Hoofdtekst
DE RIJKDOM VAN BROEK
In de achttiende eeuw was de rijkdom van Broek in Waterland haast even spreekwoordelijk als haar zindelijkheid. Vele rijke kooplieden gingen hier wonen nadat de zeehandel van het plaatsje zelf zo goed als verdwenen was. Men verhaalt dat zij hun zilveren en gouden munten en staven in de kelders van hun huizen bewaarden op lange planken die doorbogen onder het gewicht van de volle zakken. De kelder stond half vol water en zij rekenden er op dat, als er brand zou uitbreken, de planken zouden doorbranden en de munten in het water zouden vallen en behouden zouden blijven, want de muntwaarde was in die tijd hoger dan de waarde van het edel metaal.
Een rijk heer, bij wie het had gebrand, liet een ploeg arbeiders komen om het zilvergeld, dat door het zeewater was aangetast, op te poetsen. In de huizen waren heel wat gouden en zilveren gebruiksvoorwerpen, een geldbelegging die ook niet verloren mocht gaan tijdens een brand. Zo trof men er lambrizeringen aan van gouden daalders en schilderijen gevat in lijsten van louter goudstukken.
Het was daarom verboden om in Broek "tabak te rooken op onbequame plaetsen, 't zij bij hooij, turf krullen, bij 't timmeren, ook nog langs 't dorp op 's heeren wegen" en men mocht er geen houten schoorstenen op de huizen laten bouwen. Met deze bepalingen hadden de Broekers de "Waterlandsche willekeur" (wetgeving) uitgebreid, die voor alle dorpen in Waterland gold.Deze willekeur bepaalde dat de vuurplaten door "de heeren van den gerechte" moesten worden gekeurd en verbood "naer onderganck der sonne te blakeren ofte te vieren met eenig riet ofte andere materialen."
In de achttiende eeuw was de rijkdom van Broek in Waterland haast even spreekwoordelijk als haar zindelijkheid. Vele rijke kooplieden gingen hier wonen nadat de zeehandel van het plaatsje zelf zo goed als verdwenen was. Men verhaalt dat zij hun zilveren en gouden munten en staven in de kelders van hun huizen bewaarden op lange planken die doorbogen onder het gewicht van de volle zakken. De kelder stond half vol water en zij rekenden er op dat, als er brand zou uitbreken, de planken zouden doorbranden en de munten in het water zouden vallen en behouden zouden blijven, want de muntwaarde was in die tijd hoger dan de waarde van het edel metaal.
Een rijk heer, bij wie het had gebrand, liet een ploeg arbeiders komen om het zilvergeld, dat door het zeewater was aangetast, op te poetsen. In de huizen waren heel wat gouden en zilveren gebruiksvoorwerpen, een geldbelegging die ook niet verloren mocht gaan tijdens een brand. Zo trof men er lambrizeringen aan van gouden daalders en schilderijen gevat in lijsten van louter goudstukken.
Het was daarom verboden om in Broek "tabak te rooken op onbequame plaetsen, 't zij bij hooij, turf krullen, bij 't timmeren, ook nog langs 't dorp op 's heeren wegen" en men mocht er geen houten schoorstenen op de huizen laten bouwen. Met deze bepalingen hadden de Broekers de "Waterlandsche willekeur" (wetgeving) uitgebreid, die voor alle dorpen in Waterland gold.Deze willekeur bepaalde dat de vuurplaten door "de heeren van den gerechte" moesten worden gekeurd en verbood "naer onderganck der sonne te blakeren ofte te vieren met eenig riet ofte andere materialen."
Beschrijving
De inwoners van een rijk gebied bewaren hun zilveren en gouden munten en staven op lange planken in de kelders. Die kelders staan halfvol met water zodat bij een brand de rijkdom in het water valt in plaats van te verbranden. Schilderijen zijn gevat in ziuver gouden lijsten en lambrizeringen zijn van gouden daalders. Het is in dit gebied verboden te roken en er mogen geen houten schoortstenen worden gebouwd. Vuurplaten moeten worden gekeurd en het stoken van een vuur is na zonsondergang verboden.
Bron
J.R.W. Sinninghe: Spokerijen in de Zaanstreek en Waterland. Zaltbommel 1975, p.15-17
Naam Overig in Tekst
Broek en Waterland 
Broek en Waterland 
"Waterlandsche willekeur"
"Waterlandsche willekeur"
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:20