Hoofdtekst
Een ervan gaat over Pietje M., een herbergier uit Breskens, die een rol speelde in de schermutselingen met de bezetting van het fort Frederik Hendrik.
De verhouding tussen de burgerij en het garnizoen was zo omstreeks 1860 niet best. Knokpartijtjes waren verre van zeldzaam. De borrel, dikwijls de oorzaak van de heibel, stond in hoog aanzien bij beide partijen. Een strofe in een destijds geliefd liedeke bracht uitdrukkelijk naar voren: 'Leve de klare van Schiedam, liever een borrel dan een boterham.' En het was in de borrel dat opgemelde Pietje de soldaten gevoelig wist te treffen. Want de militairen, wier hielden hij volgens zijn zeggen liever zag dan hun tenen, kregen in zijn café de klaren van Schiedam geserveerd in glaasjes van minder inhoud dan die, waarmede de burgers hun dagelijkse zorgen versloegen.
Een en ander deed de prikkelbare stemming nog toenemen en kloppartijen waren aan de orde van de dag. Het mes kwam er echter niet bij te pas. De vreemdeling, die zich daartoe soms durfde te verstouten, kreeg vriend en vijand teegen zich plus een afrossing.
Nadat weer eens een hevig geknok had plaatsgevonden met een onbesliste uitslag, bleef dit een tweetal Breskense vechtersbazen dwars zitten. Zij namen nog een borrel en gingen toen opeens met een dolle kop de inmiddels afgetrokken vijand achterna.
Vol drieste momoed stormden zij de slotbrug van het fort Frederik Hendrik over, doch stuitten op de gesloten poort. En op de wallen stonden hun vijanden, wier sarrende lach hun gemoed tot kookhitte bracht.
Ze renden terug om spoedig weer te keren. De twee sterke kerels torsten een stuk scheepsmast en deden hetzelfde in forse stoten tegen de zware poort dreunen, en als goede nazaten van de geuzen voor Den Briel. Als doffe kanonschoten in de verte klonken de bonzen tegen de deuren, die ongevoelig het geweld weerstonden. Voor het overige werd de aanval gesmoord in een lawine van aardkluiten en graszoden, door de soldaten op beide bestormers neergeslingerd. Onbereikbaar waren die verdedigers daar in de hoogte, want de muren naast de brug en een hek van wel twee manslengten scheidden hen van de werpers. Niets anders restte dan een smadelijke aftocht.
Natuurlijk hoorde Pietje van dit voorval; zijn vastberaden trekken ontspanden zich onder een spottend lachje, maar hij zon op wraak. En toen weer een groep soldaten het café betrad en de sfeer gespannen raakte, kwam zijn uitdaging. Tegen de sterkste onder de militairen wilde hij het opnemen, waarbij hij nog zijn linkerhand op de rug zou laten vastbinden. Drie potige krijgers traden naar voren om stuk voor stuk hun krachten op deze Breskense Cyrano de Bergerac te beproeven.
Veel kreeg Pietje in de worsteling te incasseren, maar veel meer betrokkende hij zijn tegenstanders, die stuitten op een kracht en behendigheid, welke zij nimmer vermoed hadden. Een van de drie kampvechters wist hij te vloeren en de andere dermate toe te takelen, dat alle strijdlust hem verging. De schande van de mislukte aanval op het fort was gewroken en de boven aangehaalde woorden van koning Willem III zetten de kroon op het werk.
Pietje werd stilaan Ouwe Pietje, sloot zijn herberg en werd aannemer van publieke werken. Hij bleef ijzersterk en tot kort voor zijn tachtigste jaar kon men hem nog dikwijls 's morgens even over vijven bij de haven aantreffen om toezicht te houden op het laden en lossen. Zijn faam taande niet, want toen ik eens als jongen de krachtpatser van toen, Ko van de Duivelshoek, bewonderde om zijn verrichtingen, zei deze: 'Ik kon mijn mannetje altijd nogal staan, vooral zo een dertig jaar geleden. Maar één was er, die niet voor mij uit de weg ging. Hij was een kwaje, het Ouwe Pietje!' En uit zijn tijd stamt het bekende gezegde: 'De Bressinen zijn hanen!'
De verhouding tussen de burgerij en het garnizoen was zo omstreeks 1860 niet best. Knokpartijtjes waren verre van zeldzaam. De borrel, dikwijls de oorzaak van de heibel, stond in hoog aanzien bij beide partijen. Een strofe in een destijds geliefd liedeke bracht uitdrukkelijk naar voren: 'Leve de klare van Schiedam, liever een borrel dan een boterham.' En het was in de borrel dat opgemelde Pietje de soldaten gevoelig wist te treffen. Want de militairen, wier hielden hij volgens zijn zeggen liever zag dan hun tenen, kregen in zijn café de klaren van Schiedam geserveerd in glaasjes van minder inhoud dan die, waarmede de burgers hun dagelijkse zorgen versloegen.
Een en ander deed de prikkelbare stemming nog toenemen en kloppartijen waren aan de orde van de dag. Het mes kwam er echter niet bij te pas. De vreemdeling, die zich daartoe soms durfde te verstouten, kreeg vriend en vijand teegen zich plus een afrossing.
Nadat weer eens een hevig geknok had plaatsgevonden met een onbesliste uitslag, bleef dit een tweetal Breskense vechtersbazen dwars zitten. Zij namen nog een borrel en gingen toen opeens met een dolle kop de inmiddels afgetrokken vijand achterna.
Vol drieste momoed stormden zij de slotbrug van het fort Frederik Hendrik over, doch stuitten op de gesloten poort. En op de wallen stonden hun vijanden, wier sarrende lach hun gemoed tot kookhitte bracht.
Ze renden terug om spoedig weer te keren. De twee sterke kerels torsten een stuk scheepsmast en deden hetzelfde in forse stoten tegen de zware poort dreunen, en als goede nazaten van de geuzen voor Den Briel. Als doffe kanonschoten in de verte klonken de bonzen tegen de deuren, die ongevoelig het geweld weerstonden. Voor het overige werd de aanval gesmoord in een lawine van aardkluiten en graszoden, door de soldaten op beide bestormers neergeslingerd. Onbereikbaar waren die verdedigers daar in de hoogte, want de muren naast de brug en een hek van wel twee manslengten scheidden hen van de werpers. Niets anders restte dan een smadelijke aftocht.
Natuurlijk hoorde Pietje van dit voorval; zijn vastberaden trekken ontspanden zich onder een spottend lachje, maar hij zon op wraak. En toen weer een groep soldaten het café betrad en de sfeer gespannen raakte, kwam zijn uitdaging. Tegen de sterkste onder de militairen wilde hij het opnemen, waarbij hij nog zijn linkerhand op de rug zou laten vastbinden. Drie potige krijgers traden naar voren om stuk voor stuk hun krachten op deze Breskense Cyrano de Bergerac te beproeven.
Veel kreeg Pietje in de worsteling te incasseren, maar veel meer betrokkende hij zijn tegenstanders, die stuitten op een kracht en behendigheid, welke zij nimmer vermoed hadden. Een van de drie kampvechters wist hij te vloeren en de andere dermate toe te takelen, dat alle strijdlust hem verging. De schande van de mislukte aanval op het fort was gewroken en de boven aangehaalde woorden van koning Willem III zetten de kroon op het werk.
Pietje werd stilaan Ouwe Pietje, sloot zijn herberg en werd aannemer van publieke werken. Hij bleef ijzersterk en tot kort voor zijn tachtigste jaar kon men hem nog dikwijls 's morgens even over vijven bij de haven aantreffen om toezicht te houden op het laden en lossen. Zijn faam taande niet, want toen ik eens als jongen de krachtpatser van toen, Ko van de Duivelshoek, bewonderde om zijn verrichtingen, zei deze: 'Ik kon mijn mannetje altijd nogal staan, vooral zo een dertig jaar geleden. Maar één was er, die niet voor mij uit de weg ging. Hij was een kwaje, het Ouwe Pietje!' En uit zijn tijd stamt het bekende gezegde: 'De Bressinen zijn hanen!'
Beschrijving
De burgers van Breskens konden het niet vinden met het garnizoen dat gelegerd was in een fort. Er waren regelmatig vechtpartijen tussen deze groepen. Op een dag probeerden burgers het fort te bezetten. Dit liep uit op een grote mislukking. Pietje wist deze nederlaag te wreken, door een aantal soldaten ernstig toe te takelen. Koning Willem III besloot na dit voorval de soldaten uit het fort terug te trekken.
Bron
Willem Geldof (samensteller), Volksverhalen uit Zeeland en de Zuid-Hollandse eilanden. Dr. Tjaard en W.R. de Haan (red.). Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum 1979. p. 67-68.
Commentaar
1979
Uit: 'Strijd tegen het garnizoen', in: Neerlands Volksleven, V, blz. 21-22.
Naam Overig in Tekst
Pietje M. 
Pietje M. 
Frederik Hendrik
Frederik Hendrik
Cyrano de Bergerac
Cyrano de Bergerac
Willem III
Willem III
Naam Locatie in Tekst
Schiedam
Schiedam
Breskens
Breskens
Den Briel
Den Briel
Ko van de Duivelshoek
Ko van de Duivelshoek
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:20