Hoofdtekst
Bijzonderheden over de biezen.
Wanneer de eerste snee gras gewonnen was kreeg je de biezensnijders, achter in juli, begin augustus. 's Morgens om 3 uur stonden ze dan al in het buitenwater van de Zuiderzee in het water. Ze hadden hun klompen aan, ter bescherming tegen scherpe rietstengels, de onderbroek en soms ook de kousen. Tot de buik stonden ze in het water te snijden met de snits tot de vloed opkwam. Dan stonden ze vaak tot de borst in het water. Ze hadden dan zo gewerkt dat ze een volle scheepslading biezen hadden. De bossen biezen gingen in de bok (een platboomd vaartuigje) en dan voeren ze naar de wal. Al die tijd hadden de mannen dus in het water gestaan zonder enige bescherming. Droge kleren hadden ze niet bij zich. Als er een beetje wind was, droogde de wind als ze naar de wal voeren de kleren aan hun lijf. Het roodbaaien hemd deden ze dan boven de onderbroek en dat was dan een mooi gezicht.
De biezen werden gebracht naar de zogenaamde haventjes van het land van Top. Daar stond dan Post met paard en wagen en met de snijders werden dan de bossen biezen uit de bok gedragen en op de wagen geladen en achter de zeewerende dijk gebracht.
De biezen waren gebonden aan honderd duimsbossen en op de weiden gebracht. Telkens werd er een bos van de wagen geworpen. De bossen werden dan aan kleinere bossen gebonden, ongeveer de helft. Iedere kleine bos werd dan losgespreid om te drogen. Als het mooi weer was bleven de biezen 5 of 6 weken in de zon. Door kinderen van die mensen werden de biezen dan met een stok met een spijker eraan weer bij elkaar geharkt.
De snijders kwamen weer en bonden ze weer aan elkaar tot bossen. De bossen werden dan aan stoepen gezet, 6,7 of acht bij elkaar met een vlecht om de staarten. Met mooi weer werden ze soms een of twee keer gedraaid en dan aan mieten gezet.
Als de biezen dan droog waren moest POST ze weer vervoeren en naar het dorp brengen, naar de woningen van de eigenaars. Hij verdiende hiermee 60 cent de 100 bos. Op een wagen gingen 300-350 bos. De mensen zeiden dan: Zo gauw we wat verdienen zullen we je betalen. De mensen hadden dan hun broodje op zolder.
Voor het snijden van de biezen moesten ze pacht betalen en die hadden ze niet. Daarom gingen ze in oktober en november werk zoeken in Duitsland; grondwerk. Als ze dat lukte konden ze met het verdiende geld hun pacht betalen.
Ze gingen dan met de boot naar Zwolle en met de trein naar Duitsland, maar hadden hiervoor het geld altijd niet. De in Genemuiden geboren mannen hoorden tot de Grootburgerij met het recht van een aandeel voor het weiden van een bepaald aantal koeien op de gemeenschappelijke weide. Ze gingen dan naar een veehouder en vroegen hem of hij hun aandeel voor dit seizoen wilde kopen. Dezen wilden dat wel en tegen afgifte van een bewijsje kregen ze dan wat geld waarvan ze de reis konden betalen.
De gemeente had de biezenpercelen in eigendom en de maatschappij tot landaanwinning. Wanneer dan de briefjes rondgestuurd werden om de pacht te betalen konden ze met het in Duitsland verdiende geld de pacht betalen.
De kinderen moesten meehelpen met het vlechten van de biezen. Ongeveer 1911 werden de biezen ook wel gekleurd, dit was meest voor matten die naar Duitsland werden verkocht. Ook werden wel voor op de fiets matten op een bagagedrager meegenomen en onder de boeren werd ermee gevent.
Er werd gevlochten met ijzeren pinnen. Om die pinnen door de mat te krijgen werd een handleer gebruikt, anders ging de hand er van stuk. Dit werd niet bij de biezenmatten, maar bij de kokosmatten gedaan.
Het matraam bestond uit 4 stikken, de bovenkant met spijkers, 2 zijden, vanonder waren die breed met in iedere zij een rond gat. Aan de spijkers werden touwtjes gespannen, aan ieder touwtje hingen de mattenslagen om het touw te spannen. Iedere keer werd ermee op de biezen geslagen.
De Vereniging van Grootburgers had buiten de dijk een bezit aan biezenpercelen van 75 ha. De "tag en greente", binnen de dijk een bezit van 80 ha. De stadskamp en varkensoek. De gemeente had daar ook eigendom, de zuid en noordkant Top. De Vereniging van Grootburgers had recht van naweide van de noord en zuidkanttop. Daar werden de biezen ook gedroogd, tot de naweide en van de opzichter kregen ze bericht dat de biezen dan voor een bepaalde tijd weg moesten.
Bij de verpachting van de biezenpercelen werden in roeibootjes de percelen bekeken en al naar gelang de stand van het gewas werd er dan geboden van 50-220 gulden. Als de snijders 's middags naar de weiden kwamen gingen de vrouwen met de kinderen er heen met het eten en de koffiekan. De zuigeling ging mee in een kussen. Dat kind lag in de "pingelier", een soort kruiwagen. Bij het kind lag een fles met melk, op de weide werd een vuurtje gemaakt en de fles verwarmd en het kind kon drinken.
Op die vuurtjes werd ook de ketel met water warm gemaakt voor de koffie.
Als voerman werd je geëerd, "Waar is de voerman". Je moest dan mee koffie drinken met koek. Het was allemaal een grote familie. Iedereen hielp elkaar.
Zodra er in de winter wat verdiend werd met het matten maken, vroegen ze de voerman: "Ben j'al verlegen om geld?" En dan kreeg je je loon.
Voor stoelzittingen werden ook biezen gebruikt, maar dat deden ze niet in Genemuiden. Dit was voor goedkope stoelen. Dat stoelenmatten deden ze in Hasselt. Daarvandaan kwamen mannen met de kruiwagen naar Genemuiden en kochten de meest slechte biezen op korte en zo voor een paar centen. Die mannen gingen dan langs de huizen of er nog stoelen te matten waren, ook gingen ze wel de boer op.
Beste stoelen werden niet met biezen gemat, dat ging met haverstro, dat deden ze niet in Hasselt. Dat waren burgerstoelen. Toen Post trouwde in 1910 had hij stoelen met strozittingen.
Wanneer de eerste snee gras gewonnen was kreeg je de biezensnijders, achter in juli, begin augustus. 's Morgens om 3 uur stonden ze dan al in het buitenwater van de Zuiderzee in het water. Ze hadden hun klompen aan, ter bescherming tegen scherpe rietstengels, de onderbroek en soms ook de kousen. Tot de buik stonden ze in het water te snijden met de snits tot de vloed opkwam. Dan stonden ze vaak tot de borst in het water. Ze hadden dan zo gewerkt dat ze een volle scheepslading biezen hadden. De bossen biezen gingen in de bok (een platboomd vaartuigje) en dan voeren ze naar de wal. Al die tijd hadden de mannen dus in het water gestaan zonder enige bescherming. Droge kleren hadden ze niet bij zich. Als er een beetje wind was, droogde de wind als ze naar de wal voeren de kleren aan hun lijf. Het roodbaaien hemd deden ze dan boven de onderbroek en dat was dan een mooi gezicht.
De biezen werden gebracht naar de zogenaamde haventjes van het land van Top. Daar stond dan Post met paard en wagen en met de snijders werden dan de bossen biezen uit de bok gedragen en op de wagen geladen en achter de zeewerende dijk gebracht.
De biezen waren gebonden aan honderd duimsbossen en op de weiden gebracht. Telkens werd er een bos van de wagen geworpen. De bossen werden dan aan kleinere bossen gebonden, ongeveer de helft. Iedere kleine bos werd dan losgespreid om te drogen. Als het mooi weer was bleven de biezen 5 of 6 weken in de zon. Door kinderen van die mensen werden de biezen dan met een stok met een spijker eraan weer bij elkaar geharkt.
De snijders kwamen weer en bonden ze weer aan elkaar tot bossen. De bossen werden dan aan stoepen gezet, 6,7 of acht bij elkaar met een vlecht om de staarten. Met mooi weer werden ze soms een of twee keer gedraaid en dan aan mieten gezet.
Als de biezen dan droog waren moest POST ze weer vervoeren en naar het dorp brengen, naar de woningen van de eigenaars. Hij verdiende hiermee 60 cent de 100 bos. Op een wagen gingen 300-350 bos. De mensen zeiden dan: Zo gauw we wat verdienen zullen we je betalen. De mensen hadden dan hun broodje op zolder.
Voor het snijden van de biezen moesten ze pacht betalen en die hadden ze niet. Daarom gingen ze in oktober en november werk zoeken in Duitsland; grondwerk. Als ze dat lukte konden ze met het verdiende geld hun pacht betalen.
Ze gingen dan met de boot naar Zwolle en met de trein naar Duitsland, maar hadden hiervoor het geld altijd niet. De in Genemuiden geboren mannen hoorden tot de Grootburgerij met het recht van een aandeel voor het weiden van een bepaald aantal koeien op de gemeenschappelijke weide. Ze gingen dan naar een veehouder en vroegen hem of hij hun aandeel voor dit seizoen wilde kopen. Dezen wilden dat wel en tegen afgifte van een bewijsje kregen ze dan wat geld waarvan ze de reis konden betalen.
De gemeente had de biezenpercelen in eigendom en de maatschappij tot landaanwinning. Wanneer dan de briefjes rondgestuurd werden om de pacht te betalen konden ze met het in Duitsland verdiende geld de pacht betalen.
De kinderen moesten meehelpen met het vlechten van de biezen. Ongeveer 1911 werden de biezen ook wel gekleurd, dit was meest voor matten die naar Duitsland werden verkocht. Ook werden wel voor op de fiets matten op een bagagedrager meegenomen en onder de boeren werd ermee gevent.
Er werd gevlochten met ijzeren pinnen. Om die pinnen door de mat te krijgen werd een handleer gebruikt, anders ging de hand er van stuk. Dit werd niet bij de biezenmatten, maar bij de kokosmatten gedaan.
Het matraam bestond uit 4 stikken, de bovenkant met spijkers, 2 zijden, vanonder waren die breed met in iedere zij een rond gat. Aan de spijkers werden touwtjes gespannen, aan ieder touwtje hingen de mattenslagen om het touw te spannen. Iedere keer werd ermee op de biezen geslagen.
De Vereniging van Grootburgers had buiten de dijk een bezit aan biezenpercelen van 75 ha. De "tag en greente", binnen de dijk een bezit van 80 ha. De stadskamp en varkensoek. De gemeente had daar ook eigendom, de zuid en noordkant Top. De Vereniging van Grootburgers had recht van naweide van de noord en zuidkanttop. Daar werden de biezen ook gedroogd, tot de naweide en van de opzichter kregen ze bericht dat de biezen dan voor een bepaalde tijd weg moesten.
Bij de verpachting van de biezenpercelen werden in roeibootjes de percelen bekeken en al naar gelang de stand van het gewas werd er dan geboden van 50-220 gulden. Als de snijders 's middags naar de weiden kwamen gingen de vrouwen met de kinderen er heen met het eten en de koffiekan. De zuigeling ging mee in een kussen. Dat kind lag in de "pingelier", een soort kruiwagen. Bij het kind lag een fles met melk, op de weide werd een vuurtje gemaakt en de fles verwarmd en het kind kon drinken.
Op die vuurtjes werd ook de ketel met water warm gemaakt voor de koffie.
Als voerman werd je geëerd, "Waar is de voerman". Je moest dan mee koffie drinken met koek. Het was allemaal een grote familie. Iedereen hielp elkaar.
Zodra er in de winter wat verdiend werd met het matten maken, vroegen ze de voerman: "Ben j'al verlegen om geld?" En dan kreeg je je loon.
Voor stoelzittingen werden ook biezen gebruikt, maar dat deden ze niet in Genemuiden. Dit was voor goedkope stoelen. Dat stoelenmatten deden ze in Hasselt. Daarvandaan kwamen mannen met de kruiwagen naar Genemuiden en kochten de meest slechte biezen op korte en zo voor een paar centen. Die mannen gingen dan langs de huizen of er nog stoelen te matten waren, ook gingen ze wel de boer op.
Beste stoelen werden niet met biezen gemat, dat ging met haverstro, dat deden ze niet in Hasselt. Dat waren burgerstoelen. Toen Post trouwde in 1910 had hij stoelen met strozittingen.
Beschrijving
Over het snijden, vervoeren, drogen en verwerken van biezen.
Bron
Collectie Ampt, verslag 5, verhaal 20 (Archief Meertens Instituut)
Naam Overig in Tekst
Top 
Top 
Post
Post
Vereniging van Grootburgers
Vereniging van Grootburgers
Grootburgerij
Grootburgerij
Naam Locatie in Tekst
Zuiderzee
Zuiderzee
Duitsland
Duitsland
Zwolle
Zwolle
Genemuiden
Genemuiden
Hasselt
Hasselt
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:21