Hoofdtekst
Yn it Barrahûs sieten de minsken op in joun by de tafel, doe waerd dêr kloppe op 'e bûtendoar. Doe wie dat in ruter, dy sei: "Kin ik hjir fannacht ek ûnderdak krije?"
Dat gong troch. 't Hynder kaem op 'e stâl en hy sei: Ik kin my fannacht wol yn 'e krêbbe deljaen by 't hynder.
Hy kaem by de oaren by 't fjûr to sitten. In skoftsje letter waerd der wer op 'e bûtendoar kloppe. Doe stie dêr in frommes, dy wie pûr allinne op stap, en woe dêr dy nachts ek graech sliepe. Dat koe ek oangean en sa kaem dy ek by de oaren to sitten.
Mar de ruter hie hwat in skalk each op it minske.
Doe't de boer efkes letter de keamer forliet, roun de ruter him achternei en doe sei er sa tsjin 'e boer: "Dat frommes stiet my net oan. Ik leau fêst dat it in forklaeide keardel is. Mar jo kinne 't gau gewaer wurde. Ha jo apels yn 'e hûs?"
"Jawol", sei de boer.
"Dan smite jo ús aenst allegearre in apel ta en dan matte jo der goed omtinke hoe't dat frommes dy apel opheint."
Dat wie goed. Doe't se allegear wer yn 'e keamer wienen helle de boer in kuorke mei apels op en smiet in elk ien ta.
Doe seagen hy en de ruter dat dat 'frommes' de knibbels nei elkoar ta sloech, lyk as in man docht. Doe wisten se genôch.
Doe't it tiid fan ôfljochtsjen waerd gong de ruter mei de boer nei de stâl. Hy sei: "Ik rêd mei 't hiele gefal. Wiis dat minske in plak oan yn 't bêdsté yn 'e stâl. En jow jim jimme mar del."
Doe't se der wer ynkamen, sei de ruter: Ik sliep by 't hynder. De boer sei tsjin 't minske: "Jo sliepe yn 't bêdsté yn 'e stâl."
Elk gong nei syn plak ta. Mar de ruter hie, wylst de boer oan 't ôfljochtsjen wie, in striepoppe makke, en dy sette [er] by 't hynder del yn 'e stâl. Sels gong er boppe de hynstestâl lizzen mei 't gewear laden. Hy wachte ôf hwat der gebeure soe.
Doe't der sahwat in ûrke forroun wie, hearde er fuotstappen. 't Wie de saneamde frou. Dy gong op 'e hynstestâl ôf. In revolver yn 'e hân. En dat wie ynienen pyf-paf, in skot op 'e striepoppe, dy't delfoel.
"Dat is ien", sei se.
Mar fuort derop skeat de ruter it gewear ôf en sei:
"Dat is twa." En dêr foel it minske dea del.
Doe kamen de boer en de oaren foar it ljocht. It minske blykte in keardel to wêzen, in lid fan in roversbinde.
Ut tankberens hat de boer doe in beeld meitsje litten fan 'e ruter en dat beeld stiet noch altyd op it hiem fan it Barrahûs.
Dat gong troch. 't Hynder kaem op 'e stâl en hy sei: Ik kin my fannacht wol yn 'e krêbbe deljaen by 't hynder.
Hy kaem by de oaren by 't fjûr to sitten. In skoftsje letter waerd der wer op 'e bûtendoar kloppe. Doe stie dêr in frommes, dy wie pûr allinne op stap, en woe dêr dy nachts ek graech sliepe. Dat koe ek oangean en sa kaem dy ek by de oaren to sitten.
Mar de ruter hie hwat in skalk each op it minske.
Doe't de boer efkes letter de keamer forliet, roun de ruter him achternei en doe sei er sa tsjin 'e boer: "Dat frommes stiet my net oan. Ik leau fêst dat it in forklaeide keardel is. Mar jo kinne 't gau gewaer wurde. Ha jo apels yn 'e hûs?"
"Jawol", sei de boer.
"Dan smite jo ús aenst allegearre in apel ta en dan matte jo der goed omtinke hoe't dat frommes dy apel opheint."
Dat wie goed. Doe't se allegear wer yn 'e keamer wienen helle de boer in kuorke mei apels op en smiet in elk ien ta.
Doe seagen hy en de ruter dat dat 'frommes' de knibbels nei elkoar ta sloech, lyk as in man docht. Doe wisten se genôch.
Doe't it tiid fan ôfljochtsjen waerd gong de ruter mei de boer nei de stâl. Hy sei: "Ik rêd mei 't hiele gefal. Wiis dat minske in plak oan yn 't bêdsté yn 'e stâl. En jow jim jimme mar del."
Doe't se der wer ynkamen, sei de ruter: Ik sliep by 't hynder. De boer sei tsjin 't minske: "Jo sliepe yn 't bêdsté yn 'e stâl."
Elk gong nei syn plak ta. Mar de ruter hie, wylst de boer oan 't ôfljochtsjen wie, in striepoppe makke, en dy sette [er] by 't hynder del yn 'e stâl. Sels gong er boppe de hynstestâl lizzen mei 't gewear laden. Hy wachte ôf hwat der gebeure soe.
Doe't der sahwat in ûrke forroun wie, hearde er fuotstappen. 't Wie de saneamde frou. Dy gong op 'e hynstestâl ôf. In revolver yn 'e hân. En dat wie ynienen pyf-paf, in skot op 'e striepoppe, dy't delfoel.
"Dat is ien", sei se.
Mar fuort derop skeat de ruter it gewear ôf en sei:
"Dat is twa." En dêr foel it minske dea del.
Doe kamen de boer en de oaren foar it ljocht. It minske blykte in keardel to wêzen, in lid fan in roversbinde.
Ut tankberens hat de boer doe in beeld meitsje litten fan 'e ruter en dat beeld stiet noch altyd op it hiem fan it Barrahûs.
Onderwerp
VDK 0958G* - De appelvangproef   
ATU 0958F* - Test of Sex: Catching an Apple.   
sinVDK 0958G* - Die Fangprobe   
Beschrijving
Een ruiter krijgt toestemming te overnachten bij een boer. Ook een vrouw die even later om onderdak vraagt voor de nacht, krijgt een slaapplaats aangeboden. Omdat de ruiter vermoedt dat de 'vrouw' in werkelijkheid een vermomde kerel is, raadt hij de boer aan de 'appelvangproef' te doen. Als de 'vrouw' de appel even later met de knieën tegen elkaar opvangt, wordt duidelijk dat het om een – verklede - man gaat. Als het bedtijd is, krijgt de 'vrouw' een bedstee in de stal toegewezen. De ruiter vertelt de vrouw dat hij bij zijn paard in de stal zal slapen. In werkelijkheid legt de ruiter een strooien pop bij het paard neer en verbergt hij zich boven de paardenstal met een geladen geweer. Na een uur hoort de ruiter voetstappen en de 'vrouw' betreedt de paardenstal. Zij begint met een pistool op de stropop te schieten, zeggend 'Zo, dat is een!'. Hierop springt de ruiter tevoorschijn om 'haar' neer te schieten, roepend 'Dat is twee!'. De vrouw is inderdaad een man en wel een rover. De boer laat uit dankbaarheid een beeld van de ruiter vervaardigen. Het beeld staat nog altijd op het erf.
Bron
Collectie Jaarsma, verslag 1187, verhaal 5 (archief MI)
Commentaar
29 juli 1979
De appelvangproef
Naam Overig in Tekst
Barrahûs   
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:21