EFTDG01 - Assepoester

Assepoester
Er was eens een lieve vrouw met een al net zo lieve dochter. Helaas werd de vrouw erg ziek. Op een avond riep ze haar dochter bij zich en zei: 'Ik zal gauw doodgaan. Beloof je me dat je altijd goed probeert te leven? Dan zal het leven ook goed zijn voor jou.' 'Dat beloof ik, moeder,' zei het meisje met een snik in haar stem. Ze omhelsden elkaar en moesten allebei vreselijk huilen. Dat luchtte op, maar het hielp natuurlijk niet echt. De moeder stierf toen de eerste sneeuw van de winter viel. Het meisje bleef alleen met haar vader achter. Die trouwde een half jaar later met een andere vrouw. Zij was heel onaardig en had twee dochters die nog erger waren. Echte pestkoppen! De vader van het meisje was bijna altijd op reis. Hij had niet in de gaten dat de twee zussen zijn dochter het leven zuur maakten. En dat hun moeder vrolijk met hen meedeed! Ze lieten haar heel hard werken en ze moest op de keukenvloer slapen bij de open haard, waar altijd veel stof en as lag. Daarom noemden ze haar Assepoester. De zussen hadden zelf altijd de mooiste kleren aan en sliepen in de mooiste kamers op zachte bedden. En op hun toilettafels stonden de duurste spulletjes! Terwijl Assepoester in oude gescheurde kleren en met stoffig haar moest werken zongen ze: Assepoes, wat ben je raar Met dat spinrag in je haar Poets m'n schoenen, ga maar boenen En maak dan het eten klaar! Ze lieten haar koken, wassen, schrobben en boenen. Assepoester deed het allemaal zonder te mopperen. Als ik goed probeer te leven, is het leven ook goed voor mij, dacht ze. Assepoester zat graag in de tuin achter het huis, bij het graf van haar moeder. Daar had ze ooit een boompje geplant, dat in korte tijd was uitgegroeid tot een prachtige hazelaar. Ze zat vaak onder die boom, waar ze gezelschap kreeg van vogels, eekhoorns en konijntjes. En er groeiden grote oranje pompoenen. Vanuit de tuin kon ze het paleis hoog op een heuvel zien liggen. De mooie torens schitterden in het zonlicht. Assepoester keek er graag naar en droomde dan over hoe het zou zijn om daar als prinses te wonen. Taratata! Taratatata! Op een dag stond er een boodschapper van de koning op het plein voor het huis. Door zijn oorverdovende trompetgeschal kwam iedereen nieuwsgierig naar buiten. 'De koning laat weten dat er zaterdag een groot bal in het paleis gehouden zal worden!' riep hij. 'De prins wil graag een mooi meisje kiezen om mee te trouwen. U wordt allemaal uitgenodigd om dit feest mee te komen vieren!' De twee stiefzussen hadden het niet meer! 'Hij kiest vast mij!' gilde de oudste. 'Nee, ik ben veel knapper dan jij!' kirde de jongste. Zo kibbelden ze een paar dagen door terwijl ze jurken pasten, balschoentjes uitprobeerden en aan elkaars haren frunnikten. Assepoester hielp hen daarbij. Maar zelf wilde ze natuurlijk ook graag naar het feest in het paleis. Toen ze aan haar stiefmoeder vroeg of ze mee mocht, werd ze gewoon uitgelachen. 'Jij mee, Assepoester? In die vieze rok en met dat stoffige haar? Vergeet het maar! De prins zoekt een bruid, geen modderkluit!' En de stiefzussen moesten vreselijk lachen, alsof hun moeder een goede mop had verteld. Op de avond van het feest kwam er een prachtige koets voorrijden. De zussen en hun moeder stapten in, met hun opgestoken haar, peperdure jurken en overdadige sieraden. Vlak voor ze wegreden, riepen ze naar Assepoester: 'Boen de vloer nog even en zorg dat alles er netjes uitziet, want een van ons komt straks thuis met de prins!' En ze lachten alle drie heel hard, alsof er wat te lachen viel. Assepoester was verdrietig en ging in de tuin onder haar lievelingsboom zitten. Ze keek naar het paleis. Het was prachtig verlicht en ze hoorde flarden feestmuziek. Plotseling leek het of er kleine blaadjes uit de boom op Assepoester neerdaalden. Nee, het waren geen blaadjes, het waren twinkelende sterretjes! Als bij toverslag veranderde Assepoesters vieze rok in een prachtige gouden jurk. Haar stoffige haardos werd opeens een schitterende bos krullen. En aan haar voetjes verschenen sierlijke glazen muiltjes. Het was ongelooflijk... Waar net nog een pompoen lag, stond nu een gouden koets met koetsiers op de bok en prachtige paarden ervoor. En het allervreemdste was nog dat Assepoester heel duidelijk de lieve stem van haar eigen moeder hoorde: 'Tijd om naar het feest te gaan, mijn kind. Maar pas op: als de klok om middernacht voor de twaalfde keer slaat, wordt de betovering verbroken. Zorg dus dat je op tijd weer thuis bent.' Assepoester dacht dat ze droomde en genoot van elk moment. Ze reed in de koets naar het grote paleis dat ze zo vaak vanuit de verte had gezien. Ze stapte uit en liep de brede marmeren trappen op. Toen ze de balzaal binnenkwam verstomde de muziek en keek iedereen naar haar. Ze konden hun ogen niet geloven. Niemand op het feest zag er zo schitterend uit als zij. Wie was dit mooie meisje? Assepoesters stiefmoeder en stiefzusjes herkenden haar niet. Ze waren heel jaloers toen de prins haar ten dans vroeg. Hij danste de hele avond met Assepoester en liet haar niet meer los. Plotseling hoorde Assepoester de paleisklok slaan. Ze schrok en herinnerde zich dat de betovering bij de twaalfde slag verbroken zou worden. Stel je voor dat ze hier zo meteen in haar oude vieze kleren stond! 'Ik moet naar huis!' Assepoester maakte zich los uit de armen van de prins en rende naar de grote paleisdeuren. 'Wacht!' riep de prins verbaasd. Maar Assepoester holde de hoge trappen al af. Ze struikelde en verloor een muiltje. Toen sprong ze in de gouden koets en weg was ze... Vlak na een bocht, net uit het zicht van het paleis, sloeg de klok voor de twaalfde keer. Voor ze wist wat er gebeurde, lag Assepoester met haar neus in het zand. Niet in haar mooie jurk, maar in haar oude vieze rok. Naast haar lag een pompoen. 'Oh...' zuchtte ze. 'Wat heb ik heerlijk gedanst. Of heb ik dat alleen maar gedroomd?' Taratata! Taratata! Een paar dagen later klonk er opnieuw trompetgeschal op het plein. De boodschapper was er weer. En naast hem zat de prins op een prachtig wit paard! Hij droeg een kussentje met daarop een glazen schoentje. De boodschapper riep met luide stem: 'De prins is op zoek naar het meisje van zijn dromen! En dat is het meisje dat dit schoentje precies past!' De twee stiefzussen van Assepoester stormden met heel veel andere meisjes naar voren. Dat wilden ze allemaal wel, de bruid van de prins zijn. Maar hoe ze ook wrikten en wrongen, het sierlijke schoentje was zo klein dat het niemand paste. Toen klonk er een zachte stem: 'Mag ik ook even passen?' Iedereen keek op. Daar stond Assepoester, in haar oude kleren en met vies haar. 'Natuurlijk niet!' riepen de zussen. 'Natuurlijk wel,' zei de prins. Had hij haar al herkend? Assepoester gleed met haar voet in het glazen muiltje. Het paste perfect. Meteen veranderde haar oude rok weer in de schitterende gouden jurk! En als bij toverslag dwarrelden de eerste sneeuwvlokken van de nieuwe winter naar beneden. De prins tilde haar op zijn paard. 'Jij zult mijn bruid zijn,' zei hij zacht. Van blijdschap moest Assepoester lachen en huilen tegelijk. Nu wist ze dat ze met de prins ging trouwen en in het paleis zou gaan wonen. Want als je goed probeert te leven, zal het leven ook goed zijn voor jou. Samen met haar prins leefde ze nog lang en gelukkig... En de twee zussen? Die konden er niet om lachen!

AT 0510 - Cinderella and Cap o' Rushes    AT 0510 - Cinderella and Cap o' Rushes   

ATU 0510A - Cinderella.    ATU 0510A - Cinderella.   

Assepoester wordt door haar stiefmoeder en haar twee dochters slecht behandelt. Als ze niet mee mag naar het bal van de prins gaat Assepoester onder de boom op het graf van haar moeder zitten. Daar worden haar kleren omgetoverd in een mooie jurk waarmee ze naar het bal gaat. Haar moeders stem zegt wel dat ze voor twaalf uur terug moet zijn. De prins danst alleen met Assepoester, die als het bijna twaalf uur is weggaat, waarbij ze een glazen schoentje verliest. De prins komt met het schoentje zoeken naar degene die het past, maar het is iedereen te klein, totdat Assepoester het schoentje past. Ze trouwt met de prins.

Gerrie van Dongen. Ad Grooten. Sprookjes van de Efteling. Amsterdam, 2009, p.13-15

L55 - Stepdaughter heroine.    L55 - Stepdaughter heroine.   

S31 - Cruel stepmother.    S31 - Cruel stepmother.   

E631 - Reincarnation in plant (tree) growing from grave.    E631 - Reincarnation in plant (tree) growing from grave.   

E323.6 - Mother returns to encourage daughter in great difficulties.    E323.6 - Mother returns to encourage daughter in great difficulties.   

F823.2 - Glass shoes.    F823.2 - Glass shoes.   

D451.3.3 - Transformation: pumpkin to carriage.    D451.3.3 - Transformation: pumpkin to carriage.   

D981.11 - Magic pumpkin.    D981.11 - Magic pumpkin.   

C761.3 - Tabu: staying too long at ball.    C761.3 - Tabu: staying too long at ball.   

D791.1.8 - Disenchantment at midnight after owl hoots three times.    D791.1.8 - Disenchantment at midnight after owl hoots three times.   

H362 - Bride chosen from girls assembled at feast.    H362 - Bride chosen from girls assembled at feast.   

N711.6 - Prince sees heroine at ball and is enamored.    N711.6 - Prince sees heroine at ball and is enamored.   

T91.6.2 - King (prince) in love with a lowly girl.    T91.6.2 - King (prince) in love with a lowly girl.   

P14.15.2 - Court messenger.    P14.15.2 - Court messenger.   

H36.1 - Slipper test.    H36.1 - Slipper test.   

L160 - Success of the unpromising hero (heroine).    L160 - Success of the unpromising hero (heroine).   

L162 - Lowly heroine marries prince (king).    L162 - Lowly heroine marries prince (king).   

Gerrie van Dongen, archivaris van de Efteling, selecteerde verhalen. Ad Grooten is de creatieve tekstschrijver is, die ook scripts en songs voor Efteling musicals maakte.

De opsomming van motieven hierboven beperkt zich tot de belangrijkste. Terwijl het sprookje is opgebouwd uit 124 zinnen, vallen er in totaal wel 68 (grotere en kleinere) motieven te onderscheiden in deze sprookjesversie:

P232 Mother and daughter
J155.6 Wise words of dying woman (queen)
M202 Fulfilling of bargain or promise
D903 Magic snow
L55 Stepdaughter heroine
P282 Stepmother
S31 Cruel stepmother
L55.1 Abused stepdaughter
K2212.1 Treacherous stepsisters
S34 Cruel stepsisters
P252.1 Two sisters
H934.3 Tasks assigned by stepmother
P14.15.2 Court messenger
H1381.3.1 Quest for bride
F811 Extraordinary tree
E300 Friendly return from the dead
E320 Dead relative‘s friendly return
E323.2 Dead mother returns to aid persecuted children
E630 Reincarnation in object
E631 Reincarnation in plant (tree) growing from grave
D950 Magic tree
D1291.2 Star as magic object
D1359 Magic object changes person's disposition
D815.1 Magic object received from mother
E323.6 Mother returns to encourage daughter in great difficulties
E323.4 Advice from dead mother
F403.2.3.2 Spirit gives warning
D1739.2 Magic power from heavenly voice
D22 Transformation to person of different social class
D573 Transformation by charm
D1860 Magic beautification
D1050 Magic clothes
D1050.1 Clothes produced by magic
F820 Extraordinary clothing and ornaments
F823 Extraordinary shoes
F823.2 Glass shoes
D1065.2 Magic shoes
D451.3.3 Transformation: pumpkin to carriage
D1110 Magic conveyances
D1111.1 Carriage produced by magic
F861.4.3 Carriage from pumpkin
D981.11 Magic pumpkin
E323 Advice from dead mother
N810 Supernatural helper
C750 Time tabus
C761 Tabu: doing thing too long
C761.3 Tabu: staying too long at ball
D1231.5 Twelve as magic number
D791.1.8 Disenchantment at midnight
H362 Bride chosen from girls assembled at feast
N711.6 Prince sees heroine at ball and is enamored
F575.1 Remarkably beautiful woman
T91.6.2 King (prince) in love with lowly girl
R220 Flights
D791.1 Disenchantment at end of specified time
P14.15.2 Court messenger
H1385 Quest for lost persons
H30 Recognition through personal peculiarities
T92.8 Sisters in love with same man
H36.1 Slipper test
H36.1.1 Recognition by shoe
Z320 Object will fit only one thing (or person)
L200 Modesty brings reward
L300 Triumph of the weak
L160 Success of the unpromising hero (heroine)
L162 Lowly heroine marries prince (king).
W195 Envy
W181 Jealousy

Assepoester    Assepoester   

Efteling    Efteling   

2013-03-01 14:46:20