesen hadde daer hi alle die nacht mitter ionckvrouwen in solaes was Ende van dien voert doe wort haer hart verenighet mit ludouico inder minnen. alsoe datter een minne was tusschen hem beyden Ende ludouicus die plach dicwijlen totter ioncvrouwen te gaen. alsoe (77a) dat die ridders meenden dat si van hem bekent was Waer om die ridders te samen spraken. ende leyden daer laghen op toe om ludouicum te vanghen of te doden. welck als alexander vernam wapende hi hem. ende maecte hem daer teghens mit veel volcs starck alsoe dat die ridders dat siende sinen gheselle mit vreden lieten gaen Ende aldus settede hem alexander dicwijl voer sinen gheselle daer sijn gheselle nochtans niet of en wiste. mer die ioncvrouwe die wistet altemael wel In corter tijt hier nae quamen alexandro brieuen dat die coninc van egipten ghestoruen was dat hi haesten soude te comen om dat rijck an te vaten Ende dat gaf hi ter stont der ioncvrouwen ende ludouico te kennen die daer om seer droeuich waren Oec seide hi den keyser van die brieuen die hem gheseynt waren ende seide Ic moet haestelicken te lande reysen om dat rijck van egipten aen te nemen Daer om bidde ic oerlof van minen here den keyser dien ick oeck te dancke van alle weldaden die hi mi ghedaen heeft. mi seluen ende alle mijn goet op offere ick tot sijnre eren ende wille Ende eer dat ick minen heer bi minen wech reysen vertoernen soude. woude ick lieuer alle mijn rijck daer om laten Doe seide die keyser Weet alexander dat ick van uwen (77b) wech trecken seer droeuich ben. want ghi also willighen dienre gheweest heb als ick in alle mijn hof hebbe ghehadt. mer het en betaemt den keysers niet dat si haren trouwen dienres hinderen souden in hare promocien ymmer si soudense hogher verheffen Daer om alle dat ghi wt onsen scatte begheert sel v onse camerlinck gheuen ende reyset mit benedictien ende oerlof van onser ghenaden Aldus sonde alexander den keyser ende alle die ander die int hof waren daer der veel was die bedroeft waren van sijn wech reysen want si hem alle lief hadden Ende ludouicus ende die ioncvrouwe reysde mit hem seluen milen veer Daer nae gafse alexander oerlof ende en woude niet dat si vorder mit hem trecken souden Doe vielen si ter aerden mit groter droefheyt ende alexander buerdese op ende troestese mit soeten woerden ende seide O ludouice mijn alre liefste gheselle Ick waerscuwe v dat ghijt ymmers heymelijcken hout tusschen v ende mijnre vrouwen ende dat ghi seer behoedeliken wandert ende voersichtich sijt in allen uwen weghen ende wercken. want ick weet dat in mijn stede een ander comen sel die uwes benijden sel ende dach ende nacht op v wachten Doe antwoerde ludouicus O alexander mit aller mijnre machten sel ic daer (78a) toe sien. mer doch hoe sel ic mi wachten wanneer ic uwe trouwicheyt niet en hebbe Daer om ist een dinck dat ick op v begheer dat ghi desen rinck van mi nemen wilt. ende mijnre daer bi ghedencken Doe seide hi Den rinck wil ick gaerne om uwen wille nemen. hoe wel ic nochtant sonder den rinck uwer nymmermeer vergheten en sel Adieu blijft ghesont ick beuele v god den here Doe vielen si op sinen hals. ende cussede hem ende scheyden soe van malcander ende hi toech in sijn rijck. ende si toghen weder omme Daer na quam des conincs soen van hispanien ghenoemt gwido ende wort vanden keyser ontfanghen in alexanders stede. welcken die maerscalc een stede gaf in alexanders stede in ludoiucus camer dat ludouico seer swaer was. mer hi mochtes niet beteren Ende als gwido vernam dat hem ludouicus teghens sinen wille hadde tot enen gheselle so nam hi hat ende nijt op hem also dat ludouicus lange tijt om anxte van gwido gheen gheselscap en dorste hebben mitter ioncvrouwen. ende hi nochtans ten lesten verwonnen vander minnen der maghet somwijlen tot haer te gaen plach als hi ghewoenlick hadde gheweest. mer gwido die hadde dat haest vernomen. ende wachtede daer soe langhe op hent dat hi die rechte waerheyt (78b) hadde vernomen hoe dat ludouicus die maghet hadde bekent ende dat bi toe doen van alexander Op een tijt ist ghebuert dat die keyser stont in die sael. ende prisede alexandrum seer van sijnre hoescheit ende wijsheit Ende dat horende gwido seide hi Heer keyser behouden uwes pays. alexander en is also groet prisens niet waerdich alsmen meent. in dien dat hi langhe tijt een verrader gheweest heeft in des keysers huus: Die keyser seide Segt mi hoe dat is Gwido seide Ghi hebt mer een enighe dochter die uwe erfghenaem wesen sel. die welcke ludouicus bi alexanders hulpe beroepen heeft ende noch alle nacht alst hem ghenueghet tot haer gaet: Doe dat die keyser hoerde. wort hi seer toernich Ende doe gheuielt dat ludouicus quam gaen doer die sael Ende als hem die keyser sach. riep hi hem tot hem ende seide Wat hoer ick van di o quade mensche Isset dattet waer gheuonden wort ic sel v mitten scandelicsten doot doen steruen dien ic vinden mach Ludouicus seide Heer keyser Wat is die saeck Doe seide gwido Ick segghe v hier voer minen heer op teghens v. als dat ghi sijn enighe dochter becroepen hebbet. ende dat ghi tot haerre confuys alle nacht tot haer gaet uwe boeuerie te pleghen ende daer voer wil ick een camp teghens (79a) v vechten Doe seide ludouicus Van dier saken ben ick onsculdich ende ick neem die kamp daer bi op teghens v. ende ic hope dat uwe valsheyt op uwe hooft sel keeren Ende die keyser settede hem een dach den camp te vechten Ende als dit ghesciet was ghinc ludouicus totter maghet ende seide haer dat ghebot des keysers Ende hoe hem gwido beschuldicht hadde ende seide. wilt mi nv goeden raet gheuen. want anders sel ic moeten steruen. want ic en mochte den camp niet weygheren ick en hadde mi sculdich moeten gheuen Gwido is een starck vroem ridder dat sijns ghelijck nyemant en is dan alexander. ende ick ben cranck ende soe vroem niet. Ist daer om dat ic teghens hem ten kamp gae soe moet icket verliesen. ende soe ben ick doch een kint des doots ende so seldi alheel confundeert ende onteert bliuen Doe seide si Doet mijn raet na dien dat ghi in v seluen cleynmoedich sijt Gaet haestelijcken tot minen heer vader. ende segghet dat v brieuen ghecomen sijn dat uwe vader sieck is ende op sijn sterfte legghet. ende dat hi uwe presencie begheert. ende van sijn rijck mit v bescicken wil. eer dat hi steruet Ende biddet dan oerlof vanden keyser dat hi om der lieften uwes vaders v oerlof gheue uwen vader te visiteren. ende dat hi den dach (79b) vanden camp te vechten verlanghen wil tot dat ghi weder coemt Ende als ghi oerlof hebt trecket also haesteliken als ghi moghet totten coninc alexander al heymeliken Ende als ghi bi hem coemt neemt hem alleen. ende gheeft hem uwe saeck te kennen ende biddet hem dat hi nv v inder vterster noot bi staen wille Als ludouicus desen raet hoerde. soe behaghedese hem seer wel ende dede daer nae ende als hi vanden keyser oerlof ghecreghen hadde ende die tijt vanden camp verlanghet was. toech hi ter stont nae dat rijck van egipten. ende en rustede dach noch nacht tot dat hi den coninck alexander op een van sinen castelen hadde gheuonden Ende doe die coninc alexander sijn coemste vernam. wort hi seer blide ende ghinck hem te ghemoete. ende ontfinc hem waerdelicken ende verwonderde seer om wat saeck dat hi daer comen mochte: Doe seide ludouicus O heer coninck mijn goede vrient. mijn leuen ende mijn doot staet nv in uwen handen. want als ghi mi te voren seit dat ic als ick ander gheselle creghe dat ick dan verloren soude wesen. ten waer dat ick mi behoedelijcken wachtede. dat ick voerwaer ghedaen hebbe alsoe langhe als ic mochte Mer namaels dat des conincs soon van spanien. van ons wat verhoert hadde. soe leyde (80a) hi mi laghen hent dat hi die waerheyt onderuonden hadde Ende daer nae heeft hi mi biden keyser besculdighet alsoe dat ic ten sekeren daghe. dat is van huden ouer achte daghen weder comen moet mit hem een kamp te vechten: Ende nv als ghi wel weet dat hi een vroem cloec man ende starc is ende ic cranck. daer om heeft mi florentina gheraden dat ic v minen last te kennen gheuen soude. want si wiste wel dat ghi mijn trouwe vrient sijt die mi inder noot niet laten en sult Doe seide alexander Isset yemant die van dit weet dat ghi tot mi ghecomen sijt om florentijns wille Doe antwoerde hi Nyemant en weet van mijnre reysen want ic hebbe vanden keyser oerlof ghebeden om tot minen vader te reysen dien ick seide dat in groter siecten lach om hem te visiteren Doe vraghede hem die coninck alexander Wat raet heeft v florentina ghegheuen. hoe ick v helpen soude Hi antwoerde ende seide In dier manieren heeft si mi gheraden O alre stantachtichste van allen vrienden als ghi weet dat wi seer ghelijck sijn dat ghi alsoe haestelijcken comen soudet om den camp te vechten dat v dan nyemant kennen en soude dan florentina alleen ende als die camp gheuochten waer dat ick dan weder daer comen soude. ende (80b) ghi in uwe rijck Voert vraghede hi. wanneer sel die dach vanden kamp wesen Hi antwoerde. van huden ouer achte daghen Doe antwoerde alexander Waert dat ick dan desen dach toeuede so en mochte ic niet comen ten ghesetten daghe Nv siet wat wi sellen gaen doen. want morghen sellen hier vergaderen alle die heren van minen rijcke ende sellen in werscappen ende vrolicheden mit mi wesen. want icse ghenoedet hebbe ende dan soude ick mijn coninghinne trouwen Ende isset dat ic dat vertrec so sel dat of gaen ende vechte ic den kamp niet so sijt ghi verloren Raet daer omme nv wat best ghedaen is van dese twee lastighe saken Doe ludouicus dese last hoerde. viel hi ter aerden. ende hi began te suchten ende te kermen ende seide Aen allen siden heb ic bancghicheyt Doe sprack alexander ludouico een hart int lijf ende seide Sijt in vreden ick en sel di niet laten. al soude ick mijn rijck verliesen ende oeck mijn wijf Hoer wat ick ghedacht hebbe. want wi malcander seer ghelijck sijn. ende ick noch niet seer bekent en ben onder den volcke. daer om sellen dat volck ende die heren vanden lande v wel aensien voer mi Daer om so seldi hier bliuen ende mijn bruyt trouwen ende houden die bruloft. recht of ick dat waer Mer als ghi te bedde gaet bi mijnre (81a) bruut so siet dat ghi mi daer ghetrouwe sijt: Ende ic sel sonder marren op mijn paert sitten. ende rijden ter stede daer die camp wesen sel Ende isset dat mi god victori gheeft so sel ic heymelijken weder comen. ende dan seldi weder te huys reysen Ende als dit alexander gheseit hadde tot ludouicum so sondede hi hem. ende toech wech ende quam tot des keysers hof daermen die camp soude vechten mit gwido Ende ludouicus bleef in dat hof des conincs alexander Des anderen daghes quam ludouicus voert alleens of hi alexander die coninc hadde gheweest ende trouwede alexanders bruut voer die heylighe kerke ende hielt grote werscap ende brulofte Ende dede alle den edelen goet tsier. ende bewees hem seer vriendeliken tot allen menschen Ende alst nacht gheworden was ghinck hi te bedde ende leyde sijn bruut aen sijn side Ende nam een bloet swaert ende leyde dat tusschen hem ende sijn bruut daer si haer seer of verwonderden. mer nochtant en seide si een woert niet: Ende also lach hi des nachtes mit haer also langhe als alexander wt was Hier en binnen quam die coninc alexander ten ghesetten daghe totten keyser ende seide O heer keyser Al hebbe ic minen vader seer sieck ghelaten so bin ic nochtant ghecomen om mijnre eeren willen (81b) om die te bescermen Doe seide die keyser Ghi hebt seer wel ghedaen. die auentuer sel mitter rechtuaerdicheyt vechten Als des keysers dochter vernam dat alexander ghecomen was sendede si om hem ende was seer blide van sijnre coemste ende doe hi tot haer quam viel si hem op sinen hals ende cussede hem ende seide Ghebenedijt moet wesen die vre dat ic v mochte weder sien Ende wilt mi doch segghen waer ghi mijn lief ludouicum ghelaten hebt Doe seide hi haer alle dinck. ende hoe hi hem coninck in sijn rijcke ghelaten hadde Daer na nam hi oerlof an haer ende ghinck in ludouicus camer Ende daer en was gheen mensche die wiste dat hi ludouicus niet en was dan florentina alleen Des anderen daghes eer dat si ten kamp ghinghen so seide alexander den keyser daer gwido bi stont Heer keyser dese gwido heeft mi mit leelicker diffamien voer v bedraghen Ende dat segghe ic ende sweer bi alle dat god is dat uwe dochter van mi nye bekent en is dat ick o bose gwido huyden op v lijf sel verhalen Doe seide gwido weder Ic segghet bi alle dat god is dat ghise bekent hebt dat ic huden in dijn hoeft beproeuen sel: Hier nae saten si beyde op haer paerden. ende raecten malcander dapperlicken mit slaghen ende vochten so al langhe tijt Daer nae wort (82a) alexander bet ghemoet ende sloech gwido sijn hooft of mit enen harden slach ende sendede dat hooft ter maghet daer si seer blide of was. ende bracht dat haren vader ende seide Siet vader dat hooft des gheens die mi valscheliken beloghen ende diffameert heeft Doe die keyser vernam van die victorie. sendede hi ter stont om alexander dien hi meende dat ludouicus was. ende seide O lieue lodewijck ghi hebt huden uwe eer ende mijnre dochter eer eerlijcken beschermt Daer om seldi voert meer mi lieuer ende waerdigher wesen Ende soe wie v meer belastert sel mijn onwaerdicheyt op hem verhalen inder ewicheyt Alexander antwoerde ende seide God helpet die gheen die in hem hopen ende wil altoos wreken dat onnosel bloet. mer nv mijn lieue here bidde ic een bede van v In dien dat ic mijn vader sieck ghelaten hebbe dat ghi henghen wilt dat ick weder tot hem trecke Ende als hi bet daer an is sel ic sonder vertrec weder comen Doe seide die keyser Het belieuet mi also. behoudelic dat ghi mi niet en laet. want ic en wil dijnre niet ontberen Alexander nam also oerlof aen den keyser ende toech weder in sijn rijck Ende als hem ludouicus sach wort hi vtermaten seer verblidet ende ontfinc hem seer vriendeliken segghende O alder liefste van allen vrienden Segghet (82b) mi doch hoe ghi dat werck ghewrocht hebbet Doe seide hi Ganc totten keyser ende dient hem als ghi tot noch toe ghedaen hebt want ic hebbe v dat hooft uwes viants of gheslaghen Doe seide ludouicus O alre trouweste van allen vrienden ghi hebt mi mijn leuen onthouden niet alleen nv op dit pas. mer oeck dicwijl hier voertijts dat ick v nv niet verghelden en mach mer god moet v loen sijn ende hem beuele ic v ende alsoe tooch hi ten keyser waert Oeck en was daer nyemant die wiste dat alexander wech was dan lodewijck alleen Ende alst nacht gheworden was ende hi mit sijnre coninghinne te bedde was ghehaen sprack hi haer minlicken toe ende bewees haer vrientscap ende omhelsedese Doe seide si Ghi hebt die tijt seer langhe ghemaect dat ghi mi nye teyken der vrientscappen bewesen en hebbet Doe seide hi Waer omme segghet ghi dat Si seide Alle nachtes als ick te bedde ghegaen was. leydet ghi een blanck swaert tusschen v ende mi. ende en hebt mi nye aen ghetast ofte gheraect dan nv Als dit die coninck hoerde. soe mercte hi die trouwe sijns gesellen ende seide haer O mijn alre liefste coninghinne dat en is niet voer niet gheschiet. mer het is ghedaen om een goede proeuinghe tot een ewighe minne mer si dochte in haer sel\uen (83a) die ewige minne en seldi nymmermeer hebben Ende oec dacht si dat in hem te wreken dat hise also versmadet hadde Doe was daer een ridder dien si te voren wat lief hadde ghehadt. desen began si meer ende meer lief te crighen alsoe dat si onderlinghe dochten mit wat manieren si den coninc souden moghen doden Ende daer om bereyden si venijnt ende verghauen den coninck daer mede mer want hi van seer starcker naturen was so en mochte hem dat venijnt niet doden. mer het wrocht een grote lazarie in hem Ende als sijn heren saghen dat hi melaets was soe versmadense hem ende die coninghinne des ghelijc ende seiden hem dat hi niet langher coninck wesen en mocht om dat hi melaets was ende gheen reyn kinder winnen en mochte. waer om si hem wt den rijke verdreuen Hier en binnen starf die keyser van romen. ende ludouicus trouwede die dochter Ende daer nae starf oeck ludouicus vader also dat ludouicus keyser wort ende oec coninc van vrancrijck Ende als dit die coninc alexander verhoerde docht hi in hem seluen nv is mijn gheselle vergheuen int keyserrijc ende int conincrijck van vrancrijck Waer mach ic bet gaen dan tot hem voer wien ic mijn lijf dicwijl hebbe ghewaecht Aldus stont hi in eenre nacht op ende nam sinen stock ende sijn houten (83b) cleppe ende reysde totten keyser wert Ende als hi daer ghecomen was. ghinck hi sitten voerden poerten des pallaes daer die andere melaetsche saten om aelmissen te ontfanghen Ende ter bequamer tijt als die keyser voer sijn pallaes ghinck. so clepten si alle mit haer houten cleppen. ende die coninck alexander dede oeck des ghelijcs. mer hem en wort gheen aelmisse ghegheuen. waer om hi wachtede tot dat die keyser ouer tafel sat Doe ghinck alexander die coninck ter poerten ende clopte daer aen Ende die poertier vraechde hem wat daer waer Alexander antwoerde Ic ben hier een arm versmaet mensche. mer om goods willen bidde ic. wilt mi niet versmaden om die leelicheit mijns aensichtes. mer wilt om dat ewighe loen mi doen een boetscap aen den keyser Hi seide. wat is die saeck Alexander seide. wilt hem segghen datter een melaetsch mensche is die seer gruweliken is aen te sien die hem bidt om gods willen ende om des conincs alexanders wille van hem begheert dat hi huyden voer hem sijn aelmisse eten mach opter aerden Die portier seide Mi verwondert dat ghi dat van minen here deruet begheren. want alle die sael is vol van princen ende heren ende edele mannen. ende waert dat si v aensaghen hem alle soude wal\ghen (84a) voertmeer spise te nemen. mer want ghi mi also seer in goods namen vermaent ende ghebeden hebt so sel ic uwe boetscappe doen. oeck wat daer of coemt Aldus ghinck hi totten keyser ende dede die boetscap Ende doe die keyser den naem hoerde van alexander den coninc van egipten seide hi den poertier Brenghet hem in ter stont hoe leelick hi oeck is. ende ordineert hem en stedekijn dat hi hier voer mi eten mach Die poertier brachte hem ter stont in ende ordineerde hem een stede. ende settede hem spise voer. ende als hi aldus wel ende leckerliken at. seide hi een vanden dienres. wilt mijn lieue vrient mi een boetscap anden keyser doen. ende segghet hem dat ic hem bidde om die minne goods ende alexander sijns vrients. dat hi mi in sinen nap drincken senden wil Die dienre seide. om goods wille sel ick uwen wille doen. nochtant meen ick dattet v niet ghescieden en sel dat ghi biddet. want waert dat ghi eens wt mijns heren nap ghedroncken haddet. hi en soude dan daer voertmeer niet wt drincken willen Hoe wel dattet alsoe was. soe dede hi nochtant die bootscappe Ende doe die keyser den coninc alexander hadde horen nomen soe gheboet hi datmen sinen cop vullen soude vanden besten wijn ende brenghense den siecken: (84b) Ende als hi den wijn ontfanghen had soe goet hi hem in sijn vlessche ende nam den rinck die hem ludouicus ghegheuen hadde ende leydese in die scael ende sendese so weder totten keyser Ende als die keyser den rinck sach bekende hi dattet die rinck was dien hi alexander in een teyken der vrientscappen ghegheuen hadde. doe hi van hem sceyde Ende dochte in sijn herte dat alexander doot waer ende die mensche wonderlijcke ghecomen was aen dien rinck: Doe gheboet hi den siecken dat hi niet wech gaen en soude hi en hadde hem eerst ghesproken. want hi gheen kennisse van hem en hadde. ende hi hem oeck niet aen en sach voer alexander Daer nae als dat mael ghedaen was. doe nam die keyser den melaetschen mensche. ende vraghede hem hoe dat hi aen den rinck ghecomen was Alexander vraghede den keyser ende seide Bekendi oeck heer keyser den rinc wel Die keyser antwoerde Jae ick. ic ken den rinck seer wel Alexander vraechde hem Weet ghi oeck wien ghise gheheuen hebt Die keyser antwoerde Ick weet seer wel wien dat icse ghegheuen hebbe Doe seide alexander Hoe isset dan dat ghi mi niet en kennet. want ick ben alexander dien ghi den seluen rinck ghegheuen hebt Doe dat die keyser hoerde viel hi (85a) neder op die aerde van weemoedicheyt. ende schoerde van droefheit sijn conincklike cleet. ende began iammerliken te kermen ende te claghen ende seide O alexander ghi die sijt een helft mijnre sielen hoe is dijn edel lichaem dat soe teder was aldus iammerlicken mitter lazarien bevlecket Alexander die antwoerde hem ende seide Dit is mi gheschiet om uwe grote trouwe tot mi die ghi opten bedde mijnre bruyt bewaren ende houden wout legghende een swaert tusschen v ende haer Waer om si toornich is gheworden op mi. also dat si ende een ridder dat haer boel was mi mit venijnt vergheuen hebben alsoe dat ick half doot gheweest hebbe. ende aldus mismaect als ghi sien moghet Ende hebben mi daer en bouen wt mijn rijck verdreuen: Als dit die keyser hadde ghehoert voer hi op. ende viel hem om sinen hals ende seide O mijn lieue alexander broeder. Ick hebbe vtermaten groten rouwe van uwe lasten Och of ick steruen mochte voer v. mer mijn alre liefste. wilt v een luttelkijn tijts lyden. hent dat wi ons bespreken mitten meesteren van medicinen. hoe datmen v soude moghen helpen Ende isset dattet moghelijck si. datmen v ghesont maken mach. wi en sellen. noch onse rijcke. noch heerlijcheyt. noch gheen tijtlijcke haue (85b) of goet sparen voer uwe ghesontheit doe wort hem ghegheuen in des keysers hof een eerlijcke camer. waer in hem alle besorget wort des hem noot wesen mochte Ende die keyser seynde sijn boden wt in allen landen omme te suecken wise besochte meesters van medicinen Also datter binnen eenre maent vergadert worden dertich die alre abelste subtijlste meesters die men vinden mochte Doe die keyser dese meesters sach. seide hi hem toe Mijn lieue heren ende meesters ic heb enen vrient die iammerlijcken mitter lazarien besmettet is dien ick gaerne gheholpen hadde waer voer ic gheen dinck sparen en wil ende alle siluer ende gout ende goet willichlijcken ouer gheuen om sine ghesontheyt. want inder tijt niet en is dat ick lieuer hebbe dan hem Die meester antwoerde ende seide Weet dat voerwaer heer keyser dat alle dat den doctoren van medicinen moghelic mach wesen te doen dat seldi in ons vinden: Doe wort hem luyden die siecke presenteert ende alsoe vroech als si den siecken saghen. ende die materie sijnre siecten wel hadden ondertast. soe gauen si dat oerdel dat die siecke van gheenre subtijlre consten ofte verstant van enighen mensche ymmermeer ghenesen en soude moghen worden Doe dat die keyser hoerde (86a) wort hi seer bedroeft ende keerde hem ter hulpe van god ende liet tot hem comen gheestelijke deuote menschen ende ander arme deuote personen beuelende hem dat si mit vasten ende ghebeden an onsen lieuen here god almactich verweruen wilden hulpe ende troest voer sinen vrient Des ghelijcs dede die keyserinne oetmoedelijcken haer vernederende haer in ghebeden ende god dienstighen wercken Op een tijt als alexander in sijn ghebede was. quam een stemme tot hem. segghende Waert dat die keyser doden woude mit sijns selfs hant sijn twee kinderkijns die hem die keyserinne ghewonnen heuet. ende uwe lichaem baden in dat warm bloet der kinderkijns. soe soude v vleysch alsoe ghesont ende gheheel worden als dat vleysch van enen ionghsten kindekijn Als dit die coninck alexander ghehoert hadde so dochte hi in hem seluen dattet gheen oerbaer en was dit visioen te openbaren om dattet der natueren seer contrari was dat enich man doden soude sijn eyghen kinderen om ghesontheit des lichaems van enen anderen vreemden man te weruen Ende die keyser badt nacht ende dach god van hemelrijcken om ghesontheyt van alexander te crighen also dat ten lesten die stemme oec quam totten keyser ende seide Hoe langhe selstu aldus tot mi roe\pen (86b) Alst alexander gheopenbaert is ende te kennen ghegheuen hoe hi ghesont worden sel Doe dat die keyser hadde gehoert. ghinck hi tot alexander ende seide O alre liefste van allen vrienden ghebenedijt moet sijn die almachtige god die nyemants ghebrec en versmadet die in hem hopet van wien ic verstaen heb dattet v gheopenbaert is hoe ghi ghesont worden sel waer om ic v bidde dat ghi mi openbaren wilt dat ic mit v daer of verbliden mach Ende isset dat ghi mijnre daer in behoeft ick sel dan doen dat ic mach ende mijn seluen oec niet sparen want alle dat ic hebbe voer v wt setten wille Doe antwoerde alexander O heer keyser die manier van mi ghesont te maken en derf ic v niet openbaren. want si bi na bouen gaet dat vermoghen der natueren Daer om en derf ic v des niet te kennen gheuen hoe wel ic groet betrouwen op v hebbe Doe seide die keyser Alexander hebt vrylijck goet betrouwen in mi want alle dat moghelic is te doen om uwe ghesontheyt te crighen. dat sel ic volbrenghen. daer en wilt oeck niet an twiuelen. noch mi oec verburghen houden Doe antwoerde alexander Ick hebbe van gode verstaen Waert saeck dat ghi beide uwe kinderen doden woudet ende mi in dat warm bloet woudet baden dat ic dan ghesont soude (87a) worden Ende daer om hebbe ic dit aldus ghesweghen. want mi duncket dattet der natueren al heel contrari is dat een vader sijn eyghen kinderen doden soude om ghesontheyt te hebben van enen vreemden mensche Doe seide die keyser En wilt niet segghen dat ghi een vreemt mensche sijt. want ghi sijt mi so lief ende waerde als ick mi seluen ben Ende daer om al hadde ic tien kinderen ic en soudese alle niet sparen om v gesont te maken Hier nae began die keyser te vernemen enighe tijt dat die keyserinne mit haren camerieren van huys wesen soude dat hi dan den oerbaer soude doen moghen Daer nae alst bequaem tijt was. ende die coninghinne van huys was. ghinc hi in die camer daer die twee ionghe kinderen laghen ende sliepen ende nam sijn dagghe ende stack beyde sijn kinderen die keel of ende ontfinc dat bloet in een vat. ende baden alexander daer in Ende alsoe vroech als hi ghebadet was. soe wort sijn vleysch verwandert in ghelike eens iongen kindes Doe bekende die keyser ter stont sijn aensichte te deghen dat hijt selue was ende cussede hem vriendelijcken. ende seide O goede alexander nv sie ic v inder ghedaenten daer ic v te voren in te sien plach ende menichweruen grote ghenoecht hebbe ghehadt Nv si des ghebenedijt die almachtige here god vanden (87b) hemel die mi dese kinderen hadde ghegheuen daer ic v mede ghesont soude maken Ende noch en wiste nyemant vander kinder doot dan die keyser ende alexander Ende doe die keyser sach dat alexander alheel ghesont geworden was. seide hi hem Ic sel v gheuen een eerlike familie ende ghi selt van mi nv trecken tien milen van hier. ende des anderen daghes als ghi daer ghecomen sijt seldi mi enen bode senden die mi openbaerlijcken kundighen sel van uwe toecoemst dan sel ic v te ghemoete comen mit groter solemniteyt ende eeren. ende houden v dan bi mi hent dat wijt van uwen staet anders sellen ordineren Dese raet behagede alexander seer wel ende het ghesciede also Des anderen daghes quam een bode totten keyser boetscappende hem die toecoemst des conincs alexander ende als dat die keyserinne hoerde was si seer blide ende seide totten keyser O heer keyser en sellen wi niet hebben grote feest ende blijscap als die coninc alexander coemt. dien wi in langhen tiden niet ghesien en hebben Ende daer om isset dattet v belieuet. soe trecket hem teghen mit uwen princen ende heren ende ick sel v volghen mit minen vrouwen ende camerieren Ende noch en wiste si niet vanden doot haere kinderen: Doe toghen die keyser ende keyserinne te ghe\moet (88a) mit groten ghesinne ende waerdigher eeren den coninc alexander Ende doe alexander bi hemluden ghecomen was ontfinghen si hem mit seer groter vrolicheyt ende brochten hem alsoe mit groter eren ten palayse Ende doe die tijt ghecomen was ten werscappe te sitten wort die coninc alexander ghesettet tusschen den keyser ende der keyserinnen Ende die keyserinne bewees hem alle vrienscappe die si mochte Ende als dat die keyser sach was daer of seer groteliken verblijt ende seide der keyserinnen O florentina bouen alle dinck verblide ic mi dat ic sie dat ghi v soe minnentlike bewiset den coninck alexander Doe seide si Waer om en soude ick dat niet doen want sijn coemste is ons beiden grote vroechde ende blijscap. mer sonderlinghe v heer keyser: want ghi bi hem keyser gheworden sijt ende hi oec dicwijl sijn lijf om vwen wille ghewaget heeft ende v vander doot verlosset heeft Die keyser seide haer doe weder Ick bidde v lieue florentina wilt verstaen die woerden die ic v segghen sal Saghet ghi niet seide hi den malaetschen mensche die ander daghes voer ons sat ende badt van mi dat ic hem drincken scencken woude om die minne alexanders des conincs Si antwoerde Jae ic here. ic sach (88b) wel ende van mijn leuen en sach ic nye leliker mismaecter siecken malaetschen mensche Doe seide die keyser Nv vraghe ic v oft soe waer dat dat gheweest hadde die coninc alexander ende dat hi in gheenre manieren gesont mochte worden ghemaect: dan mitten bloede uwer kinderen die ghi mi beyde op enen dach ghewonnen hebt soudet ghi dan wel willen dat haer bloet wt ghestortet worde dat hi daer in baden mochte ende alsoe gheheele ghesontheit vercrighen als ghi siet dat hi heeft Si antwoerde O heer waer om vraghet ghi mi dat Ic segghe v dat sekerliken al hadde ic tien kinderen die woude ic al selue mitter hant doden ende dat bat bereyden dat ick hem daer in wasschen mochte eer dat ic hem in soe groten perikel soude laten want god mi wel ander kinderen mocht verlenen. mer alsulcken vrient weder te crighen waer bi na onmoghelic Als dat die keyser van haer ghehoert hadde wort hi in hem seluen wat vertroest ende seide O vrouwe want ghi dan lieuer haddet den doot uwer kinderen dan dat alexander malaetsch soude wesen. soe wilt dan die waerheit der saken weten ende verstaen Die malaetsche mensche die ghi saghet dat was alexander die hier teghenwoerdich sittet ende hi is gesont ghemaect (89a) mitten bloede onser kinderen ende si sijn beyde doot Als dit die keyserinne hoerde wort si bedruct als van der naturen weghen hoe wel dat si te voren gheseit hadde dat si lieuer hadde te sien haer kinderen doot dan alexander in sulcker pinen te laten Als dit verhoerden die voetsters der kinderen soe maecten si groot gheroep ende gescrey ende ouer alle dat hof wort grote droefheit op die dode kinderen Die voetsters liepen haesteliken ter camer daer die kinder waren Ende als si daer quamen saghen si die kinderkijns te samen lopen spelen ende songhen Aue maria gracia plena Doe ghingen si ter stont voer den keyser ende seiden hem dat die kinderkijns leuendich waren ende wel te passe ende dat om haer keel een gulden cirkel omme ghinc daer die wonden hadden geweest waer om dat grote bliscap ghesciede ouer al dat hof van des keysers volcke die god den heer ghebenediden ende loueden van soe groten mirakel Daer na vergaderde die keyser een seer groot heer van volc ende toech mitten coninc alexander ende brochte hem weder in egipten ende dede die conincinne ende die ridder die mit haer in ouerspel leefden verbarnen te puluer Ende doe dat alsoe gheschiet was hadde hi een enighe suster die hi alexander tot een huysurouwe gaf Ende doe die (89b) coninc alexander alle sijn rijc in vreden besettet hadde soe toech die keyser weder tot sinen rijcke ende die coninc alexander was wijs ende strenghe in alle sine saken ende verwan al sine vianden ende doe hi groter glorien ende machte geconfirmeert was dochte hi op sinen vader ende moeder die hem in die zee gheworpen hadden Ende want si in verren landen van daen woenden sende hi een bode tot hem ende dede hem weten dat die coninc van egipten op enen beteykenden dach tot hem comen woude mit hem vrolicken te wesen Ende doe die bode tot hem luden gecomen was soe ontfinghense hem seer minnentlike ende begaefden hem mit ghiften ende ontboden den coninc haren willighen dienst mer dat si te cleyn daer toe waren dat die coninc hem soude ghewaerdigen alsulcke eer hem luden te bewisen dat hi spise ende dranck mit hem nemen woude Ende als die bode weder ghecomen was vertelde hi den coninc hoe minnentlike dat si hem ontfanghen hadden ende mit ghiften ende gauen eerliken versien ende hoe willichliken si hem onder gauen totten geboden des conincs alsoe dat die coninc daer om seer verblijt was: Ten ghesetten daghe quam die coninc mit tameliker familien tot sijns vaders huys. mer vader ende moeder en wisten niet dat si ouders waren vanden coninc ende doe die coninc bi sijns vasers cas\teel (90a) ghenaecten reet hem die ridder te ghemoete Ende doe hi bi den coninc quam trat hi van sijn paert ende gruetede den coninc al totter aerden toe nyghende. mer die coninck nam hem vander aerden op. ende gheboet hem weder op sijn paert te sitten ende reden alsoe bi malcander. hant aen hant totten castele toe Ende doe si voer tslot quamen. quam die moeder hem te ghemoet. ende vallende ter aerden gruetede si den coninck ende die coninc namse op ende cussedese seer vriendeliken ende si seide tot hem O heer coninc ghi doet ons mit teghenwoerdicheyt uwer edelre personen also grote eer dier wi nemmermeer waerdich en moghen worden Daer na als alle dinghen bereyt ende bescicket waren ende men ter tafelen soude gaen. quam die vader mitten becken ende water vat ende die moeder mitter dwalen segghende Heer coninck alle dinghen sijn nv bereydet. ghelieuet v water op uwe handen te nemen. ende si begonden dat water te gheuen Doe dat die coninck sach. lachede hi in hem seluen ende seide binnen monts Nv is die sanck der nachteghalen volbrocht In dien dat mijn vader ende moeder dat gaerne souden hebben volbrocht had ict willen hebben Die coninc en woude dat water van hem luden niet nemen ende seide. uwe ouwerdom is also eerbaer dat ic dat (90b) gheens sins toe laten en wille Ende hi riep een van sinen dienres die hem daer in dienende was Doe seide die ridder O heer coninc wilt doch henghen dat wi dat doen tot onser eeren want wijs doch niet waerdich en sijn Doe coninc antwoerde En hebbe ic v des niet gheseyt dat ick dat uwe eerbaer ouwerdom verdraghe Ende doe die coninc sitten ghinc ter tafel settede hi sijn moeder an sijn rechter side ende sijn vader aen sijn lufter side. ende si saghen hem dicwijl in sijn aensicht als si best mochten Daer nae doe dat mael ghedaen was. ghinck die coninck in die camer. ende riep den ridder ende sijn vrouwe tot hem. ende gheboet alle die ander wt te gaen Ende doe si alleen waren seide die coninc Mijn alre liefste segget mi hebt ghi enighe kinder Si antwoerden Neen heer coninck Wi en hebben soen noch dochter Die coninck vraghede voert Segghet mi of ghi enich kint ghehadt hebbet Doe antwoerde die ridder Wi hebben enen soon ghehadt. mer die is doot Die coninck seide Hoe is hi ghestoruen Hi seide mit den natuerlijcken doot Doe seide die coninck Of icket bewisen mochte dat hi anders ghestoruen waer. soe soudet ghi op die legghen gheuonden worden: Doe vraghede die ridder ende seide O heer coninck. waer om vraecht ghi aldus van on\sen (91a) soen Die coninck antwoerde Dat en doe ic niet sonder saeck Ende daer om wil ick weten mit wat doot dat hi ghestoruen is. ende en wildijs mi niet segghen soe sel ic v laten doden Doe si dat hoerden vielen si ter aerden ende baden van hem ghenade haers lijfs Die coninc boerdese op ende seide Ick en ben daer om niet tot uwen huse ghecomen uwe broet te eten dat ic een verrader soude wesen. mer segghet mi die waerheyt. want het is mi te voren ghecomen dat ghi hem ghedoot hebt Ende waert dattet dan voer recht ghebrocht wort soe soudet ghi doch moeten steruen quader doot Doe seide die ridder Heer coninck. mijns lijfs ghenade. ick sel v die rechte waerheyt segghen Die coninck die sprack En sijt niet veruaert v en sal niet misschieden Doe seide die ridder Wi hebben heer coninck ghehadt enen enighen soon. die seer wijs ende verstandel was. ende wel gheleert. welcken als hi op een tijt voer ons stont ter tafelen dienende soe quam daer een nachteghael die seer suetelijcken sanck Ende onsen soen die began ons te beduyden die meninghe haers sanghes. ende seide Desen voghel singhet dat ick noch soe groet sel worden dattet v eer sel duncken te wesen. waert datment minen vader henghen woude dat hi (91b) water storten soude op mijn handen te wasschen ende mijn moeder soude die dwael daer toe houden om te droghen Daer om doe ick dat hoerde. wort ick toernich ende werp hem in die zee om te verdrencken Doe seide die coninck. wat quaet hadde v daer of moghen comen of hi groet ende vergheuen hadde gheworden. mi duncket dattet uwe eer ende profijt soude hebben gheweest Doe seide die ridder Heer coninck. het was buten reden in groter toernicheyt gheschiet Die coninck die seide Het was seer grote dwaesheyt van v dat ghi teghen den wille goods doen woudet. mer nv weet sekerlijck dat ick uwen soen ben dien ghi in die zee gheworpen hebbet Ende god die heer die heeft mi bi sijnre gracien onthouden ende tot desen staet ghebrocht Doe sijn vader ende moeder dat hoerden. doe worden si vterlijcken seer verblijt ende vielen hem te voeten. ende hi boerdese duechdelijken op. ende hi seide tot haer En wilt v niet ontsien. mer sijt blide ende vrolijcken. want ghi daer om gheen verdriet liden en selt. mer mijn verheffinghe sel uwe glorie sijn. ende ewich profijt. ende so cussede hi sijn vader ende sijn moeder mit groter vriendelicheyt Doe began die moeder van blijscappen te screyen Doe seide (92a) haer die coninck En wilt niet screyen mer sijt goets moets. want in mijn rijc seldi mi altoos bouen gaen also langhe als ic leue Ende daer na nam hise mit hem in sijn rijc ende brochtse in sijn pallaes daer si mit hem bleuen alsoe langhe als si leefden in gheliker eeren ende glorien volbrenghende haer leuen mit groter vrolicheyt
Die bedudinghe des keysers soen vanden voerseiden exempel
DOe seide des keysers soon Heer vader hebdi wel verstaen dat ic gheseyt hebbe. Die keyser antwoerde ende seide Ic hebt seer wel verstaen Doe seide die soen Mijn lieue eerwaerdighe vader dat mi god almachtich wijsheyt ende verstant ghegheuen heeft bouen vele menschen dat en is niet tot verminderinghe uwer eeren ofte moghentheyt mer het is veel meer in vermeerderinghe ende profijt van v. ghelikerwijs als des conincs moghentheyt die van sijn ouders in die zee gheworpen wort. niet ghekeert en wort in scande ende confuys sijnre ouders mer tot groter eeren ende profijt van hem luden. want also langhe als si leefden waren si onthouden bi haren soen in sijn rijc Doe seide die keyser Ic wil die lieue soen alheel ouerge\ue (92b) dat keyserijck te regieren want ick also onderwesen bin van uwen exempel dat ghi mi gheseit hebt dattet mi best is dat ic voert meer ruste van minen arbeyt want ic out bin. ende des rustens voert meer behoeuen sel Die soen antwoerde sinen vader ende seide Neen heer vader also en selt niet wesen. mer also langhe als ghi leeft so seldi hebben die macht van dat rijck al te ghebieden ende te doen dat den keyser toe behoert. mer trouwen inden arbeyt ende anderen saken die arbeydelicken sijn wil ic altoos bereyt wesen v daer in te dienen: Laet mi nv voert gaen ter sentencien teghens der coninghinnen Doe dede die keyser die rechters te rechte sitten ende die keyserinne mit haren vrouwen worden daer in die vierscaer ghepresenteert. ende die poytier wort daer mede gheset in vrouwen habijt voer allen menschen: Als dit gheschiet was so eyschede des keysers soon die sentencie ouer dese luyden. ende seide O heer vader soe als ghi sijt keyser van alder werelt. ende uwe moghentheyt eyschet te doen recht vonnisse in allen nacien van menschen diet van v versoeken Nv eysche ick hudene oerdel ende recht vander valscheyt die mi bi der keyserinnen op gheleyt is: Waer om ick seuenweruen ter galghen ghe\leyt (93a) hebbe gheweest Ende daer of dat si v ontrouwe gheweest heeft als ghi ghesien hebbet daer ick oeck recht ende vonnisse of eysche dat ghi ghebieden wilt uwen raet ende besitters dat si sentencie daer of gheuen sellen Doe dat die keyserinne hoerde. viel si ter aerden voer des keysers die ander rechters voeten. ende badt ghenade. dat haer nochtant niet helpen en mochte. want des keysers soon seer doen veruolchde op die rechtuaerdighe sentencie te hebben Doe spraken die rechters ende seiden: Haer eyghen belyeden dat sel haer verdoemen Ende dat seker ghetuuch des bouues ende rybauts die bi haer gheuonden is bewiset oeck hem seluen Daer om soe gheuen wi sentencie ende oerdel teghen der keyserinnen. dat si ghebonden sel worden aen een paerts start. ende soe slepet sel worden doer alle straten ende steghen totter stede daermense mitten vuer verbarnen sel Voert soe wisen wi voer oerdel ende recht datmen den rybaut van lede tot lede ontleden sel Doe worden dese vonnissen van allen menschen die daer waren ghepresen Hier nae in corter tijt starf die keyser ende dyoclesianus sijn soen regierde dat rijc mit groter wijsheyt ende onthielt sijn meesters bi hem in groter eeren ende reuerencien. mit welcker raet (93b) hi dat rijck regierde. alsoe dat hi bouen alle sijn voervaders recht ende oerdel dede in alre iusticien ende ghinc hem allen bouen in rijcheyt der scatten Ende sijn meesters hadden hem vter maten seer lief alsoe dat si dicwijl hem seluen setteden in perikel des doots voer hem. ende brochten alsoe te samen hoer leuen mit gode in een goet eynde AMEN
Hier eyndet die hystorie der seuen wijse van romen Ihesus ende maria laten ons allen bi haer comen Amen
HEt was een ridder die mer enen enighen soen en hadde dien hi eerst sonderlanghe seer lief hadde. ghelijck als ghi mi nv alleen hebbet Desen soen beual hi enen meester wonende in verden landen te voeden ende te leeren Dat kint was seer subtijl van sinnen ende was wassende te mael groet alsoe wel in wijsheyt als in outheyt Ende als hi bi sinen meester ghestaen hadde seuen iaer lanck. doe be\gheerde (70b) die vader sinen soen te sien ende seyndede hem brieuen dat hi aenghesien des briefs comen soude te lande als ghi om mi gheseyndet hadt Dit kint was sinen vader ghehoersaem ende quam tot hem daer die vader of seer verblidet was In dien dat sijn soon alsoe wel in leringhe als in sinen lichaem voert ghegaen was ende gewassen. ende allen menschen behaghelic was. des is gheuallen daer sijn vader ende moeder ter tafel saten ende hi eerlicken diende dat een nachteghale vlyeghen quam ter veynstere daer si saten ende began alsoe soeteliken te singhen dat sijt al verwonderden so dat die ridder seide O hoe soeteliken singhet dit voghelkijn ende hoe ghenuechlicken waert of yemant haer sanck verstonde. ende dat conste beduden Die soon seide O waerdighe vader. ic soude v wel beduyden den sanck des nachteghalen. en ontsaghe ic mi uwes toorns niet Die vader antwoerde Segghet vrylicken mijn kint die beduydenisse des sanghes. ende besiet of ic toornich soude werden. want ic en can gheen sake daer in mercken mijns toerns Doe dit die soen hoerde seide hi. die nachteghael seit dat ic soe groten heer worden sal dat ic van allen menschen gheeert sal worden. ende sonderlinghe van minen vader die water op minen (71a) handen gheuen sel ende mijn moeder sel mit haerre hant die dwael houden Die vader antwoerde Nymmermeer en seldi dat leuen dat ghi die dienstanticheyt van ons ontfanghen selt. of sulcke heerscappie Ende mit groter toornen. ende onwaerdicheyt nam hi sinen soon op sijn scouderen lopende op die zee. ende werp hem daer in ende seide Sich hier legghet die beduder der voghelen sanck. mer die soon want hi swemmen conde. swemmede aen een lant daer hi bleef ten vierden daghe toe sonder voetsel. opten vijften dach quam daer een scip voer bi varen. ende als dat kint dat sach. riep hi tot die scippers dat si hem om goods willen verlossen wouden vanden perikel des doots Die scipluyden als si saghen dattet een seer bequame iongheskijn was. hadden si mededoghen mit hem ende toghen daer aen. ende namen hem in haer scip. ende brochten hem in vreemden landen Ende als si daer quamen. vercoften si den ionghen enen hertoech ende dat kint want het schoen was van formen wort dat seer lief ghehadt vanden hertoghe Op die tijt dede die coninck van dien rijck te samen roepen alle sine heren ende vorsten ende alle edele mannen van sinen rijcke om een ghemeen raet mit hem te houden Ende die hartooch als hi merckede (71b) dat dit kint wijs ende subtijl van sinnen was doe hi trecken soude totten ghemenen rade leyde hi dat kint mit hem te rade Ende doe si alle vergadert waren voer den coninck seide die coninck tot hem allen Mijn lieue heren ende vrienden wildi nv weten die saeck waer omme ic v hier te rade hebbe gheroepen Doe seiden si alle Siet heer coninc alle sijn wi bereyt tot vwen ghebode Die coninck seide Het is een heymelijcke sake die ic v op doen wil. soe wie mi die beduden ende verclaren can. dien sweer ic bi mijnre crone dat ic hem mijn enighe dochter gheuen sel te wiue. ende sel mijn gheselle wesen also langhe als ick leue in minen rijcke ende nae mijnre doot sel hi dat rijck alheel besitten Die verburghentheyt des raets is Dese drie rauen volghen mi altoos waer dat ic gae. ende en laten mi niet. mer si roepen lelicken. ende vlyeghen mi nae alsoe dattet mi alsoe grote pijn is haer stemmen te horen ende die te sien of die doot mi aengaen soude Hier omme soe wie die saeck haers roepens ende des volghens segghen can. ende die oec van mi veriaghen dien sel ic dat ick ghesworen ende gheloeft hebbe sonder alle twiuel volbrenghen Als hi dit hadde gheseyt en was daer nyemant in alle den raet gheuonden die weten mochte die saeck of die bedudenis (72a) ende die rauens te veriaghen Doe seide dat kint totten hertoech Meent ghi oeck here dat die coninck mi houden soude dat hi geloeft heeft of ic sinen wille volbrochte Die hertoech seide Ic vermoede dat hijt v houden soude. mer ist v lief ic wilt den coninck te kennen gheuen Die ionghe seide Ic wil mijn lijf verliesen ist dat ic niet en doe dat ic segghe Doe dit die hertoech ghehoert hadde. ghinck hi totten coninc ende seide heer coninck hier is een ionghelinck seer wijs ende doersichtich die belouet v tot uwer begheerten v te voldoen ist dat ghi hem houden wilt dat ghi beloeft hebbet Die coninck seide Bi der cronen mijns rijckes sal ic volbrenghen dat ic gheloeft hebbe Doe brocht men den ionghen voer den coninck Die coninck als hi dat kint aensach. seide hi O kint seldi moghen antwoert gheuen mijnre vraghen Die ionghe seide Ja ic heer coninck seer wel: uwe vraghe is. waer om v die rauen volghen ende soe leelicken ende gruwelicken v nae roepen Waer op ick antwoerde aldus Het is gheschiet dat twee rauen als een mannekijn ende een wijfken te samen voertbrochten die dorde rauen: Ende op die tijt was alsoe grote duertijt dat die mensche beesten ende voghelen van hongher storuen Ende doe was die derde rauen dat is die (72b) ionghe inden neste Ende die moeder liet haer ionghe ende vloech om haer seluen te voeden. ende en quam niet weder ten neste. mer dat manneken siende grote armoede in dat ionge. voede dat soe langhe. hent dattet conde vlyeghen Ende doe die tijt van hongher ouer was. quam die moeder weder totten ionghe ende woude sijn gheselscap ghebruken Als dat dat manneken sach. woudet dat wijfken veriaghen. recht als segghende dat si hem inder noot begheuen hadde dat si daer sijn gheselscap soude moeten deruen Die moeder seide weder. dat si in haer drachte grote pijn gheleden hadde. ende daer toe armoede gheleden. dat si daer omme bet soude mit hem hebben gheselscap dan die vader Ende daer om heer coninck volghen v rauen. eyschende recht vonnisse daer of. wie dat van hem beyden gheselscap hebben sel mitten ionghe Ende dit is die saeck haers roepens Mer nv heer coninck. gheeft die sentencie ende dat vonnisse wie dat van beyden dat ionghe sel hebben. ende dan en seldi die rauen niet meer sien Doe seide die coninck want die moeder dat ionghe ghelaten heeft inder noot. soe wijst dat die reden dat si des ionghen gheselscap deruen sel Ende dat si daer om op seit dat si inder dracht pijn van hem ghehadt heeft dat en helpet haer niet. want alle haer pijn (73a) wort in blijscap verwandelt. Doe dat ionghe voer ghebrocht wort inder werelt. mer want dat mannekijn die saeck is des ionghen dattet int leuen is alst in allen dieren is. ende want hi den ionghe inder noot bi stont ende dat voedede mit hinder sijns selfs lichaems. daer om gheue ick dit vonnis dattet ionghe wesen sel in die gheselscappe des vaders ende niet des moeders Daer nae die rauen horende dat oerdel vloghen bouen in die lucht ende worden daer na nye in alle den rijck des conincs gheuonden Doe dat gheschiet was vraghede die coninck den ionghe. hoe sijn naem was Ende hi antwoerdede dat hi alexander ghenoemt was Doe seide die coninck Nv wil ick een dinck van v hebben. als dat ghi voertmeer mi hieten selt uwen vader te wesen. want ghi mijn dochter trouwen selt ende wesen besitter mijns rijckes Doe bleef alexander mitten coninck ende elck mensche hadde hem lief. want hi seer ghestellet was op steecspelen ende ander tornoeyen daer hi altoes sorghe in hadde bouen allen die in egipten waren. alsoe dat sijns ghelijc niet gheuonden en wort. noch in dat rijck. noch daer buyten: Die oeck alsoe duyster ende swaer questien die yemant voert brenghen mochte solueren conde Op die tijt was een keyser te romen ghenoemt (73b) tytus die alle coninghen der werelt in edelheyt eerbaerheyt ende hoesheyt bouen ghinck. dat sijn fame alle die werelt duer ghinck dat alle die gheen die voergaen wouden in goeden seden ende in consten ende alle die werelt leeren kennen dat die comen souden tot des keysers pallaes Ende als dit alexander verhoerde. soe seide hi den coninck Mijn eerwaerdighe vader ende here ghi weet hoe alle die werelt vol is van die fame des keysers. alsoe dattet ghenuechlijcken is te wesen in sijn hof waert dattet v minen here vader beliefde Ick woude gaerne mi transfereren tot dien pallaes. op dat ick wiser worden mochte. ende bet besettet in goeden seden Daer op antwoerde die coninck ende seide Het behaghet mi seer wel mer ick wil dat ghi mit v nemen wilt ghelt. ende goets ghenoech. waer mede mijn eer bewaert mach worden Ende dat ghi uwe ghenoecht oeck daer of moecht hebben Ende oeck wil ick dat ghi mijn dochter trouwet. eer dat dat ghi daer trecket Doe seide alexander O here. wilt mi des op dese tijt verdraghen hent dat ick weder comme. ende dan soe wil icse trouwen mit alre eeren Die coninck die antwoerde. want het v belieuet eerst te trecken tot des keysers hof daer om so gheue ick mijn (74a) consent daer toe Doe nam alexander oerlof ende sijn noot turfte mit hem ende toech tot des keysers hof ende als hi daer quam mit enen tameliken ghesinne. ghinc hi in dat hof ende quam voerden keyser dien hi ter aerden vallende gruetede mit alre waerdicheyt Als dit die keyser sach. stont hi op wt sinen stoel ende cussede hem ende seide: kint waen bistu ende wat is uwe boetscap daer ghi hier om coemt Hi antworede Ic ben des conincs van egipten soon ende sijn erfghenaem Ende coem uwe moghentheit te sien ende v te dienen ist v belieuet dat den keyser seer ghenaem was ende beual hem sinen maerscalc ende maecte hem voersnijder Die maerscalc veruollende des keysers ghebot gaf hem een camer ende daer in alle des men behoeuen mochte ende alexander hadde hem also wijselic ende eerbaerlicken dat hi op een cort van allen menschen gheminnet wort Niet langhe hier nae quam daer des conincs soen van vrancrijck om daer te dienen ende eerbaerheyt te leren Welcken die keyser mit alre eeren ontfinck. ende als hi hem ghevraghet hadde van wat gheslachte hi was. ende hoe dat hi hiete Doe antwoerde hi Ick ben des conincs soon van vrancrijcken ende ludouicus ghenoemt uwe dienre Doe seide die keyser Ick hebbe alexander minen (74b) voersnider ghemaect ende ghi selt mijn scencker wesen. op dat ghi altoos tot mijnre tafelen dienende ic hebben mach uwe presencie ende beual sinen maerscalc dat hi hem oec eerliken soude setten in een camer te wonen Ende die maerscalc settede hem mit alexandro in een camer Dese twee waren so ghelijc in formen ende seden ende manieren datmen nauwe den enen vanden anderen onderscheiden en mochte. dan dat alexander meerder was in consten. ende cloecker in alle sine wercken dan ludouicus. want deze ludouicus was seer een wijflick man. ende cleynmoedich In desen was van hem beyden alleen dat onderscheit Dese twee ionghen hadden malcander seer lief. ende die keyser hadde een enighe dochter florentina ghenoemt. die hi seer lief hadde. want si seer schoen was. ende oec was van sinen rijcke die op haer seluen een pallaes hadde mit haer familie daer hi haer plech te seynden spise ende des si beloefde tot een teyken sijnre lieften Ende dat dede hi bi den handen van alexander. alsoe dat die maghet alexander seer lief hadde. want hi haer anghenaem was ende een wijs ionghelinc scheen te wesen Op een tijt gheuielt dat alexander op enen middach met sonderlanghe saken becommert was ende nyemant en onderwant hem alexanders officie (75a) Als dat lodewijck sach veruulde hi sijn stede: Ende doe hi den keyser dat laetste gherechte an diende. ende ludouicus voer hem mit gheboghen knyen diende. soe beual hem die keyser dat hi sijnre dochter haer scuttel brenghen soude. alst ghewoenlick was menende dat hi alexander was Doe nam ludouicus die scuttel ende volbrochte dat ghebot des keysers ende ghinc totten pallaeds der dochter. ende gruetede haer mit groter waerdicheyt. ende settede die spise voer haer ende hi en hadse tot die tijt toe noch niet ghesien. mer si sach ter stont dat hi alexander niet en was ende seide tot hem Segghet mi soen uwen naem ende wes soon dat ghi sijt Hi antwoerde Mijn vrouwe ick ben des conincs soen van vrancrijc ende ben ghenoemt ludouicus Doe antwoerde si Jae soen wel moetet di gaen. gaet in vreden Ende hi neech haer waerdelijcken toe. ende ghinck sijns weghes Hier en binnen quam alexander voer die tafel ende hi ende ludouicus volbrochten den dienste inder tafel Ende als dat mael ghedaen was ghinc ludouicus te bedde legghen ende wort sieck. ende als dat alexander vernam. ghinc hi in die camer ende sprac hem toe ende seide O alre liefste gheselle ludouice. wat ist dat v deert. ende wat is die sake uwer siecten Hi antwoerde Die (75b) sake en weet ic niet. mer ic voele mi so cranck dat ic anxt hebbe dat ic dien doot niet ontgaen en sel Doe antwoerde alexander Die saeck uwer siecten is mi bekent. want huden doe ghi mijnre vrouwen. des keysers dochter spise brochtet doe saghet ghise alte seer in haer aensichte. want si seer schoen is ende daer of is v hart beuanghen ende aldus cranck gheworden Daer op antwoerde hi O alexander alle die meesters in medicinen van alder werelt en mochten niet bet iudiceren die saeck mijnre siecten ende ick hebbe anxt dattet mi den doot gheuen sel Doe seide alexander Sijt wel ghetroest ic sel v helpen na minen vermoghen Ende hi ghinck opte marct. ende cofte mit sijn eyghen ghelde een costelijck laken dat berduert was mit alreley manieren van costeliken ghesteenten ende schencte dat des keysers dochter van ludouicus weghen dat ludouicus nochtans niet en wiste Als si dit costelike cleet sach seide si O alexander. waer mochtet ghi doch dit costelijcke cleet vinden te copen Hi seide O vrouwe Hi is een soon des alderen rijcsten conincs. ende hi begheert v te schencken tot uwer lieften. want hi om eens dat hi v ghesien heeft sieck gheworden is wt minnen tot v ter doot Ende ist dat saeck dat ghi hem nv bliuen laet in sinen laste. dat en seldi (76a) nymmermeer in uwer eeren moghen verantwoerden Doe seide si O alexander. wout ghi dat raden dat ic also mijn reynicheit soude verliesen dat moet veer van mi wesen dat ick dat soude consenteren Ende weet alexander dat ghi van al sulcker bootscappen van mi nymmermeer meer vercrighen selt loen dat goet is Gaet daer om wt minen oghen ende spreket mi niet meer van dier materien Als dat alexander hoerde neech hi haer toe ende ghinck wech Des anderen daghes ghinck alexander in die stat ende cofte een croen die tweewerf costeliker was dan dat laken ende ghinck inder ioncvrouwen camer. ende presenteerde haer dat ludouicus weghen die croen Ende als si also costeliken iuweel sach. seide si tot hem Mi verwondert seer dat ghi mi also dicke ghesien hebt. ende soe menichweruen ghesproken dat ghi uwes selfs bootscap aen mi nye ghedaen en hebbet Hi antwverde O vrouwe. ic en ben also heet niet. ende mi en is nye alsulcken dinc ghebuert dat mijn hart al so ghewondet wort Ende die een lieuen gheselle heeft sel hem gheselscap bewisen Ende daer om O goede vrouwe wilt aensien alle vrouwelijcke soeticheyt. ende wilt hem ghenesen dien ghi ghewondet hebt. op dat sijn doot altoos niet verweten en wort Doe antwoerde (76b) si hem Ganck dijns weghes. want ic di op dit passe daer of gheen antwoert gheuen en wil Ende als hi dat hoerde neech hi haer toe. ende ghinck wech Des derden daghes ghinck hi opten marct ende cofte een gordel dat noch driewerf costelijcker was ende gaf haer dat van ludouicus weghen Ende doe si dat schoen ghenuechlijc iuweel sach seide si tot alexander Laet ludouicum comen ter derder uren des nachtes voer mijn camer. hi sel die duer open vinden Ende als alexander dat hoerde. was hi blide. ende hi ghinc tot sinen gheselle ende seide Mijn alre liefste gheselle. sijt wel ghemoet ende wel ghetroest Ick heb di die maghet gheworuen ende ic sel di van deser nacht tot haer camer brenghen Doe hi dat hoerde. doe wort hi verblidet. recht of hi wt enen swaren slaep ontwaeck gheworden waer ende wort van groter blijscappen alheel ghesont Inder nacht daer na nam alexander ludouicum sinen gheselle ende brochten totter dueren der cameren der ioncvrouwen. als si hem ghewesen hadde daer hi alle die nacht mitter ionckvrouwen in solaes was Ende van dien voert doe wort haer hart verenighet mit ludouico inder minnen. alsoe datter een minne was tusschen hem beyden Ende ludouicus die plach dicwijlen totter ioncvrouwen te gaen. alsoe (77a) dat die ridders meenden dat si van hem bekent was Waer om die ridders te samen spraken. ende leyden daer laghen op toe om ludouicum te vanghen of te doden. welck als alexander vernam wapende hi hem. ende maecte hem daer teghens mit veel volcs starck alsoe dat die ridders dat siende sinen gheselle mit vreden lieten gaen Ende aldus settede hem alexander dicwijl voer sinen gheselle daer sijn gheselle nochtans niet of en wiste. mer die ioncvrouwe die wistet altemael wel In corter tijt hier nae quamen alexandro brieuen dat die coninc van egipten ghestoruen was dat hi haesten soude te comen om dat rijck an te vaten Ende dat gaf hi ter stont der ioncvrouwen ende ludouico te kennen die daer om seer droeuich waren Oec seide hi den keyser van die brieuen die hem gheseynt waren ende seide Ic moet haestelicken te lande reysen om dat rijck van egipten aen te nemen Daer om bidde ic oerlof van minen here den keyser dien ick oeck te dancke van alle weldaden die hi mi ghedaen heeft. mi seluen ende alle mijn goet op offere ick tot sijnre eren ende wille Ende eer dat ick minen heer bi minen wech reysen vertoernen soude. woude ick lieuer alle mijn rijck daer om laten Doe seide die keyser Weet alexander dat ick van uwen (77b) wech trecken seer droeuich ben. want ghi also willighen dienre gheweest heb als ick in alle mijn hof hebbe ghehadt. mer het en betaemt den keysers niet dat si haren trouwen dienres hinderen souden in hare promocien ymmer si soudense hogher verheffen Daer om alle dat ghi wt onsen scatte begheert sel v onse camerlinck gheuen ende reyset mit benedictien ende oerlof van onser ghenaden Aldus sonde alexander den keyser ende alle die ander die int hof waren daer der veel was die bedroeft waren van sijn wech reysen want si hem alle lief hadden Ende ludouicus ende die ioncvrouwe reysde mit hem seluen milen veer Daer nae gafse alexander oerlof ende en woude niet dat si vorder mit hem trecken souden Doe vielen si ter aerden mit groter droefheyt ende alexander buerdese op ende troestese mit soeten woerden ende seide O ludouice mijn alre liefste gheselle Ick waerscuwe v dat ghijt ymmers heymelijcken hout tusschen v ende mijnre vrouwen ende dat ghi seer behoedeliken wandert ende voersichtich sijt in allen uwen weghen ende wercken. want ick weet dat in mijn stede een ander comen sel die uwes benijden sel ende dach ende nacht op v wachten Doe antwoerde ludouicus O alexander mit aller mijnre machten sel ic daer (78a) toe sien. mer doch hoe sel ic mi wachten wanneer ic uwe trouwicheyt niet en hebbe Daer om ist een dinck dat ick op v begheer dat ghi desen rinck van mi nemen wilt. ende mijnre daer bi ghedencken Doe seide hi Den rinck wil ick gaerne om uwen wille nemen. hoe wel ic nochtant sonder den rinck uwer nymmermeer vergheten en sel Adieu blijft ghesont ick beuele v god den here Doe vielen si op sinen hals. ende cussede hem ende scheyden soe van malcander ende hi toech in sijn rijck. ende si toghen weder omme Daer na quam des conincs soen van hispanien ghenoemt gwido ende wort vanden keyser ontfanghen in alexanders stede. welcken die maerscalc een stede gaf in alexanders stede in ludoiucus camer dat ludouico seer swaer was. mer hi mochtes niet beteren Ende als gwido vernam dat hem ludouicus teghens sinen wille hadde tot enen gheselle so nam hi hat ende nijt op hem also dat ludouicus lange tijt om anxte van gwido gheen gheselscap en dorste hebben mitter ioncvrouwen. ende hi nochtans ten lesten verwonnen vander minnen der maghet somwijlen tot haer te gaen plach als hi ghewoenlick hadde gheweest. mer gwido die hadde dat haest vernomen. ende wachtede daer soe langhe op hent dat hi die rechte waerheyt (78b) hadde vernomen hoe dat ludouicus die maghet hadde bekent ende dat bi toe doen van alexander Op een tijt ist ghebuert dat die keyser stont in die sael. ende prisede alexandrum seer van sijnre hoescheit ende wijsheit Ende dat horende gwido seide hi Heer keyser behouden uwes pays. alexander en is also groet prisens niet waerdich alsmen meent. in dien dat hi langhe tijt een verrader gheweest heeft in des keysers huus: Die keyser seide Segt mi hoe dat is Gwido seide Ghi hebt mer een enighe dochter die uwe erfghenaem wesen sel. die welcke ludouicus bi alexanders hulpe beroepen heeft ende noch alle nacht alst hem ghenueghet tot haer gaet: Doe dat die keyser hoerde. wort hi seer toernich Ende doe gheuielt dat ludouicus quam gaen doer die sael Ende als hem die keyser sach. riep hi hem tot hem ende seide Wat hoer ick van di o quade mensche Isset dattet waer gheuonden wort ic sel v mitten scandelicsten doot doen steruen dien ic vinden mach Ludouicus seide Heer keyser Wat is die saeck Doe seide gwido Ick segghe v hier voer minen heer op teghens v. als dat ghi sijn enighe dochter becroepen hebbet. ende dat ghi tot haerre confuys alle nacht tot haer gaet uwe boeuerie te pleghen ende daer voer wil ick een camp teghens (79a) v vechten Doe seide ludouicus Van dier saken ben ick onsculdich ende ick neem die kamp daer bi op teghens v. ende ic hope dat uwe valsheyt op uwe hooft sel keeren Ende die keyser settede hem een dach den camp te vechten Ende als dit ghesciet was ghinc ludouicus totter maghet ende seide haer dat ghebot des keysers Ende hoe hem gwido beschuldicht hadde ende seide. wilt mi nv goeden raet gheuen. want anders sel ic moeten steruen. want ic en mochte den camp niet weygheren ick en hadde mi sculdich moeten gheuen Gwido is een starck vroem ridder dat sijns ghelijck nyemant en is dan alexander. ende ick ben cranck ende soe vroem niet. Ist daer om dat ic teghens hem ten kamp gae soe moet icket verliesen. ende soe ben ick doch een kint des doots ende so seldi alheel confundeert ende onteert bliuen Doe seide si Doet mijn raet na dien dat ghi in v seluen cleynmoedich sijt Gaet haestelijcken tot minen heer vader. ende segghet dat v brieuen ghecomen sijn dat uwe vader sieck is ende op sijn sterfte legghet. ende dat hi uwe presencie begheert. ende van sijn rijck mit v bescicken wil. eer dat hi steruet Ende biddet dan oerlof vanden keyser dat hi om der lieften uwes vaders v oerlof gheue uwen vader te visiteren. ende dat hi den dach (79b) vanden camp te vechten verlanghen wil tot dat ghi weder coemt Ende als ghi oerlof hebt trecket also haesteliken als ghi moghet totten coninc alexander al heymeliken Ende als ghi bi hem coemt neemt hem alleen. ende gheeft hem uwe saeck te kennen ende biddet hem dat hi nv v inder vterster noot bi staen wille Als ludouicus desen raet hoerde. soe behaghedese hem seer wel ende dede daer nae ende als hi vanden keyser oerlof ghecreghen hadde ende die tijt vanden camp verlanghet was. toech hi ter stont nae dat rijck van egipten. ende en rustede dach noch nacht tot dat hi den coninck alexander op een van sinen castelen hadde gheuonden Ende doe die coninc alexander sijn coemste vernam. wort hi seer blide ende ghinck hem te ghemoete. ende ontfinc hem waerdelicken ende verwonderde seer om wat saeck dat hi daer comen mochte: Doe seide ludouicus O heer coninck mijn goede vrient. mijn leuen ende mijn doot staet nv in uwen handen. want als ghi mi te voren seit dat ic als ick ander gheselle creghe dat ick dan verloren soude wesen. ten waer dat ick mi behoedelijcken wachtede. dat ick voerwaer ghedaen hebbe alsoe langhe als ic mochte Mer namaels dat des conincs soon van spanien. van ons wat verhoert hadde. soe leyde (80a) hi mi laghen hent dat hi die waerheyt onderuonden hadde Ende daer nae heeft hi mi biden keyser besculdighet alsoe dat ic ten sekeren daghe. dat is van huden ouer achte daghen weder comen moet mit hem een kamp te vechten: Ende nv als ghi wel weet dat hi een vroem cloec man ende starc is ende ic cranck. daer om heeft mi florentina gheraden dat ic v minen last te kennen gheuen soude. want si wiste wel dat ghi mijn trouwe vrient sijt die mi inder noot niet laten en sult Doe seide alexander Isset yemant die van dit weet dat ghi tot mi ghecomen sijt om florentijns wille Doe antwoerde hi Nyemant en weet van mijnre reysen want ic hebbe vanden keyser oerlof ghebeden om tot minen vader te reysen dien ick seide dat in groter siecten lach om hem te visiteren Doe vraghede hem die coninck alexander Wat raet heeft v florentina ghegheuen. hoe ick v helpen soude Hi antwoerde ende seide In dier manieren heeft si mi gheraden O alre stantachtichste van allen vrienden als ghi weet dat wi seer ghelijck sijn dat ghi alsoe haestelijcken comen soudet om den camp te vechten dat v dan nyemant kennen en soude dan florentina alleen ende als die camp gheuochten waer dat ick dan weder daer comen soude. ende (80b) ghi in uwe rijck Voert vraghede hi. wanneer sel die dach vanden kamp wesen Hi antwoerde. van huden ouer achte daghen Doe antwoerde alexander Waert dat ick dan desen dach toeuede so en mochte ic niet comen ten ghesetten daghe Nv siet wat wi sellen gaen doen. want morghen sellen hier vergaderen alle die heren van minen rijcke ende sellen in werscappen ende vrolicheden mit mi wesen. want icse ghenoedet hebbe ende dan soude ick mijn coninghinne trouwen Ende isset dat ic dat vertrec so sel dat of gaen ende vechte ic den kamp niet so sijt ghi verloren Raet daer omme nv wat best ghedaen is van dese twee lastighe saken Doe ludouicus dese last hoerde. viel hi ter aerden. ende hi began te suchten ende te kermen ende seide Aen allen siden heb ic bancghicheyt Doe sprack alexander ludouico een hart int lijf ende seide Sijt in vreden ick en sel di niet laten. al soude ick mijn rijck verliesen ende oeck mijn wijf Hoer wat ick ghedacht hebbe. want wi malcander seer ghelijck sijn. ende ick noch niet seer bekent en ben onder den volcke. daer om sellen dat volck ende die heren vanden lande v wel aensien voer mi Daer om so seldi hier bliuen ende mijn bruyt trouwen ende houden die bruloft. recht of ick dat waer Mer als ghi te bedde gaet bi mijnre (81a) bruut so siet dat ghi mi daer ghetrouwe sijt: Ende ic sel sonder marren op mijn paert sitten. ende rijden ter stede daer die camp wesen sel Ende isset dat mi god victori gheeft so sel ic heymelijken weder comen. ende dan seldi weder te huys reysen Ende als dit alexander gheseit hadde tot ludouicum so sondede hi hem. ende toech wech ende quam tot des keysers hof daermen die camp soude vechten mit gwido Ende ludouicus bleef in dat hof des conincs alexander Des anderen daghes quam ludouicus voert alleens of hi alexander die coninc hadde gheweest ende trouwede alexanders bruut voer die heylighe kerke ende hielt grote werscap ende brulofte Ende dede alle den edelen goet tsier. ende bewees hem seer vriendeliken tot allen menschen Ende alst nacht gheworden was ghinck hi te bedde ende leyde sijn bruut aen sijn side Ende nam een bloet swaert ende leyde dat tusschen hem ende sijn bruut daer si haer seer of verwonderden. mer nochtant en seide si een woert niet: Ende also lach hi des nachtes mit haer also langhe als alexander wt was Hier en binnen quam die coninc alexander ten ghesetten daghe totten keyser ende seide O heer keyser Al hebbe ic minen vader seer sieck ghelaten so bin ic nochtant ghecomen om mijnre eeren willen (81b) om die te bescermen Doe seide die keyser Ghi hebt seer wel ghedaen. die auentuer sel mitter rechtuaerdicheyt vechten Als des keysers dochter vernam dat alexander ghecomen was sendede si om hem ende was seer blide van sijnre coemste ende doe hi tot haer quam viel si hem op sinen hals ende cussede hem ende seide Ghebenedijt moet wesen die vre dat ic v mochte weder sien Ende wilt mi doch segghen waer ghi mijn lief ludouicum ghelaten hebt Doe seide hi haer alle dinck. ende hoe hi hem coninck in sijn rijcke ghelaten hadde Daer na nam hi oerlof an haer ende ghinck in ludouicus camer Ende daer en was gheen mensche die wiste dat hi ludouicus niet en was dan florentina alleen Des anderen daghes eer dat si ten kamp ghinghen so seide alexander den keyser daer gwido bi stont Heer keyser dese gwido heeft mi mit leelicker diffamien voer v bedraghen Ende dat segghe ic ende sweer bi alle dat god is dat uwe dochter van mi nye bekent en is dat ick o bose gwido huyden op v lijf sel verhalen Doe seide gwido weder Ic segghet bi alle dat god is dat ghise bekent hebt dat ic huden in dijn hoeft beproeuen sel: Hier nae saten si beyde op haer paerden. ende raecten malcander dapperlicken mit slaghen ende vochten so al langhe tijt Daer nae wort (82a) alexander bet ghemoet ende sloech gwido sijn hooft of mit enen harden slach ende sendede dat hooft ter maghet daer si seer blide of was. ende bracht dat haren vader ende seide Siet vader dat hooft des gheens die mi valscheliken beloghen ende diffameert heeft Doe die keyser vernam van die victorie. sendede hi ter stont om alexander dien hi meende dat ludouicus was. ende seide O lieue lodewijck ghi hebt huden uwe eer ende mijnre dochter eer eerlijcken beschermt Daer om seldi voert meer mi lieuer ende waerdigher wesen Ende soe wie v meer belastert sel mijn onwaerdicheyt op hem verhalen inder ewicheyt Alexander antwoerde ende seide God helpet die gheen die in hem hopen ende wil altoos wreken dat onnosel bloet. mer nv mijn lieue here bidde ic een bede van v In dien dat ic mijn vader sieck ghelaten hebbe dat ghi henghen wilt dat ick weder tot hem trecke Ende als hi bet daer an is sel ic sonder vertrec weder comen Doe seide die keyser Het belieuet mi also. behoudelic dat ghi mi niet en laet. want ic en wil dijnre niet ontberen Alexander nam also oerlof aen den keyser ende toech weder in sijn rijck Ende als hem ludouicus sach wort hi vtermaten seer verblidet ende ontfinc hem seer vriendeliken segghende O alder liefste van allen vrienden Segghet (82b) mi doch hoe ghi dat werck ghewrocht hebbet Doe seide hi Ganc totten keyser ende dient hem als ghi tot noch toe ghedaen hebt want ic hebbe v dat hooft uwes viants of gheslaghen Doe seide ludouicus O alre trouweste van allen vrienden ghi hebt mi mijn leuen onthouden niet alleen nv op dit pas. mer oeck dicwijl hier voertijts dat ick v nv niet verghelden en mach mer god moet v loen sijn ende hem beuele ic v ende alsoe tooch hi ten keyser waert Oeck en was daer nyemant die wiste dat alexander wech was dan lodewijck alleen Ende alst nacht gheworden was ende hi mit sijnre coninghinne te bedde was ghehaen sprack hi haer minlicken toe ende bewees haer vrientscap ende omhelsedese Doe seide si Ghi hebt die tijt seer langhe ghemaect dat ghi mi nye teyken der vrientscappen bewesen en hebbet Doe seide hi Waer omme segghet ghi dat Si seide Alle nachtes als ick te bedde ghegaen was. leydet ghi een blanck swaert tusschen v ende mi. ende en hebt mi nye aen ghetast ofte gheraect dan nv Als dit die coninck hoerde. soe mercte hi die trouwe sijns gesellen ende seide haer O mijn alre liefste coninghinne dat en is niet voer niet gheschiet. mer het is ghedaen om een goede proeuinghe tot een ewighe minne mer si dochte in haer sel\uen (83a) die ewige minne en seldi nymmermeer hebben Ende oec dacht si dat in hem te wreken dat hise also versmadet hadde Doe was daer een ridder dien si te voren wat lief hadde ghehadt. desen began si meer ende meer lief te crighen alsoe dat si onderlinghe dochten mit wat manieren si den coninc souden moghen doden Ende daer om bereyden si venijnt ende verghauen den coninck daer mede mer want hi van seer starcker naturen was so en mochte hem dat venijnt niet doden. mer het wrocht een grote lazarie in hem Ende als sijn heren saghen dat hi melaets was soe versmadense hem ende die coninghinne des ghelijc ende seiden hem dat hi niet langher coninck wesen en mocht om dat hi melaets was ende gheen reyn kinder winnen en mochte. waer om si hem wt den rijke verdreuen Hier en binnen starf die keyser van romen. ende ludouicus trouwede die dochter Ende daer nae starf oeck ludouicus vader also dat ludouicus keyser wort ende oec coninc van vrancrijck Ende als dit die coninc alexander verhoerde docht hi in hem seluen nv is mijn gheselle vergheuen int keyserrijc ende int conincrijck van vrancrijck Waer mach ic bet gaen dan tot hem voer wien ic mijn lijf dicwijl hebbe ghewaecht Aldus stont hi in eenre nacht op ende nam sinen stock ende sijn houten (83b) cleppe ende reysde totten keyser wert Ende als hi daer ghecomen was. ghinck hi sitten voerden poerten des pallaes daer die andere melaetsche saten om aelmissen te ontfanghen Ende ter bequamer tijt als die keyser voer sijn pallaes ghinck. so clepten si alle mit haer houten cleppen. ende die coninck alexander dede oeck des ghelijcs. mer hem en wort gheen aelmisse ghegheuen. waer om hi wachtede tot dat die keyser ouer tafel sat Doe ghinck alexander die coninck ter poerten ende clopte daer aen Ende die poertier vraechde hem wat daer waer Alexander antwoerde Ic ben hier een arm versmaet mensche. mer om goods willen bidde ic. wilt mi niet versmaden om die leelicheit mijns aensichtes. mer wilt om dat ewighe loen mi doen een boetscap aen den keyser Hi seide. wat is die saeck Alexander seide. wilt hem segghen datter een melaetsch mensche is die seer gruweliken is aen te sien die hem bidt om gods willen ende om des conincs alexanders wille van hem begheert dat hi huyden voer hem sijn aelmisse eten mach opter aerden Die portier seide Mi verwondert dat ghi dat van minen here deruet begheren. want alle die sael is vol van princen ende heren ende edele mannen. ende waert dat si v aensaghen hem alle soude wal\ghen (84a) voertmeer spise te nemen. mer want ghi mi also seer in goods namen vermaent ende ghebeden hebt so sel ic uwe boetscappe doen. oeck wat daer of coemt Aldus ghinck hi totten keyser ende dede die boetscap Ende doe die keyser den naem hoerde van alexander den coninc van egipten seide hi den poertier Brenghet hem in ter stont hoe leelick hi oeck is. ende ordineert hem en stedekijn dat hi hier voer mi eten mach Die poertier brachte hem ter stont in ende ordineerde hem een stede. ende settede hem spise voer. ende als hi aldus wel ende leckerliken at. seide hi een vanden dienres. wilt mijn lieue vrient mi een boetscap anden keyser doen. ende segghet hem dat ic hem bidde om die minne goods ende alexander sijns vrients. dat hi mi in sinen nap drincken senden wil Die dienre seide. om goods wille sel ick uwen wille doen. nochtant meen ick dattet v niet ghescieden en sel dat ghi biddet. want waert dat ghi eens wt mijns heren nap ghedroncken haddet. hi en soude dan daer voertmeer niet wt drincken willen Hoe wel dattet alsoe was. soe dede hi nochtant die bootscappe Ende doe die keyser den coninc alexander hadde horen nomen soe gheboet hi datmen sinen cop vullen soude vanden besten wijn ende brenghense den siecken: (84b) Ende als hi den wijn ontfanghen had soe goet hi hem in sijn vlessche ende nam den rinck die hem ludouicus ghegheuen hadde ende leydese in die scael ende sendese so weder totten keyser Ende als die keyser den rinck sach bekende hi dattet die rinck was dien hi alexander in een teyken der vrientscappen ghegheuen hadde. doe hi van hem sceyde Ende dochte in sijn herte dat alexander doot waer ende die mensche wonderlijcke ghecomen was aen dien rinck: Doe gheboet hi den siecken dat hi niet wech gaen en soude hi en hadde hem eerst ghesproken. want hi gheen kennisse van hem en hadde. ende hi hem oeck niet aen en sach voer alexander Daer nae als dat mael ghedaen was. doe nam die keyser den melaetschen mensche. ende vraghede hem hoe dat hi aen den rinck ghecomen was Alexander vraghede den keyser ende seide Bekendi oeck heer keyser den rinc wel Die keyser antwoerde Jae ick. ic ken den rinck seer wel Alexander vraechde hem Weet ghi oeck wien ghise gheheuen hebt Die keyser antwoerde Ick weet seer wel wien dat icse ghegheuen hebbe Doe seide alexander Hoe isset dan dat ghi mi niet en kennet. want ick ben alexander dien ghi den seluen rinck ghegheuen hebt Doe dat die keyser hoerde viel hi (85a) neder op die aerde van weemoedicheyt. ende schoerde van droefheit sijn conincklike cleet. ende began iammerliken te kermen ende te claghen ende seide O alexander ghi die sijt een helft mijnre sielen hoe is dijn edel lichaem dat soe teder was aldus iammerlicken mitter lazarien bevlecket Alexander die antwoerde hem ende seide Dit is mi gheschiet om uwe grote trouwe tot mi die ghi opten bedde mijnre bruyt bewaren ende houden wout legghende een swaert tusschen v ende haer Waer om si toornich is gheworden op mi. also dat si ende een ridder dat haer boel was mi mit venijnt vergheuen hebben alsoe dat ick half doot gheweest hebbe. ende aldus mismaect als ghi sien moghet Ende hebben mi daer en bouen wt mijn rijck verdreuen: Als dit die keyser hadde ghehoert voer hi op. ende viel hem om sinen hals ende seide O mijn lieue alexander broeder. Ick hebbe vtermaten groten rouwe van uwe lasten Och of ick steruen mochte voer v. mer mijn alre liefste. wilt v een luttelkijn tijts lyden. hent dat wi ons bespreken mitten meesteren van medicinen. hoe datmen v soude moghen helpen Ende isset dattet moghelijck si. datmen v ghesont maken mach. wi en sellen. noch onse rijcke. noch heerlijcheyt. noch gheen tijtlijcke haue (85b) of goet sparen voer uwe ghesontheit doe wort hem ghegheuen in des keysers hof een eerlijcke camer. waer in hem alle besorget wort des hem noot wesen mochte Ende die keyser seynde sijn boden wt in allen landen omme te suecken wise besochte meesters van medicinen Also datter binnen eenre maent vergadert worden dertich die alre abelste subtijlste meesters die men vinden mochte Doe die keyser dese meesters sach. seide hi hem toe Mijn lieue heren ende meesters ic heb enen vrient die iammerlijcken mitter lazarien besmettet is dien ick gaerne gheholpen hadde waer voer ic gheen dinck sparen en wil ende alle siluer ende gout ende goet willichlijcken ouer gheuen om sine ghesontheyt. want inder tijt niet en is dat ick lieuer hebbe dan hem Die meester antwoerde ende seide Weet dat voerwaer heer keyser dat alle dat den doctoren van medicinen moghelic mach wesen te doen dat seldi in ons vinden: Doe wort hem luyden die siecke presenteert ende alsoe vroech als si den siecken saghen. ende die materie sijnre siecten wel hadden ondertast. soe gauen si dat oerdel dat die siecke van gheenre subtijlre consten ofte verstant van enighen mensche ymmermeer ghenesen en soude moghen worden Doe dat die keyser hoerde (86a) wort hi seer bedroeft ende keerde hem ter hulpe van god ende liet tot hem comen gheestelijke deuote menschen ende ander arme deuote personen beuelende hem dat si mit vasten ende ghebeden an onsen lieuen here god almactich verweruen wilden hulpe ende troest voer sinen vrient Des ghelijcs dede die keyserinne oetmoedelijcken haer vernederende haer in ghebeden ende god dienstighen wercken Op een tijt als alexander in sijn ghebede was. quam een stemme tot hem. segghende Waert dat die keyser doden woude mit sijns selfs hant sijn twee kinderkijns die hem die keyserinne ghewonnen heuet. ende uwe lichaem baden in dat warm bloet der kinderkijns. soe soude v vleysch alsoe ghesont ende gheheel worden als dat vleysch van enen ionghsten kindekijn Als dit die coninck alexander ghehoert hadde so dochte hi in hem seluen dattet gheen oerbaer en was dit visioen te openbaren om dattet der natueren seer contrari was dat enich man doden soude sijn eyghen kinderen om ghesontheit des lichaems van enen anderen vreemden man te weruen Ende die keyser badt nacht ende dach god van hemelrijcken om ghesontheyt van alexander te crighen also dat ten lesten die stemme oec quam totten keyser ende seide Hoe langhe selstu aldus tot mi roe\pen (86b) Alst alexander gheopenbaert is ende te kennen ghegheuen hoe hi ghesont worden sel Doe dat die keyser hadde gehoert. ghinck hi tot alexander ende seide O alre liefste van allen vrienden ghebenedijt moet sijn die almachtige god die nyemants ghebrec en versmadet die in hem hopet van wien ic verstaen heb dattet v gheopenbaert is hoe ghi ghesont worden sel waer om ic v bidde dat ghi mi openbaren wilt dat ic mit v daer of verbliden mach Ende isset dat ghi mijnre daer in behoeft ick sel dan doen dat ic mach ende mijn seluen oec niet sparen want alle dat ic hebbe voer v wt setten wille Doe antwoerde alexander O heer keyser die manier van mi ghesont te maken en derf ic v niet openbaren. want si bi na bouen gaet dat vermoghen der natueren Daer om en derf ic v des niet te kennen gheuen hoe wel ic groet betrouwen op v hebbe Doe seide die keyser Alexander hebt vrylijck goet betrouwen in mi want alle dat moghelic is te doen om uwe ghesontheyt te crighen. dat sel ic volbrenghen. daer en wilt oeck niet an twiuelen. noch mi oec verburghen houden Doe antwoerde alexander Ick hebbe van gode verstaen Waert saeck dat ghi beide uwe kinderen doden woudet ende mi in dat warm bloet woudet baden dat ic dan ghesont soude (87a) worden Ende daer om hebbe ic dit aldus ghesweghen. want mi duncket dattet der natueren al heel contrari is dat een vader sijn eyghen kinderen doden soude om ghesontheyt te hebben van enen vreemden mensche Doe seide die keyser En wilt niet segghen dat ghi een vreemt mensche sijt. want ghi sijt mi so lief ende waerde als ick mi seluen ben Ende daer om al hadde ic tien kinderen ic en soudese alle niet sparen om v gesont te maken Hier nae began die keyser te vernemen enighe tijt dat die keyserinne mit haren camerieren van huys wesen soude dat hi dan den oerbaer soude doen moghen Daer nae alst bequaem tijt was. ende die coninghinne van huys was. ghinc hi in die camer daer die twee ionghe kinderen laghen ende sliepen ende nam sijn dagghe ende stack beyde sijn kinderen die keel of ende ontfinc dat bloet in een vat. ende baden alexander daer in Ende alsoe vroech als hi ghebadet was. soe wort sijn vleysch verwandert in ghelike eens iongen kindes Doe bekende die keyser ter stont sijn aensichte te deghen dat hijt selue was ende cussede hem vriendelijcken. ende seide O goede alexander nv sie ic v inder ghedaenten daer ic v te voren in te sien plach ende menichweruen grote ghenoecht hebbe ghehadt Nv si des ghebenedijt die almachtige here god vanden (87b) hemel die mi dese kinderen hadde ghegheuen daer ic v mede ghesont soude maken Ende noch en wiste nyemant vander kinder doot dan die keyser ende alexander Ende doe die keyser sach dat alexander alheel ghesont geworden was. seide hi hem Ic sel v gheuen een eerlike familie ende ghi selt van mi nv trecken tien milen van hier. ende des anderen daghes als ghi daer ghecomen sijt seldi mi enen bode senden die mi openbaerlijcken kundighen sel van uwe toecoemst dan sel ic v te ghemoete comen mit groter solemniteyt ende eeren. ende houden v dan bi mi hent dat wijt van uwen staet anders sellen ordineren Dese raet behagede alexander seer wel ende het ghesciede also Des anderen daghes quam een bode totten keyser boetscappende hem die toecoemst des conincs alexander ende als dat die keyserinne hoerde was si seer blide ende seide totten keyser O heer keyser en sellen wi niet hebben grote feest ende blijscap als die coninc alexander coemt. dien wi in langhen tiden niet ghesien en hebben Ende daer om isset dattet v belieuet. soe trecket hem teghen mit uwen princen ende heren ende ick sel v volghen mit minen vrouwen ende camerieren Ende noch en wiste si niet vanden doot haere kinderen: Doe toghen die keyser ende keyserinne te ghe\moet (88a) mit groten ghesinne ende waerdigher eeren den coninc alexander Ende doe alexander bi hemluden ghecomen was ontfinghen si hem mit seer groter vrolicheyt ende brochten hem alsoe mit groter eren ten palayse Ende doe die tijt ghecomen was ten werscappe te sitten wort die coninc alexander ghesettet tusschen den keyser ende der keyserinnen Ende die keyserinne bewees hem alle vrienscappe die si mochte Ende als dat die keyser sach was daer of seer groteliken verblijt ende seide der keyserinnen O florentina bouen alle dinck verblide ic mi dat ic sie dat ghi v soe minnentlike bewiset den coninck alexander Doe seide si Waer om en soude ick dat niet doen want sijn coemste is ons beiden grote vroechde ende blijscap. mer sonderlinghe v heer keyser: want ghi bi hem keyser gheworden sijt ende hi oec dicwijl sijn lijf om vwen wille ghewaget heeft ende v vander doot verlosset heeft Die keyser seide haer doe weder Ick bidde v lieue florentina wilt verstaen die woerden die ic v segghen sal Saghet ghi niet seide hi den malaetschen mensche die ander daghes voer ons sat ende badt van mi dat ic hem drincken scencken woude om die minne alexanders des conincs Si antwoerde Jae ic here. ic sach (88b) wel ende van mijn leuen en sach ic nye leliker mismaecter siecken malaetschen mensche Doe seide die keyser Nv vraghe ic v oft soe waer dat dat gheweest hadde die coninc alexander ende dat hi in gheenre manieren gesont mochte worden ghemaect: dan mitten bloede uwer kinderen die ghi mi beyde op enen dach ghewonnen hebt soudet ghi dan wel willen dat haer bloet wt ghestortet worde dat hi daer in baden mochte ende alsoe gheheele ghesontheit vercrighen als ghi siet dat hi heeft Si antwoerde O heer waer om vraghet ghi mi dat Ic segghe v dat sekerliken al hadde ic tien kinderen die woude ic al selue mitter hant doden ende dat bat bereyden dat ick hem daer in wasschen mochte eer dat ic hem in soe groten perikel soude laten want god mi wel ander kinderen mocht verlenen. mer alsulcken vrient weder te crighen waer bi na onmoghelic Als dat die keyser van haer ghehoert hadde wort hi in hem seluen wat vertroest ende seide O vrouwe want ghi dan lieuer haddet den doot uwer kinderen dan dat alexander malaetsch soude wesen. soe wilt dan die waerheit der saken weten ende verstaen Die malaetsche mensche die ghi saghet dat was alexander die hier teghenwoerdich sittet ende hi is gesont ghemaect (89a) mitten bloede onser kinderen ende si sijn beyde doot Als dit die keyserinne hoerde wort si bedruct als van der naturen weghen hoe wel dat si te voren gheseit hadde dat si lieuer hadde te sien haer kinderen doot dan alexander in sulcker pinen te laten Als dit verhoerden die voetsters der kinderen soe maecten si groot gheroep ende gescrey ende ouer alle dat hof wort grote droefheit op die dode kinderen Die voetsters liepen haesteliken ter camer daer die kinder waren Ende als si daer quamen saghen si die kinderkijns te samen lopen spelen ende songhen Aue maria gracia plena Doe ghingen si ter stont voer den keyser ende seiden hem dat die kinderkijns leuendich waren ende wel te passe ende dat om haer keel een gulden cirkel omme ghinc daer die wonden hadden geweest waer om dat grote bliscap ghesciede ouer al dat hof van des keysers volcke die god den heer ghebenediden ende loueden van soe groten mirakel Daer na vergaderde die keyser een seer groot heer van volc ende toech mitten coninc alexander ende brochte hem weder in egipten ende dede die conincinne ende die ridder die mit haer in ouerspel leefden verbarnen te puluer Ende doe dat alsoe gheschiet was hadde hi een enighe suster die hi alexander tot een huysurouwe gaf Ende doe die (89b) coninc alexander alle sijn rijc in vreden besettet hadde soe toech die keyser weder tot sinen rijcke ende die coninc alexander was wijs ende strenghe in alle sine saken ende verwan al sine vianden ende doe hi groter glorien ende machte geconfirmeert was dochte hi op sinen vader ende moeder die hem in die zee gheworpen hadden Ende want si in verren landen van daen woenden sende hi een bode tot hem ende dede hem weten dat die coninc van egipten op enen beteykenden dach tot hem comen woude mit hem vrolicken te wesen Ende doe die bode tot hem luden gecomen was soe ontfinghense hem seer minnentlike ende begaefden hem mit ghiften ende ontboden den coninc haren willighen dienst mer dat si te cleyn daer toe waren dat die coninc hem soude ghewaerdigen alsulcke eer hem luden te bewisen dat hi spise ende dranck mit hem nemen woude Ende als die bode weder ghecomen was vertelde hi den coninc hoe minnentlike dat si hem ontfanghen hadden ende mit ghiften ende gauen eerliken versien ende hoe willichliken si hem onder gauen totten geboden des conincs alsoe dat die coninc daer om seer verblijt was: Ten ghesetten daghe quam die coninc mit tameliker familien tot sijns vaders huys. mer vader ende moeder en wisten niet dat si ouders waren vanden coninc ende doe die coninc bi sijns vasers cas\teel (90a) ghenaecten reet hem die ridder te ghemoete Ende doe hi bi den coninc quam trat hi van sijn paert ende gruetede den coninc al totter aerden toe nyghende. mer die coninck nam hem vander aerden op. ende gheboet hem weder op sijn paert te sitten ende reden alsoe bi malcander. hant aen hant totten castele toe Ende doe si voer tslot quamen. quam die moeder hem te ghemoet. ende vallende ter aerden gruetede si den coninck ende die coninc namse op ende cussedese seer vriendeliken ende si seide tot hem O heer coninc ghi doet ons mit teghenwoerdicheyt uwer edelre personen also grote eer dier wi nemmermeer waerdich en moghen worden Daer na als alle dinghen bereyt ende bescicket waren ende men ter tafelen soude gaen. quam die vader mitten becken ende water vat ende die moeder mitter dwalen segghende Heer coninck alle dinghen sijn nv bereydet. ghelieuet v water op uwe handen te nemen. ende si begonden dat water te gheuen Doe dat die coninck sach. lachede hi in hem seluen ende seide binnen monts Nv is die sanck der nachteghalen volbrocht In dien dat mijn vader ende moeder dat gaerne souden hebben volbrocht had ict willen hebben Die coninc en woude dat water van hem luden niet nemen ende seide. uwe ouwerdom is also eerbaer dat ic dat (90b) gheens sins toe laten en wille Ende hi riep een van sinen dienres die hem daer in dienende was Doe seide die ridder O heer coninc wilt doch henghen dat wi dat doen tot onser eeren want wijs doch niet waerdich en sijn Doe coninc antwoerde En hebbe ic v des niet gheseyt dat ick dat uwe eerbaer ouwerdom verdraghe Ende doe die coninc sitten ghinc ter tafel settede hi sijn moeder an sijn rechter side ende sijn vader aen sijn lufter side. ende si saghen hem dicwijl in sijn aensicht als si best mochten Daer nae doe dat mael ghedaen was. ghinck die coninck in die camer. ende riep den ridder ende sijn vrouwe tot hem. ende gheboet alle die ander wt te gaen Ende doe si alleen waren seide die coninc Mijn alre liefste segget mi hebt ghi enighe kinder Si antwoerden Neen heer coninck Wi en hebben soen noch dochter Die coninck vraghede voert Segghet mi of ghi enich kint ghehadt hebbet Doe antwoerde die ridder Wi hebben enen soon ghehadt. mer die is doot Die coninck seide Hoe is hi ghestoruen Hi seide mit den natuerlijcken doot Doe seide die coninck Of icket bewisen mochte dat hi anders ghestoruen waer. soe soudet ghi op die legghen gheuonden worden: Doe vraghede die ridder ende seide O heer coninck. waer om vraecht ghi aldus van on\sen (91a) soen Die coninck antwoerde Dat en doe ic niet sonder saeck Ende daer om wil ick weten mit wat doot dat hi ghestoruen is. ende en wildijs mi niet segghen soe sel ic v laten doden Doe si dat hoerden vielen si ter aerden ende baden van hem ghenade haers lijfs Die coninc boerdese op ende seide Ick en ben daer om niet tot uwen huse ghecomen uwe broet te eten dat ic een verrader soude wesen. mer segghet mi die waerheyt. want het is mi te voren ghecomen dat ghi hem ghedoot hebt Ende waert dattet dan voer recht ghebrocht wort soe soudet ghi doch moeten steruen quader doot Doe seide die ridder Heer coninck. mijns lijfs ghenade. ick sel v die rechte waerheyt segghen Die coninck die sprack En sijt niet veruaert v en sal niet misschieden Doe seide die ridder Wi hebben heer coninck ghehadt enen enighen soon. die seer wijs ende verstandel was. ende wel gheleert. welcken als hi op een tijt voer ons stont ter tafelen dienende soe quam daer een nachteghael die seer suetelijcken sanck Ende onsen soen die began ons te beduyden die meninghe haers sanghes. ende seide Desen voghel singhet dat ick noch soe groet sel worden dattet v eer sel duncken te wesen. waert datment minen vader henghen woude dat hi (91b) water storten soude op mijn handen te wasschen ende mijn moeder soude die dwael daer toe houden om te droghen Daer om doe ick dat hoerde. wort ick toernich ende werp hem in die zee om te verdrencken Doe seide die coninck. wat quaet hadde v daer of moghen comen of hi groet ende vergheuen hadde gheworden. mi duncket dattet uwe eer ende profijt soude hebben gheweest Doe seide die ridder Heer coninck. het was buten reden in groter toernicheyt gheschiet Die coninck die seide Het was seer grote dwaesheyt van v dat ghi teghen den wille goods doen woudet. mer nv weet sekerlijck dat ick uwen soen ben dien ghi in die zee gheworpen hebbet Ende god die heer die heeft mi bi sijnre gracien onthouden ende tot desen staet ghebrocht Doe sijn vader ende moeder dat hoerden. doe worden si vterlijcken seer verblijt ende vielen hem te voeten. ende hi boerdese duechdelijken op. ende hi seide tot haer En wilt v niet ontsien. mer sijt blide ende vrolijcken. want ghi daer om gheen verdriet liden en selt. mer mijn verheffinghe sel uwe glorie sijn. ende ewich profijt. ende so cussede hi sijn vader ende sijn moeder mit groter vriendelicheyt Doe began die moeder van blijscappen te screyen Doe seide (92a) haer die coninck En wilt niet screyen mer sijt goets moets. want in mijn rijc seldi mi altoos bouen gaen also langhe als ic leue Ende daer na nam hise mit hem in sijn rijc ende brochtse in sijn pallaes daer si mit hem bleuen alsoe langhe als si leefden in gheliker eeren ende glorien volbrenghende haer leuen mit groter vrolicheyt
Die bedudinghe des keysers soen vanden voerseiden exempel
DOe seide des keysers soon Heer vader hebdi wel verstaen dat ic gheseyt hebbe. Die keyser antwoerde ende seide Ic hebt seer wel verstaen Doe seide die soen Mijn lieue eerwaerdighe vader dat mi god almachtich wijsheyt ende verstant ghegheuen heeft bouen vele menschen dat en is niet tot verminderinghe uwer eeren ofte moghentheyt mer het is veel meer in vermeerderinghe ende profijt van v. ghelikerwijs als des conincs moghentheyt die van sijn ouders in die zee gheworpen wort. niet ghekeert en wort in scande ende confuys sijnre ouders mer tot groter eeren ende profijt van hem luden. want also langhe als si leefden waren si onthouden bi haren soen in sijn rijc Doe seide die keyser Ic wil die lieue soen alheel ouerge\ue (92b) dat keyserijck te regieren want ick also onderwesen bin van uwen exempel dat ghi mi gheseit hebt dattet mi best is dat ic voert meer ruste van minen arbeyt want ic out bin. ende des rustens voert meer behoeuen sel Die soen antwoerde sinen vader ende seide Neen heer vader also en selt niet wesen. mer also langhe als ghi leeft so seldi hebben die macht van dat rijck al te ghebieden ende te doen dat den keyser toe behoert. mer trouwen inden arbeyt ende anderen saken die arbeydelicken sijn wil ic altoos bereyt wesen v daer in te dienen: Laet mi nv voert gaen ter sentencien teghens der coninghinnen Doe dede die keyser die rechters te rechte sitten ende die keyserinne mit haren vrouwen worden daer in die vierscaer ghepresenteert. ende die poytier wort daer mede gheset in vrouwen habijt voer allen menschen: Als dit gheschiet was so eyschede des keysers soon die sentencie ouer dese luyden. ende seide O heer vader soe als ghi sijt keyser van alder werelt. ende uwe moghentheyt eyschet te doen recht vonnisse in allen nacien van menschen diet van v versoeken Nv eysche ick hudene oerdel ende recht vander valscheyt die mi bi der keyserinnen op gheleyt is: Waer om ick seuenweruen ter galghen ghe\leyt (93a) hebbe gheweest Ende daer of dat si v ontrouwe gheweest heeft als ghi ghesien hebbet daer ick oeck recht ende vonnisse of eysche dat ghi ghebieden wilt uwen raet ende besitters dat si sentencie daer of gheuen sellen Doe dat die keyserinne hoerde. viel si ter aerden voer des keysers die ander rechters voeten. ende badt ghenade. dat haer nochtant niet helpen en mochte. want des keysers soon seer doen veruolchde op die rechtuaerdighe sentencie te hebben Doe spraken die rechters ende seiden: Haer eyghen belyeden dat sel haer verdoemen Ende dat seker ghetuuch des bouues ende rybauts die bi haer gheuonden is bewiset oeck hem seluen Daer om soe gheuen wi sentencie ende oerdel teghen der keyserinnen. dat si ghebonden sel worden aen een paerts start. ende soe slepet sel worden doer alle straten ende steghen totter stede daermense mitten vuer verbarnen sel Voert soe wisen wi voer oerdel ende recht datmen den rybaut van lede tot lede ontleden sel Doe worden dese vonnissen van allen menschen die daer waren ghepresen Hier nae in corter tijt starf die keyser ende dyoclesianus sijn soen regierde dat rijc mit groter wijsheyt ende onthielt sijn meesters bi hem in groter eeren ende reuerencien. mit welcker raet (93b) hi dat rijck regierde. alsoe dat hi bouen alle sijn voervaders recht ende oerdel dede in alre iusticien ende ghinc hem allen bouen in rijcheyt der scatten Ende sijn meesters hadden hem vter maten seer lief alsoe dat si dicwijl hem seluen setteden in perikel des doots voer hem. ende brochten alsoe te samen hoer leuen mit gode in een goet eynde AMEN
Hier eyndet die hystorie der seuen wijse van romen Ihesus ende maria laten ons allen bi haer comen Amen
Beschrijving
Alexander en Lodewijk zijn twee vrienden die aan het hof van de keizer leven. Ze zijn allebei mooi en slim, maar Alexander is in alles net even iets beter dan Lodewijk. Alexander komt vaak voor zijn vriend op. Zo wint hij een gevecht voor hem zodat Lodewijks eer wordt gered. Terwijl Alexander zich voordoet als Lodewijk, moet Lodewijk doen alsof hij Alexander is en met zijn vrouw de eerste nachten van het huwelijk doorbrengen. Lodewijk legt een groot zwaard tussen hen in en voorkomt zo dat hij seks heeft met de vrouw van zijn beste vriend. De vrouw denkt echter dat haar man niet wil en om wraak te nemen vergiftigt ze Alexander. Deze gaat niet dood, maar wordt wel melaats en is keizer af. Hij reist naar Frankrijk waar Lodewijk op de troon zit. De vrienden worden herenigd, maar Alexander ligt op sterven. Tijdens een gebed vertelt een stem dat hij alleen kan genezen als hij zich wast met het bloed van de kinderen van Lodewijk. Lodewijk is bereid zijn kinderen te doden voor zijn vriend en Alexander geneest. Als de vrouw van Lodewijk hoort wat er met haar kinderen is gebeurd kan ze het begrijpen. Dan blijkt dat de kinderen weer leven.
Bron
A.J. Botermans (ed.): Die hystorie van die seuen wijse mannen van romen. Haarlem 1898.
Commentaar
1479
Naam Overig in Tekst
Alexander 
Alexander 
Ludovicus
Ludovicus
[Lodewijk]
[Lodewijk]
God
God
Gwido
Gwido
[Guido]
[Guido]
Hispanien
Hispanien
Dyoclesianus
Dyoclesianus
Naam Locatie in Tekst
Rome
Rome
Titus
Titus
Egypte
Egypte
Frankrijk
Frankrijk
Florentina
Florentina
[Spanje]
[Spanje]
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:20