Hoofdtekst
De Zeemeermin van Edam
Nog regeerde hertog Albrecht van Beieren over Holland, toen de
tijding kwam, dat in het Purmermeer een zeemeermin was gevangen. Zij
had geleefd in de Zuiderzee, en ze had zich steeds verborgen, als
de visschers kwamen. Zij haatte de menschen. Zij hield alleen van
het spel tusschen golven en zonneglans, als ze zwemmende niet wist,
of het schuim der zee was of warm licht, waartusschen haar blanke
armen kliefden.
De storm kwam op, en de wilde zee brak de dijken. De vloed voerde
haar mede, en zij dreef het Purmermeer binnen, willoos, als was ze
een stuk hout. Ze kon den weg niet meer terug vinden, en ze dook,
om voedsel te vinden. Met mos en zuiver wier was ze bekleed.
Men herstelde de dijken, en de Zuiderzee trad binnen haar gebied terug,
onmachtig ten slotte tegen de menschen.
Telkens moest de zeemeermin boven komen; en ze zwom dan rustig voort,
totdat menschen naderden. Dan dook ze, zoolang ze kon, en ze werd
angstig, als de menschen--meest waren het vrouwen, die booten met
vee voortroeiden--haar konden zien. Ze wist niet, dat ook de menschen
bang voor haar waren, al was hun nieuwsgierigheid even groot als hun
vrees. Telkens dichter kwamen de vrouwen en maagden met haar booten bij de plaats, waar zij zwom, en ze bemerkten, dat het slechts een arme,
weerlooze zeemeermin was, en ze kon niets dan plassen en ploeteren
in het water.
Eindelijk hadden ze moeds genoeg, om heel dichtbij haar te komen,
en met sterke armen hieven ze haar, hoe ze zich ook verzette,
binnenboord. Ze voeren met haar in de stad Edam, en iedereen
verwonderde zich over haar wezen. Ze trachtte zich verstaanbaar te
maken, en men deed moeite haar woorden te begrijpen: deze waren echter
zoo vreemd, dat het geen taal van menschen kon zijn.
Men wiesch haar schoon van het wier en het mos, dat haar als een lange,
golvende mantel dekte, en men trok haar vrouwenkleederen aan. Ook
leerde men haar het voedsel der menschen eten: zij verzadigde er
zich aan.
Toch verlangde zij ernaar, om weer in het vrije water te leven, en met
wind en golven, haar vrienden te spelen. Telkens liep ze naar buiten,
om zich in het meer te werpen met groote moeite hield men haar tegen.
Veel volk kwam haar bezien, en men sprak allerwege van haar.
Ook de bewoners van Haarlem--een machtige stad--hoorden van het
wonder vertellen en ze zonden burgers uit, om haar in levenden lijve
te aanschouwen. Ze keerden terug en zeiden:
"Het is een mooie zeemeermin, die men ons in Edam getoond heeft."
"Wanneer het een mooie zeemeermin is," mompelde een burger, "dan komt
ze Haarlem méér toe dan Edam."
Toen keerden zij, die haar gezien hadden, naar het kleine stadje
aan de Zuiderzee terug, en ze vroegen, of Haarlem de zeemeermin
bezitten mocht.
De Edammers waren hierover zeer bedroefd. Zij gingen tot de burgers
der trotsche stad en vroegen:
"Wilt ge haar hebben?"
"Ja."
Er was geen keus. De Haarlemmers voerden de blanke buit met zich mede,
en ze deed haar intocht in Sint Bavo's veste.
Daar leerde men haar spinnen op een spinnewiel ... rrr! deden de
raderen.
Ze leefde er vele jaren lang, en nadat ze was gestorven, begroef men
haar op het kerkhof der menschen, want dikwijls had ze het teeken
des Kruises gemaakt.
Nog regeerde hertog Albrecht van Beieren over Holland, toen de
tijding kwam, dat in het Purmermeer een zeemeermin was gevangen. Zij
had geleefd in de Zuiderzee, en ze had zich steeds verborgen, als
de visschers kwamen. Zij haatte de menschen. Zij hield alleen van
het spel tusschen golven en zonneglans, als ze zwemmende niet wist,
of het schuim der zee was of warm licht, waartusschen haar blanke
armen kliefden.
De storm kwam op, en de wilde zee brak de dijken. De vloed voerde
haar mede, en zij dreef het Purmermeer binnen, willoos, als was ze
een stuk hout. Ze kon den weg niet meer terug vinden, en ze dook,
om voedsel te vinden. Met mos en zuiver wier was ze bekleed.
Men herstelde de dijken, en de Zuiderzee trad binnen haar gebied terug,
onmachtig ten slotte tegen de menschen.
Telkens moest de zeemeermin boven komen; en ze zwom dan rustig voort,
totdat menschen naderden. Dan dook ze, zoolang ze kon, en ze werd
angstig, als de menschen--meest waren het vrouwen, die booten met
vee voortroeiden--haar konden zien. Ze wist niet, dat ook de menschen
bang voor haar waren, al was hun nieuwsgierigheid even groot als hun
vrees. Telkens dichter kwamen de vrouwen en maagden met haar booten bij de plaats, waar zij zwom, en ze bemerkten, dat het slechts een arme,
weerlooze zeemeermin was, en ze kon niets dan plassen en ploeteren
in het water.
Eindelijk hadden ze moeds genoeg, om heel dichtbij haar te komen,
en met sterke armen hieven ze haar, hoe ze zich ook verzette,
binnenboord. Ze voeren met haar in de stad Edam, en iedereen
verwonderde zich over haar wezen. Ze trachtte zich verstaanbaar te
maken, en men deed moeite haar woorden te begrijpen: deze waren echter
zoo vreemd, dat het geen taal van menschen kon zijn.
Men wiesch haar schoon van het wier en het mos, dat haar als een lange,
golvende mantel dekte, en men trok haar vrouwenkleederen aan. Ook
leerde men haar het voedsel der menschen eten: zij verzadigde er
zich aan.
Toch verlangde zij ernaar, om weer in het vrije water te leven, en met
wind en golven, haar vrienden te spelen. Telkens liep ze naar buiten,
om zich in het meer te werpen met groote moeite hield men haar tegen.
Veel volk kwam haar bezien, en men sprak allerwege van haar.
Ook de bewoners van Haarlem--een machtige stad--hoorden van het
wonder vertellen en ze zonden burgers uit, om haar in levenden lijve
te aanschouwen. Ze keerden terug en zeiden:
"Het is een mooie zeemeermin, die men ons in Edam getoond heeft."
"Wanneer het een mooie zeemeermin is," mompelde een burger, "dan komt
ze Haarlem méér toe dan Edam."
Toen keerden zij, die haar gezien hadden, naar het kleine stadje
aan de Zuiderzee terug, en ze vroegen, of Haarlem de zeemeermin
bezitten mocht.
De Edammers waren hierover zeer bedroefd. Zij gingen tot de burgers
der trotsche stad en vroegen:
"Wilt ge haar hebben?"
"Ja."
Er was geen keus. De Haarlemmers voerden de blanke buit met zich mede,
en ze deed haar intocht in Sint Bavo's veste.
Daar leerde men haar spinnen op een spinnewiel ... rrr! deden de
raderen.
Ze leefde er vele jaren lang, en nadat ze was gestorven, begroef men
haar op het kerkhof der menschen, want dikwijls had ze het teeken
des Kruises gemaakt.
Onderwerp
SINSAG 0032 - Das gefangene Meerweib
SINSAG 0032 - Das gefangene Meerweib 
Beschrijving
In het Purmermeer wordt een meermin gevangen. Ze wordt meegenomen naar Edam, waar ze wordt schoongewassen, gekleed en gevoed zoals de mensen. Hoewel de zeemeermin hevig verlangde naar het vrije water, lieten de mensen haar niet gaan. Veel volk kwam haar bezien. Op een dag horen de bewoners van de machtige stad Haarlem over de zeemeermin en eisen haar op. Daar sterft de meermin uiteindelijk, waarna ze op het kerkhof der mensen wordt begraven.
Bron
Cohen, Josef. Nederlandsche Sagen en Legenden. Zutphen, 1918. p.71
Commentaar
1918
DE ZEEMEERMINNEN VAN EDAM (blz. 71-73). In de groote kerk te Edam op
een der beschilderde glazen achter den preekstoel is een zeemeermin
afgebeeld. Zie afbeeldingen onder Beeld.
een der beschilderde glazen achter den preekstoel is een zeemeermin
afgebeeld. Zie afbeeldingen onder Beeld.
Das gefangene Meerweib
Naam Overig in Tekst
Albrecht van Beieren
Albrecht van Beieren
Sint Bavo
Sint Bavo
Naam Locatie in Tekst
Holland
Holland
Purmermeer
Purmermeer
Zuiderzee
Zuiderzee
Edam
Edam
Haarlem
Haarlem
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:20