WEV016105

Ik zel joe t pepier zain loatn, wat of er opzegd wur. (Zie bijlage: F.W.)

Opmerkingen over het verschijnsel

LATEN STAAN.

1. De macht om iemand te laten staan komt voor in de grensstreken; tot dusver wist men er van te vertellen in Sellingerbeetse, Mussel, Ter Apel, Barnflair, Munnekemoer, Weiteveen, dus zo van Sellingen tot Schoonebeek.
2. Slechts rooms-katholieken verstaan de kunst. Protestanten hebben er wel van gehoord en ze hebben personen gekend, die “aine stoan luitn”, doch dat waren dan rooms-katholieken.
3. Dit is verklaarbaar; immers alle rooms-katholieken zijn nazaten van Duitsers. Hun voorouders kwamen hier wonen sinds de oorlogen 1866 en1870/71. Het waren deserteurs; verder zwierven hier marskramers en tenslotte waren er bij, die om de een of andere reden moesten “zitten” in Duitsland en dan vond men over de grens een veilig heenkomen.
4. Als men iemand wilde “stoan loatn”, dan werd er heel wat bij gepreveld, maar wat precies konden de mensen moeilijk te weten komen; het ging zo geheimzinnig. Sommigen beweerden ook, dat alleen geestelijken de kunst verstonden.
5. Een dezer dagen kreeg ik een vergeelde brief in handen, waar nu alles in stond. Eerst een lang stuk om een dief te laten staan en vervolgens een formule, om hem weer los te maken.
6. Ik schat de brief op minstens honderd jaar; waarschijnlijk is hij ouder.
Hier volgt de tekst:

Da Maria zu den Garten trat, begegneten ihr drei Engelin zart. Der 1. wars (=war) Santi Migael, der zweite wars Santi Ravael, der 3, wars Santi Daniel. Warum wagges (=wachst) du sprach Frau Maria zu Santi Daniel, das will ich euch wol sagen, ich sehhe dort hergehen Juden und auch Diebe, die wollen dir dein liebes Kindlein stelen, wer mier mein kleines Kindlein will stelen oder mein gut, der soll gebunden werden an der Ort wo er mein Gut gestolen Santi Petrus † binde, Santi Petrus † binde Santi Petrus † binde.
Santi Petrus sprach ich binde mit Gottes Hände, das er soll stehen und mit eisernen Bänden als ein Stock und zerren wie ein Bock, und gebe ihn zu sehen alle Sterne dieam Himmel sind und alle Stokken (=bomen?-) die in und auf der Erde sthen, und alle Steine die auf und unter die Erde sind. Und gebe ihn den Himmel zu einem Gutt und den Erdboden zu einer Vussole, das erbitte ich durch Gottes Kraft und durch Gottes magd (=Macht?), und und durch die h (= heiligen) 12 Aposteln und durch die h (= heiligen) 4 Efanglisten, Dasz mir mein gutt kein dieb kann Stelen bis ich mit meinen leiblichen Augen übersehhe und mit meinen Leibiche Zungen ihn urlaub gebe.
Het bovenstaande werd opgezegd; waar een kruis is getekend sloeg men het kruisteken. Daarbij liep de “stoanloater” in een kring rond en beschreef een cirkel. Wie nu ’s nachts binnen die cirkel kwam, bleef stokstijf staan tot de volgende morgen.
Dan werd hij verlost met de volgende spreuk:

Losmaggung.
Gehe hin ward in Gottes Namen, dasz erbitte ich durch (nu is er iets doorgestreept F.W.) Santi Elias einen Kaufmeister und alle diebe werden am jüngsten Tag offenbar werden.
Zum Slusz
† mache 3 kreuz † zur über das † verborgenne. und dann seune (of zeichne dich mit den
Seugen (of Zeichen) des h. Kreuzes und Sprich i. (im) n. (Namen) d. (des) Vaters und des Sons u.d. H. Geistes Amm.
xxxxxxxxxxxxxxx

Het stuk is vrij slecht geschreven. Er staan waarschijnlijk taalfouten in. Hier en daar is de brief vanwege de ouderdom iets beschadigd en valt het moeilijk het juiste woord te ontdekken. Een oude Duitser heeft het zo goed mogelijk voor mij vertaald.
De kooplieden worden genoemd, zo zei hij, omdat die vroeger wel stiekem iets mee namen.

Tekst van de spreuk die werd opgezegd om iemand vast te zetten; tekst van de spreuk om iemand te verlossen

Collectie Wever, verslag 161 verhaal 5 (Archief Meertens Instituut)

Maria    Maria   

Santi Migael    Santi Migael   

Santi Ravael    Santi Ravael   

Santi Daniel    Santi Daniel   

Santi Petrus    Santi Petrus   

Juden    Juden   

Gott    Gott   

Santi Elias    Santi Elias   

H. Geist    H. Geist   

St. Michael    St. Michael   

St. Raphael    St. Raphael   

Joden    Joden   

God    God   

St. Elias    St. Elias   

St. Petrus    St. Petrus   

H. Geest    H. Geest   

Sellingerbeetse    Sellingerbeetse   

Mussel    Mussel   

Ter Apel    Ter Apel   

Barnflair    Barnflair   

Munnekemoer    Munnekemoer   

Weiteveen    Weiteveen   

Sellingen    Sellingen   

Schoonebeek    Schoonebeek   

G015p    G015p   

G015q    G015q   

G037p    G037p   

G081d    G081d   

G081p    G081p   

2013-03-01 14:46:21