BLECOURTNB0295 - 4.14

4.14.
Al weer naar Nunen toe, maar nou is 't grootmoeder's niet, nou is 't m'n tante. In de Beekstraat in Nunen woont Arjaan Rijkers, toen ter tijd tenminste, en die kwam 's thuis van zijn werk en de buurvrouw die klaagde zo: de koei stond zo te toeten, en d'r man was niet thuis en zelf mocht ze niet buiten komen en ze kon geen voejer gaan maaien.
Toen zei m'n oom: 'dan zal ik wel even maaien voor jouw. Wil ik een kruiwagen klaver maaien?
Ja, da' was goed.
Oome ging enne kruiwagen klaver maaien. Hij komt er mee en toen zeit ze: 'lustte nou enne borrel, Arjaan?'
'Ja', zeit ie, 'da' lust ik wel en graag ook'.
Ze had niet gevraagd: 'lust-te er suiker in?', maar ze dee er suiker in en had oom 'm nou niet genomen, dan had 't hem geen kwaad gedaan, maar nou werd ie ziek van diejen suiker, die was behekst. M'n tante die had zout of suiker bij die vrouw geleend en die brocht ze niet terug, da' had ze vergeten en door dat suiker of zout werd mijn tante ziek en de baby kreeg 't van de moeder. Zo doende wieren ze alle drie ziek en dat wier al erger, al erger, en de dokter wist er geen raad op.
Toen zeien ze tegen 'm: ge moet 's naar den Bosch goan, naar den duvelbinder, dan dan bende 'r van af.
Mijn oom spant de kar in en ze gingen naar den Bosch, naar den duvelbinder. Ze zetten goed kussens op de kar natuurlijk, want 't was ver rijen van Nunen naar den Bosch en ze zitten goed en wel op de kar en da' marcheerde goed. Ze komen bij de duvelbinder aan en ze vertellen alles en ie zegt: 'ik wil hier een kuip water neerzetten, dan zulde ze er wel door zien komen, 's kijken wie 't is'.
Goed, hij zet een kuip water neer en daar kwamen een hele hoop van die wijven door en opeens zeet oom: 'dat is 't', en mee waren al die wijven weg ook.
'Weet je nou wie 't is?'
'Ja, m'n buurvrouw'.
'Ja, hoe komt dat nou? Hedde d'r ooit iets van geleend of gedoan?', en toen lekte dat uit van die suiker of dat zout en van die suiker in diejen brandewijn. 'Nou moette al rijen wat-te kunt om thuis te komen, want als ge voor den avond niet thuis bent, dan komde nie' meer thuis'.
Dus ge kunt denken dat gerejen wier met die boeren-hotselkar over die keien!
Goed en wel, ze zijn thuis en de andere dag beginnen ze om het bed los te tornen. De duvelbinder had gezegd - dat vergat ik nog - hij had gezegd, gij moet oew bed opentornen, want daar zit enne krans van veren en 't lijken allemoal wel bloemen, en dan moette een hele hoop stopnaalden halen en die moette vol met stopnaalden steken. Dan moette een panneke olie, een flink panneke olie, op de kachel aan de kook brengen en doar gooide dan die krans met die stopnaalden in. Dan zal dat boel beginnen te dansen en te sissen, maar daar bende nie' bang van - dan zal ze wel kommen, maar dan gooide ze de deur uit of ge zegt niks. Goed, den anderen dag gingen ze het bed opentornen en ja wel, daar zat een hele grote krans in, voor tantes ene en voor mijn ome ene en voor het kleintje ook ene, maar die kransen waren nog niet dicht - als die kransen dicht waren waren zullie dood geweest. Ze waren nog niet dicht, dus er was nog beterschap op. Ze hadden dieje stopnaalden in die krans gestoken en dat ging in da' panneke gloeiende olie en da' siste en die stopnaalden die dansten, en doar komt ze an: 'Hoe-oeoe, hoe-oeoe, oeoe, schei toch uit, ik heb zo'n buikpijn, ik heb zo'n schrikkelijke buikpijn, schei-de gullie toch uit met stoken, zet da' panneke af'.
Ze zeeën eerst niks, maar mee staat mijn oom op: 'Er uit, of ik smijt oe eruit'. En toen ging ze en toen zijn ze beter geworren.

SINSAG 0626 - Hexe durch Kochen der Federn aus dem Kissen des Verzauberten verwundet.    SINSAG 0626 - Hexe durch Kochen der Federn aus dem Kissen des Verzauberten verwundet.   

Man, vrouw en kind worden ziek door de suiker van de buurvrouw. Ze gaan naar een duivelbanner waar ze in de weerschijn van een kuip water vrouwen, waaronder de buurvrouw, zien: de buurvrouw wordt door de duivelbanner aangewezen als de schuldige heks. De volgende dag vinden ze in het matras voor elk een (heksen)krans van veren die nog niet dicht is. Op raad van de duivelbanner stoppen ze de kransen vol stopnaalden en koken de kransen in een pan olie. De buurvrouw komt vragen op te houden met het koken van de kransen, want ze heeft vreselijke buikpijn. De heks wordt weggestuurd en de ban is gebroken: de zieke mensen genezen weer.

Willem de Blécourt. Volksverhalen uit Noord Brabant. Utrecht [etc.]: Het Spectrum, 1980. p. 155-156

C784.1 - Tabu: lending to witch.    C784.1 - Tabu: lending to witch.   

G263.4 - Witch causes sickness.    G263.4 - Witch causes sickness.   

G259.1(c) - Witch recognized by person who looks into pail of water.    G259.1(c) - Witch recognized by person who looks into pail of water.   

G271.4.1(lj) - Breaking spell by boiling feather crowns from pillow of sick person.    G271.4.1(lj) - Breaking spell by boiling feather crowns from pillow of sick person.   

G257.1(d) - Boiling needles or pins forces witch to reveal herself.    G257.1(d) - Boiling needles or pins forces witch to reveal herself.   

G271.5(c) - Breaking spell by threatening witch with violent treatment.    G271.5(c) - Breaking spell by threatening witch with violent treatment.   

bandopname 21 oktober 1957

Motieven: C784.1 Tabu: lending to witch; G263.4 Witch causes sickness; G259.1.c Witch recognized by person who looks into pail of water; G271.4.1lj Breaking spell by boiling feather crowns from pillow of sick person; G257.1.d Boiling needles or pins forces witch to reveal herself; G271.5.c Breaking spell by threatening witch with violent treatment.
Onder geluid is de originele opname te horen.
De volledige naam van de vertelster is Antoinetta Maria Verbeek-Beenen (in de editie wordt haar achternaam afgekort als V.). De bandopname van 21 oktober 1957 moet met opzet verkeerd gedateerd zijn, want de vertelster was toen al bijna een jaar overleden.

Hexe durch Kochen der Federn aus dem Kissen des Verzauberten verwundet.

Arjaan Rijkers    Arjaan Rijkers   

Nunen    Nunen   

Beekstraat    Beekstraat   

Den Bosch    Den Bosch   

Nuenen    Nuenen   

Nuenen (Noord-Brabant)    Nuenen (Noord-Brabant)   

L235p    L235p   

2013-03-01 14:46:20