Hoofdtekst
Er zijn in mijn jonge jaren wel rare figuren op ons dorp geweest, meneer! 'k Herinner mij "'t Ouwe Leonieken" - de "Blauwe Rat - werd ze meestal genoemd. Ze was de moeder van Peet de Schepper, die woonde op een klein boerenhoefke, waar nu de weg naar Nieuwnamen begint.
Leonieken stond in een slechte reuk; of ze nu ook iets te maken had met de geschiedenis van de Molenstraat, die U zo hoort, valt te betwijfelen. Ze had overigens precies het uitzicht van een heks!
Ze liep erg krom, droeg zomer en winter een lange zwarte kapmantel, maar nooit zag je haar overdag op straat, alleen maar 's avonds of 'nachts. Want hoe laat je ook een enkele keer door het dorp mocht lopen, altijd zou je Leonieken hebben ontmoet, lopende met afgemeten schreden. En zo ge het bestond een opmerking tegen haar te maken, kon je er vast op rekenen, dat de vreselijkste verwensingen je naar het hoofd werden gegooid! Gek was ze niet; alleen maar boosaardig.
Ze mocht in het huis van haar eigen zoon niet slapen, maar in een daarnaast aangebouwd stalleken. En steeds brandden snachts 2 kaarsen voor het kleine stalraam!
Nu kwamen die tijd op ons dorp wel gevallen voor, waar men geen verklaring van wist te geven. Onrust in sommige stallen, waar het vee de ganse nacht soms stond te loeien; paarden die plotseling op stal doodbleven en zo meer. Maar verder dan een enkele verdachtmaking van Leonieken is het toch nooit gekomen.
Maar nu de Molenstraat, meneer; dat was daar een vreemde geschiedenis!
Er woonde daar in 1890 de "mulder" vanHelsland, die behalve zijn staakmolen ook nog een kleine boerderij beheerde.
'k Was toen een ventje van 10 jaar en mijn vader heeft me later de geschiedenis nog wel eens verteld.
Reeds menige nacht was het gebeurd, dat de koeien en de paarden in de stal in de grootste onrust verkeerden. vanHelsland en z'n knecht gingen wel eens op onderzoek uit met een stallantaarn bij zich, maar konden alleen maar ontdekken, dat de dieren met angstzweet overdekt, in de stallen stonden te trappen. Soms ook gebeurde het, dat de beesten 'snachts alle los in de weide liepen, terwijl toch de schuurdeuren des avonds goed waren gesloten.
't Hele dorp sprak er over! Erger werd het, toen op een natte winderige herfstavond, de familie: man, vrouw, dochter, de werkvrouw en een paar knechten rondom het haardvuur zaten. Het was nog een ouderwetse hoge open haard; langs de houten zijden behangen met veel tegels. De haard diende niet alleen voor de verwarming, maar moest ook de kamer wat helpen verlichten. Opeens horen allen op zolder een vreeselijk lawaai, alsof de schoorsteen door het dak komt vallen. vanHelsland en een knecht rennen naar boven, de ouwe "tuitlamp" (een petroleumbrander met een katoentje in de tuit) die op tafel stond meenemende. Maar hoe ze ook zoeken, er is op de hele grote open zolder nergens iets te bespeuren.
En terwijl ze nog op zolder zijn, begint het lawaai beneden, waar al de tegels, die terzijde van de haard zijn opgehangen, naar beneden vallen en in stukken breken.
De vrouwen weten niet, waar ze zich van schrik moeten verbergen en ook vanHelsland en de knechts staan voor een groot raadsel.
Als de volgende avond de moeder, de dochter en de werkvrouw terugkomen van een boodschap - want alleen durven ze niet meer in het donker over de straat - zien ze midden in de donkere Molenstraat iets verschijnen, waar ze geen naam aan kunnen geven. 't Is geen manspersoon, 't is geen vrouw, 't is alleen maar een lichtende vlek, maar dan toch een menselijke gestalte uitbeeldende; één ogenblik hel verlicht en die dan weer al verflauwend in helderheid, verdwijnt!
Na deze verschijning is bij de vrouwen de maat vol en besluiten ze raad te gaan vragen bij de Paters in Dendermonde."
Hier moet ik vandenBranden toch even onderbreken. Weer zijn het de Paters in Dendermonde die evenals in vorige verhalen uit onze grensstreek, te hulp worden geroepen.
"Was er dan met deze Paters iets bijzonders aan de hand?", vraag ik vandenBranden.
"Ja, in zoverre, meneer, dat in heel het Land van Waes (België) en eigenlijk in heel Vlaanderen de strenge Paterorde in Dendermonde wijd en zijd was bekend om de heilzame Macht, die van hen uitging, als hun hulp in dergelijke gevallen werd ingeroepen!
Geen wonder dan ook, dat ook in onze kontreien dikwijls bij de Paters van Dendermonde werd aangeklopt!
Vrouw vanH elsland heeft dan ook weer bij diezelfde Paters baat gevonden, die haar hebben ontvangen en haar enkele Paasnagels hebben meegegeven en haar hebben gezegd, hoe en waar ze die moest gebruiken.
Helaas, meneer, heeft het de dochter niet meer kunnen helpen, want na de "verschijning" die ze had meegemaakt, is het kind gaan kwijnen en is ze vrij spoedig daarop gestorven!
Men heeft in deCling nooit met zekerheid iemand kunnen aanwijzen, die hier als "de boze" zou zijn opgetreden. Misschien dat enkelen toch Leonieken hebben verdacht, maar zoals ik al zei, aan haar is verder niet veel aandacht meer besteed.
Het moge dan zijn, dat de Paasnagels afdoende hebben geholpen, want sedertdien hoorde men niets bijzonders meer bij vanHelsland, maar het is wel. eigenaardig, dat dezelfde molen een paar jaar later, in 1894, bij een niet eens zo harde stormwind is omgewaaid," zo eindigt vandenBranden zijn verhaal over de Molenstraat op deCling!
Ach ja, vandenBranden, "there is something between heaven and earth.…maar dat heb ik hem niet gezegd; ik dacht het alleen maar!
Leonieken stond in een slechte reuk; of ze nu ook iets te maken had met de geschiedenis van de Molenstraat, die U zo hoort, valt te betwijfelen. Ze had overigens precies het uitzicht van een heks!
Ze liep erg krom, droeg zomer en winter een lange zwarte kapmantel, maar nooit zag je haar overdag op straat, alleen maar 's avonds of 'nachts. Want hoe laat je ook een enkele keer door het dorp mocht lopen, altijd zou je Leonieken hebben ontmoet, lopende met afgemeten schreden. En zo ge het bestond een opmerking tegen haar te maken, kon je er vast op rekenen, dat de vreselijkste verwensingen je naar het hoofd werden gegooid! Gek was ze niet; alleen maar boosaardig.
Ze mocht in het huis van haar eigen zoon niet slapen, maar in een daarnaast aangebouwd stalleken. En steeds brandden snachts 2 kaarsen voor het kleine stalraam!
Nu kwamen die tijd op ons dorp wel gevallen voor, waar men geen verklaring van wist te geven. Onrust in sommige stallen, waar het vee de ganse nacht soms stond te loeien; paarden die plotseling op stal doodbleven en zo meer. Maar verder dan een enkele verdachtmaking van Leonieken is het toch nooit gekomen.
Maar nu de Molenstraat, meneer; dat was daar een vreemde geschiedenis!
Er woonde daar in 1890 de "mulder" vanHelsland, die behalve zijn staakmolen ook nog een kleine boerderij beheerde.
'k Was toen een ventje van 10 jaar en mijn vader heeft me later de geschiedenis nog wel eens verteld.
Reeds menige nacht was het gebeurd, dat de koeien en de paarden in de stal in de grootste onrust verkeerden. vanHelsland en z'n knecht gingen wel eens op onderzoek uit met een stallantaarn bij zich, maar konden alleen maar ontdekken, dat de dieren met angstzweet overdekt, in de stallen stonden te trappen. Soms ook gebeurde het, dat de beesten 'snachts alle los in de weide liepen, terwijl toch de schuurdeuren des avonds goed waren gesloten.
't Hele dorp sprak er over! Erger werd het, toen op een natte winderige herfstavond, de familie: man, vrouw, dochter, de werkvrouw en een paar knechten rondom het haardvuur zaten. Het was nog een ouderwetse hoge open haard; langs de houten zijden behangen met veel tegels. De haard diende niet alleen voor de verwarming, maar moest ook de kamer wat helpen verlichten. Opeens horen allen op zolder een vreeselijk lawaai, alsof de schoorsteen door het dak komt vallen. vanHelsland en een knecht rennen naar boven, de ouwe "tuitlamp" (een petroleumbrander met een katoentje in de tuit) die op tafel stond meenemende. Maar hoe ze ook zoeken, er is op de hele grote open zolder nergens iets te bespeuren.
En terwijl ze nog op zolder zijn, begint het lawaai beneden, waar al de tegels, die terzijde van de haard zijn opgehangen, naar beneden vallen en in stukken breken.
De vrouwen weten niet, waar ze zich van schrik moeten verbergen en ook vanHelsland en de knechts staan voor een groot raadsel.
Als de volgende avond de moeder, de dochter en de werkvrouw terugkomen van een boodschap - want alleen durven ze niet meer in het donker over de straat - zien ze midden in de donkere Molenstraat iets verschijnen, waar ze geen naam aan kunnen geven. 't Is geen manspersoon, 't is geen vrouw, 't is alleen maar een lichtende vlek, maar dan toch een menselijke gestalte uitbeeldende; één ogenblik hel verlicht en die dan weer al verflauwend in helderheid, verdwijnt!
Na deze verschijning is bij de vrouwen de maat vol en besluiten ze raad te gaan vragen bij de Paters in Dendermonde."
Hier moet ik vandenBranden toch even onderbreken. Weer zijn het de Paters in Dendermonde die evenals in vorige verhalen uit onze grensstreek, te hulp worden geroepen.
"Was er dan met deze Paters iets bijzonders aan de hand?", vraag ik vandenBranden.
"Ja, in zoverre, meneer, dat in heel het Land van Waes (België) en eigenlijk in heel Vlaanderen de strenge Paterorde in Dendermonde wijd en zijd was bekend om de heilzame Macht, die van hen uitging, als hun hulp in dergelijke gevallen werd ingeroepen!
Geen wonder dan ook, dat ook in onze kontreien dikwijls bij de Paters van Dendermonde werd aangeklopt!
Vrouw vanH elsland heeft dan ook weer bij diezelfde Paters baat gevonden, die haar hebben ontvangen en haar enkele Paasnagels hebben meegegeven en haar hebben gezegd, hoe en waar ze die moest gebruiken.
Helaas, meneer, heeft het de dochter niet meer kunnen helpen, want na de "verschijning" die ze had meegemaakt, is het kind gaan kwijnen en is ze vrij spoedig daarop gestorven!
Men heeft in deCling nooit met zekerheid iemand kunnen aanwijzen, die hier als "de boze" zou zijn opgetreden. Misschien dat enkelen toch Leonieken hebben verdacht, maar zoals ik al zei, aan haar is verder niet veel aandacht meer besteed.
Het moge dan zijn, dat de Paasnagels afdoende hebben geholpen, want sedertdien hoorde men niets bijzonders meer bij vanHelsland, maar het is wel. eigenaardig, dat dezelfde molen een paar jaar later, in 1894, bij een niet eens zo harde stormwind is omgewaaid," zo eindigt vandenBranden zijn verhaal over de Molenstraat op deCling!
Ach ja, vandenBranden, "there is something between heaven and earth.…maar dat heb ik hem niet gezegd; ik dacht het alleen maar!
Onderwerp
SINSAG 0580 - Andere Hexenkünste 
SINSAG 0580 - Andere Hexenkünste 
TM 3104 - Duivelsdrek als afweer
TM 3104 - Duivelsdrek als afweer
Beschrijving
Betovering van vee en huis; afweer door gebruik van paasnagels.
Bron
Collectie De Vries, verslag 13, verhaal 1 (Archief Meertens Instituut)
Naam Overig in Tekst
Ouwe Leonieken
Ouwe Leonieken
Blauwe Rat
Blauwe Rat
Peet de Schepper
Peet de Schepper
Molenstraat
Molenstraat
van Helsland
van Helsland
Naam Locatie in Tekst
Dendermonde
Dendermonde
Plaats van Handelen
Clinge
Clinge