RKOMABRAB172

[1.05.12]
SS: En hier zien we ’t veelluik van de Niervaart. Het geval wilde …
RK: Dit is het origineel?
SS: Dit is origineel. Er ontbreken een paar stukken, die zijn waarschijnlijk eh in de loop der eeuwen kwijtgeraakt. Maar ’t verhaal zelf dat begint hier. ’t Is een stripverhaal hè? Eh, Jan Bautoen, die was met twee vrouwen aan ’t turfsteken bij de plaats Niervaart, dat heet tegenwoordig Klundert. En tot zijn stomme verbazing vindt hij een Hostie, een gewijde Hostie. Bij het oppakken begint die Hostie te bloeden. Reden te meer om één van die vrouwen naar de parochiaan te sturen, de pastoor dus, en de pastoor die kwam dus met de bevolking, allemaal op blote voeten lopende, dat is mooi aangegeven hier en daar [verteller wijst naar het veelluik]. Ze kwamen dus naar de plek van eh de vondst en de pastoor die pakte die Hostie op. De bisschop van Luik, want daar he … daar resulteerde Breda in die tijd onder. Dat was overigens de broer van Maria van Loon, die we daarnet in het monument zagen. Die bisschop van Luik die eh stuurde Macarius om te verifiëren of dat wel echt allemaal waar was, dat verhaal van die bloedende Hostie. Macarius dat was ook een rechtskundige, zo wil het verhaal tenminste, en uhm die ging met een priem in die Hostie steken en die ketste elke keer terug. Maar op een gegeven moment toen schoot ie dr doorheen en die Hostie die begon op vijf plekken, de vijf Kruiswonden, te bloeden. Dat was dus eh duidelijk. Macarius die schrok daar zo van dat ie z’n handen opat, wil ’t verhaal, en dus zonder handen naar Luik terugkeerde. Nou, heel lastig natuurlijk, maar goed. De pastoor die liet dus eh de Hostie naar eh de kerk in de Niervaart brengen en de pelgrims stroomden toe, tot groot vermaak van de pastoor, want die zag geld binnenkomen natuurlijk. Alleen Jan IV die we daarstraks in het monument zagen, die had één probleem; die moest deze kerk nog afbouwen en die had geen geld. Hij werd geholpen door ’t feit dat in 1421 de Elizabethsvloed losbrak, waarbij dus onder andere het plaatsje Niervaart voor pelgrims nauwelijks te voet nog bereikbaar was. Dat was gewoon levensgevaarlijk. En eh gevolg was dus dat eh de pelgrims niet naar de Niervaart konden. Nou, Jan IV zag toen z’n kans schoon, die nam eh contact op met zijn zwager, de bisschop van Luik, die heette toevallig ook Jan, en eh vroeg of misschien het mogelijk zou kunnen zijn om die eh dat mirakel van de Niervaart naar Breda te verhuizen. Hij zal zorgen voor een passende kapel hier [in de Grote Kerk van Breda]. Nou, dat mocht natuurlijk en eh de pelgrims die stroomden toe, maar voordat het zover was, werd dus die hostie naar Breda gebracht. Dat zien we hier, dat straatje dat we hier zien dat bestaat nog steeds [verteller wijst naar een deel van het veelluik] dat is de Vismarktstraat. En we hebben sinds 21 juni weer de haven terug in Breda, de haven is daar zichtbaar. Je ziet daar rechts een soort reuzenrad lijkt ’t wel, maar dat is dus de havenkraan.
RK: Daar lopen ook mannetjes in heen en weer zie ik.
SS: Daar liepen mannetjes in heen en weer. En eh ja dat was een soort tredmolen eigenlijk hè. En ’t leuke is dat die eh molen, die heeft hier gestaan tot 1865. En die is ook gebruikt onder andere om die enorme blokken basalt, of eh basalt, grote Gobertanger steen uit de schepen te hijsen. En wel ja dat was maar een korte afstand natuurlijk naar hier, naar de kerk. Nou, we zien ’t schip ook liggen en we zien daar de geestelijkheid richting die poort gaan. We zien hier die poort nog een keer met inderdaad die toren hier. De oude spits, want die is in eh 1694 is die eh door de bliksem getroffen, maar goed dat is dus de oude spits nog. En we zien hier, dat is weer dat poortje dat we daar zien, daar ligt nog een schip. Daar wordt dus door Engelbrecht eh, sorry niet door Engelbrecht maar door eh, uhm hoe heet de goede man zeg Wim van Galen, een kanunnik, werd het dus opgehaald. En eh we zien hier dus de ingang van de Grote Kerk onder de toren en we zien links die man die daar knielt, dus met dat mutsje op, dat is Hendrik III en rechts dat is René van Châlon. En dan was dus die Hostie van Niervaart naar hier gebracht en dat moet geweest zijn in een monstrans, die er zo zou moeten hebben uitgezien. Nou in deze kerkschat daar hebben dus de katholieke element en de protestante element beide... [niet goed verstaanbaar]
RK: En ’t is dus niet bewaard eh gebleven die eh die Hostie zelf.
SS: Nou, dat is ook weer een verhaal ja, want eh tijdens de Beeldenstorm is dat altaar vernield en eh dit retabel is waarschijnlijk in het Stadhuis opgeslagen geweest, maar 100% zeker is dat niet. En eh de Hostie is toen uit de monstrans gehaald en de monstrans met Hostie zijn toen weer weggehaald. En eh ’t verhaal wilde dat ’t ergens in de stad zou zijn ondergebracht. En er is hier op de Havenmarkt een café en dat heet ‘de Suikerkist’ en d’r werd beweerd dat ’t daar naartoe gebracht zou zijn. Of het nou in de beerput terecht is gekomen of ergens in de kelder, dat weet niemand, uhm men heeft d’r diverse malen geprobeerd, zelfs dat pand is bijna half afgebroken geweest, om te vinden of dat allemaal daar nog zat. Eh, d’r is ook een bisschop geweest, hier in Breda, die heeft op een gegeven moment eh op grond van verhalen waarschijnlijk eh gezegd van: “Nou, die Hostie die moet ergens in één van de pilaren zijn verstopt. Nou daar is ook nooit bewijs voor geleverd, maar in ieder geval eh die Hostie is dus nooit boven water gekomen. En pas na de oorlog is dit [het veelluik van de Niervaart] weer in de Barbara kathedraal terechtgekomen en toen in het Bredaas museum. Ja, en wat er dan nog van over was, want er zijn er een paar stukken duidelijk mis, eh kwijt. Die eh was ’t eh Bredaas museum zo vriendelijk om ’t eh hier tentoon te stellen, want ja eh wat je in ’t depot hebt dat ziet geen mens en hier hoort ’t thuis; dit is de Niervaart kapel, tenslotte.

SINLEG 0225 - Die Hostie blutet.    SINLEG 0225 - Die Hostie blutet.   

SINLEG 0211 - Die Hostie wird im Boden gefunden.    SINLEG 0211 - Die Hostie wird im Boden gefunden.   

SINLEG 0216 - Die Hostie kann nicht durchstochen werden.    SINLEG 0216 - Die Hostie kann nicht durchstochen werden.   

De vondst van de bloedende hostie, het onderzoek naar de hostie, de bedevaart naar Niervaart, het overbrengen naar Breda, het verdwijnen van de hostie en de verhalen.

Letterlijk afschrift van MP3-opname: S. Stroeken 18 okt. 2007.WAV

Niervaart    Niervaart   

Jan Bautoen    Jan Bautoen   

Maria van Loon    Maria van Loon   

Macarius    Macarius   

Jan IV    Jan IV   

Elizabethsvloed    Elizabethsvloed   

Engelbrecht    Engelbrecht   

Wim van Galen    Wim van Galen   

René van Châlon    René van Châlon   

Beeldenstorm    Beeldenstorm   

Suikerkist    Suikerkist   

Barbara    Barbara   

Kruiswond    Kruiswond   

Klundert    Klundert   

Luik    Luik   

Breda    Breda   

Vismarktstraat    Vismarktstraat   

Grote Kerk    Grote Kerk   

Havenmarkt    Havenmarkt   

Niervaart    Niervaart   

Breda    Breda   

2013-03-01 14:46:21