KUYP005 - De alderliefste van den leekenbroeder Wouter

Toen Broeder Wouter tijdens de Goede Week van het jaar 1381 den steen van 's Heeren Graf, - die tijdens de Ommegangen wierd meegerold - op Witten Donderdagnoene proper geschrobt voor het Heilig Sepulchrum had gewenteld, stiet hij mee zijnen klomp een houten beeldje om, dat onder voor den outaar stond, temidden van deftig gekleede santen. Want het volk van den Bosch zette jaarlijks zijn huisheiligen te waken bij het graf van ons Heer. Zoo had ook de timmermansknecht uit de Hinthamerstraat zijn leelijk Lieve Vrouwke, dat hij tusschen vermolmde bakken had gevonden en eerst liever verbrand had, bij het schoon gesierde graf gebracht. Maar broeder Wouter zwikte er bijkans zijnen enkel over, en zonder bekommeren dat het niet zijn eigendom was, schopte hij het van de treden, waar hij het nadien opraapte en ter sacristije bracht. Den komenden nacht, terwijl hij moest waken bij ons heer, meende hij vanuit de sacristij een herhaald gesnik te beluisteren, zoo dat hij zoekende weer over het beeldje viel. "'t is of 't den duivel is!" wilde hij zeggen, maar zijn devote ziel kreeg schielijk respijt over deez' gedachte. "Ge kunt het niet helpen, Maria" sprak hij toen "dat iemand het gewaagd heeft uit zoo'ne knokerigen knoest uw schoon gezicht te snijden. Maar voor 't Graf zijt ge toch te leelijk. Ik zal U bergen neven Sint Michiel!".... Dierik van Loet die bovenkoster was, zei dien Paaschmorgen tegen broeder Wouter: "Alleluia, broeder Wouter, mogen de dooden spoedig verrijzen! Maar als gij dien houtblok neven Sint Michiel hebt gezet, zou ik hem seffens weghalen, want de menschen kunnen niet bidden vanwege 't schandalig gezich!" "Alleluia, heer Dierik, en zooals gezegt!" antwoordde broeder Wouter. Maar na tien minuten kwam hij terug: "Of 't een mirakel is,..... ik weet het niet, maar ik kan dat ding niet meer heffen!" Nog dien zelfden morgen kreeg Meester Jan van Vlijmen dispensatie om het beeld wat op te schilderen, doch omdat hij wist dat broeder Wouter geen geld had, kwam hij niet. "Gaat gij maar eens kijken!" zei hij tegen zijnen zoon. Maar broeder Wouter, die door de wonderbare zwaarte, de macht van Maria tastbaar ondervonden had drong zoo met gewijde woorden aan, dat de zoon van Meester van Vlijmen eenige kwasten geel streek over de wangen van Onze lieve Vrouw, waarna Broeder Wouter met een busselke uit den wijwaterkwast het gansch gezicht poogde te fatsoeneeren. Sedert dien besteedde hij al zijn vrije uren mee zoeken en denken, hoe hij Maria verfraaien kon en vond in de Orthensenstraat temidden van spelende kinderen 't Kindje Jezus, dat Onze Lieve Vrouw van haren arm verloren was. Tegen de Meimaand vroeg hij juffrouw Oda om van eenen reep witgebloemde stof eenen passenden mantel te knippen. Maar juffrouw Oda, die ijdel was, borduurde alleen voor het tabernakel en dingen die blonken als goud. Mee goudgaren uit eenen versleten kazuivel reeg broeder Wouter toen zelf een kleed aaneen, en zette 't beeld, dat voor hem weer licht was geworden, meer in 't gezicht neven Sint Martinus.
Maar de menschen van den Bosch gekten ermee als mee 'n wezen uit den karnaval, en op eenen morgen teekende een burger twee houtskoologen in 't geel gezich, en een poortresse riep vanaf den wijwaterbak: "Jénderres! Wat is dat beeld geel!" Doch toen dacht Onze Lieve Vrouw den tijd gekomen om de zorgen van broeder Wouter openlijk te beloonen teneinde de Bosschenaars te dwingen tot een andere meening. Want den hierop komenden nacht verscheen Zij aan de poortresse en zei: "Waarom hebt gij gezegd dat ik leelijk ben? Ik, die in de hoogte der hemelen schoon ben bij den Vader aller schoonheden! Neem tot mij uw toevlucht om uw lijden te boven te komen en het eeuwig leven te verwerven!" En ter kerke gekomen offerde de poortresse achttien gulden en vijf en zeventig cent. Een andere vrouw, die dat zag, sloeg lachend op haren wijden schoot en riep: "'t Lijkt wel of Onze Lieve Vrouw de geelzucht heeft! We zullen haar zout geven." Maar de macht van Maria was openlijk begonnen en van eenen schielijken val kermde zij veertien dagen in 't bed. Broeder Wouter, dit alles vernemende, wierd zoo verheugd van ziel, dat hij zeven dagen niets anders spreken kon dan "Ave Maria". Toen gebeurde de eerste genezing mee Hadewijch, die lam was, en het volk van den Bosch bad Broeder Wouter na. Juffrouw Oda offerde zeventig gulden en iedereen tot wijd weg uit Brabant kreeg vreeze en liefde voor de Zoete Moeder die schandelijk miskend, door de volgende eeuwen heen mee onbegrensd vertrouwen en genegenheid zou worden vereerd.

SINLEG 0133 - Das Bild kann nicht an einem anderen Ort gesetzt werden; es ist nicht aufzuheben.    SINLEG 0133 - Das Bild kann nicht an einem anderen Ort gesetzt werden; es ist nicht aufzuheben.   

Broeder Wouter vindt tijdens het schoonmaken van het graf van de Heer een lelijk houten beeldje. Hij neemt het beeldje mee naar de sacristie waar het de komende nachten een herhalend snikgeluid veroorzaakt. Hij zet het beeld naast Sint Michiel neer, maar daar moet hij het weghalen van Dierik van Loet. Het beeld is echter niet meer te tillen. De volgende dag wordt het beeld geschilderd door de zoon van Jan van Vlijmen. Broeder Wouter tracht op alle mogelijke manieren om het beeld mooier te maken. Nadat het beeld is opgeknapt kan broeder Wouter het weer tillen en hij zet het naast Sint Martinus neer. Het beeld wordt door de mensen beledigd en uitgelachen. Maria beloont broeder Wouter, door wonderen te laten gebeuren, zoals de genezing van de lamme Hadewijch. Het beeld wordt daarna in Den Bosch en verre omstreken vereerd.

Jehan Kuypers, Lieve Vrouwkes van Brabant of Eenen krans van Maria-legenden. Maastricht [etc.], 1938. p. 41-48

April 1938

Zie onder beeld een beeltenis van het Mariabeeld.

Das Bild kann nicht an einem anderen Ort gesetzt werden; es ist nicht aufzuheben.

Wouter    Wouter   

Lieve Vrouwke    Lieve Vrouwke   

Maria    Maria   

Sint Michiel    Sint Michiel   

Dierik van Loet    Dierik van Loet   

Jan van Vlijmen    Jan van Vlijmen   

Jezus    Jezus   

Sint Martinus    Sint Martinus   

Sint Maarten    Sint Maarten   

Onze Lieve Vrouw    Onze Lieve Vrouw   

Ave Maria    Ave Maria   

Hadewijch    Hadewijch   

Ommegangen    Ommegangen   

Witte Donderdag    Witte Donderdag   

Heer    Heer   

Zoete Moeder    Zoete Moeder   

Den Bosch    Den Bosch   

Orthensenstraat    Orthensenstraat   

Oda    Oda   

Hinthamerstraat    Hinthamerstraat   

2013-03-01 14:46:20