VODA_045_01

V = verteller
I = interviewer

V) Daor mót ik joe wal iets van vertellen kunnen, want ik bun d’r in ’t veen geboren en ik heb d’r laevenslang in werkt. Dus dat mót ik wel zo’n beetje mót ik dao van weten. En van ’t olde gebroek van vrouger in ’t veen en van ’t leben op ’t veen. Ik wil joe wal wat van vertellen, maar as je hier naor ’t museumdorp gao, en dat is hier vlakbie, dan kun joe zelf kieken… wat hier vrouger wèst is. Dan kön je de keep’n ook es bekiek’n en waor ós olde luu eig.. [hapering in opname] zich feitelijk vroeger beholpen had.
I) Was dat hier vroeger echt behelpen in ’t veen?
V) Jaaaa, dat was echt behelpen, vooral wat de woning’n betreft, hè. De woningen, ja, die waren hier slechter dan anders. Maar dat hier armodiger was, och, dat gleuf ik neet. Maar hier bunt veul gezinnen hèn’trokken [?] Friesland, zelfs oet Dokkum en Avereest, overal kwamen ze vort. Dat kan toch neet anders ob dee lui hadden ’t daor ook verrekt slecht. Angers waren ze hier doch niet naor toe ‘kommen, zullen ’t zeggen. Ze bouwden zich dan ook ’n keet op ’t veen en zo bunt dae luu hier toch altied bleben. Ze kwamen natuurlijk tegen de zomer, as d’r werk genóg waas. Oet ‘t Gronningerland en ook.. en ook oet Friesland, huur. Daor waren haile beste törfgravers bie. Maar ze waren d’r ook bie dae net zo veul verstand van ’t veen hadden as ‘ne kraai van ‘t ziften melken. Dat soort kon nog geen daguur verdainen en kwam vaak naor Duutsland… veur ander werk, hè. Of ze gongen met negotie de weg op. Dan wuurden ze medein ook koopman [gekraak]. In dae tied ha’je hier zoveul zwervers en koopluu, dee de men…. dee de kost altied bee de mensen op scharrel móssen.
I) Hoe was dat hier met die marskramers?
V) Heeja [zuchtend], god, wat leupen hier allemaal, jóng. Hier leupene Rooie Berend en Schèle Harm en [lachend] Witte Harm. En ’n Stormer. Malle Evert niet vergeten. En de Ferdjeuge. Hering Rieks. En dan nog was kezenkeerls oet ’t Gronningerland. En dan was d’r nog ’n Hering Kasper. En daarnaast nog was d’almattige mit ’n scherensliep want [..?] kennen. Hering Kasper dae verkochde vieftig heringen soms, van die zolte krengen, voor ‘nen gulden.
I) Hmm.
V) Maar now mót ik d’r even bie zeggen, det die hering van Kasper ook de mensen feieroaf vier, mal eur verjaordag vierd had’n in ’t vat. Dao.. Rieks zien herings waren béter. Hering Rieks die had dan ook allerbesten, maar die waren natuurlijk ook veul duurder. Dao ku’je gerust ’n paar van opaeten voordat de haile nacht dao löps te water drinken. He zei dat ook dat dat gekroonde herings waren oet Vlaardingen en hij stond d’r veur in dat in zien hering, in aine van zien hering, zul e zeggen, meer voeding zat as in drai pond Amerikaans spek.

Verteller heeft altijd in het veen gewoond en gewerkt en vertelt hierover, o.a. over de armoede, migratie en marskramers.

Radio-uitzending Vonken onder de As (NOS)

Verteller heeft het over een museumdorp waar je alles kun leren over het leven in het veen. Hij bedoelt waarschijnlijk het Veenpark in Barger-Compascuum. In een ander verhaal spreekt de verteller ook over Barger-Compascuum. Daarom dit als plaats van vertellen en handelen aangehouden.
---
Dit verhaal is waarschijnlijk, afgaande op bijgeleverde documentatie, op 16 mei 1973 uitgezonden op de radio (Vonken onder de As).

Rooie Berend    Rooie Berend   

Schele Harm    Schele Harm   

Malle Evert    Malle Evert   

Hering Rieks    Hering Rieks   

Amerikaans spek    Amerikaans spek   

Witte Harm    Witte Harm   

Stormer    Stormer   

Ferdjeuge    Ferdjeuge   

Hering Kasper    Hering Kasper   

Friesland    Friesland   

Dokkum    Dokkum   

Avereest    Avereest   

Duutsland    Duutsland   

Duitsland    Duitsland   

Gronningerland    Gronningerland   

Groningerland    Groningerland   

Barger-Compascuum    Barger-Compascuum