CJ121302

Froeger gongen de lju faek to jounpraten en dan krigen se de jouns mei elkoar in waerm miel. Sa wienen Jan en Tryn ek ris op in joun nei kunde ta to iten.
Jan moest in hiel protte iten ha foar't er sêd wie.
Mar dat wie Tryn yn 'e wei. Dêrom sei se tsjin him: "Mast net sa ûnfatsoenlik wêze en yt alles op, hear. Dû mast fan ophâlden witte."
"Hoe wit ik dat?" sei er.
Tryn sei: "Wist hwat wy dogge? As ik dy op 'e foet traepje aenst, dan mastû ophâlde fan iten, en dan mastû sizze: 'Ik bin sêd, frou.'"
Dat wie dus ôfpraet.
Nou roan der ek in dikke houn yn 'e hûs om.
It smakke Jan tige lekker, hy koe alles wol op, as't wêze moest, mar hy hie noch mar in pear hapkes hawn, doe trape ien him op 'e foet. Mar dat die de frou net, mar de houn. Dat wist Jan net, dy tocht net oars as it wie in warskôging fan Tryn om op to hâlden.
Hy lei de foarke del.
"Hâlde jo nou al op?" sei de boerinne.
"Ja", sei Jan.
"Ik miende dat jo sa'n protte ite koenen."
"Ja," sei Jan, "mar ik bin sêd."
"Och," sei de frou nochris, "en ik haw apart om jo ekstra iten sean."
"Goed en wol," sei Jan, "mar ik bin sêd."
It waerd ûnderwyls striemin waer. Jan en Tryn koenen der sa noait troch om op hûs yn. Dêrom waerd der ornearre, sy moesten dêr dy nachts mar bliuwe to sliepen.
Dat gong oan. Hja slepten tichte by de achterdoar en waerden forsocht op dy doar to passen, hwant dy koe net goed ticht, dy hong hwat út it lead.
Jan koe noait yn 'e sliep komme, hwant hy forgong fan 'e honger. Dat hy yn 'e nacht út it bêd en nei de kelder ta. Dêr stie in panne mei rizenbrij en dêr iet er goed hwat fan op. Doe gong er mei in sleeffol nei 't bêd ta. De tekkens leinen noch opslein en dêr lei Tryn mei de bleate kont nei him ta. Mar Jan miende dat dat har gesicht wie en hâldde de sleef mei brij der by.
Mar ynpleats fan to iten liet Tryn in dikke wyn gean.
"Hoechst net to blazen," sei Jan, "de brij is stienkâld."
Mar Tryn iet der net fan en blaesde noch in kear ôf.
Jan wie gau koart en yn syn lulkens smiet er Tryn de brij oer de kont. Doe rekke it bêd ek noch ûnder de brij.
Tryn waerd der wekker fan en doe't se fornaem hwat der gebeurd wie, sei se: "Nou doar ik hjir net to bliuwen."
Hja namen it bislút nei hûs ta to gean.
Mar hja hienen biloofd op 'e doar to passen, hoe moest dat nou? "Gjin gedonder", sei Jan en hy naem de doar út 'e hingsels en naem him op 'e rêch en sa gong er mei Tryn ta 't hûs út.
Doe't se al in moai eintsje op stap wienen, seagen se in ljochtsje barnen. Doe sei Jan: "Ik woe wolris witte, hwat dat is."
Doe wienen dat twa rovers, dy sieten ûnder in beam to jildtellen. In lyts dievelantearntsje hienen se njonken har to stean.
Jan sei tsjin Tryn: "Ik wol wite hwat dy mannen sizze."
Tryn sei: "Litte wy mar fierder gean."
"Né," sei Jan, "ik klim hjir yn 'e beam." En hy die 't ek en hy naem de doar mei. Doe klom Tryn ek yn 'e beam.
Sa hienen se dêr in skoftsje yn 'e beam sitten, doe sei Jan: "Ik mat pisje." Hy pisse en de rovers krigen dat op 'e kop.
Doe sei de iene tsjin 'e oare: "Daar komt hemels water van boven."
Even letter moest Jan út 'e broek. Dat kaem èk nei ûnderen op 'e rovers.
Doe sei de oare rover: "Daar komt hemelse moster van boven."
Doe moest Jan de broek wer fêst meitsje, mar hy hie de doar ek op 'e holle. Op in gegeven momint ûntglipte him de doar. Doe foel de doar nei ûnderen op 'e rovers.
Doe waerden de rovers sa kjel, dat se raesden: "Fuort, fuort, hjir wei, hwant de hemel komt nei ûnderen!"
Hja naeiden hurd út en lieten it jild lizze.
Jan by de beam del. Hy pakte de doar. Doe liet Tryn har ek by de beam del sakje en dy fandele gau it jild fan 'e rovers by inoar. It wie gâns in knoarre!
Doe gongen se werom nei de minsken dy't se sa nuver forlitten hienen. Hja forgoeden hwat se bidoarn hienen en doe setten Jan en Tryn as wolstelde lju nei hûs ta.

AT 1691 - "Don't Eat too Greedily."    AT 1691 - "Don't Eat too Greedily."   

ATU 1691 - The Hungry Clergyman    ATU 1691 - The Hungry Clergyman   

Een vrouw spreekt met haar gulzige man af dat zij hem - als ze op bezoek zijn bij vrienden - op de voet zal trappen als hij naar haar idee voor het fatsoen genoeg gegeten heeft. Als een grote hond de man op de voet trapt, denkt de man dat dit het 'teken' is en stopt hij terstond met eten. Het stel overnacht ook bij de vrienden. Als de man later van de honger niet slapen kan, gaat hij uit bed om pap te eten. Hij neemt vervolgens wat pap voor zijn vrouw mee naar boven. De man ziet vervolgens de blote billen van de vrouw aan voor haar gezicht en houdt de lepel pap gereed. Als de vrouw hierop een wind laat, verzekert de man haar dat ze niet hoeft te blazen omdat het niet heet is. Als de vrouw nog een wind laat, wordt de man zo boos dat hij de pap over het bed gooit. Als de vrouw merkt wat er gebeurd is, wil ze uit schaamte gelijk vertrekken. Omdat ze beloofd hebben 'op de deur te passen' (op het huis te letten), besluiten ze de deur mee te nemen. Als ze even onderweg zijn, stuiten ze op een stel geld tellende rovers. Het stel klimt - met deur en al - in de boom boven de rovers om gesprekken af te luisteren. Als de man kort daarop moet plassen, plast hij gewoon uit de boom bovenop de rovers. Een van de rovers zegt hierop dat er 'hemels water' van boven komt. Kort daarop laat de man ook 'hemelse mosterd' (poep) uit de boom vallen. Als de man zijn broek vastmaakt, laat hij ook de 'hemelse deur' naar beneden vallen. De rovers denken dat de hemel naar beneden komt en maken zich snel uit de voeten. Het stel gaat ervandoor met het geld van de rovers.

Collectie Jaarsma, verslag 1213, verhaal 2 (archief MI)

13 augustus 1979

"Don't Eat too Greedily." & AT 1653A Guarding the Door

2013-03-01 14:46:21