BLECOURTNB0127 - 2.81. De klok in een ven

2.81. De klok in een ven
Er zijn verscheidene plaatsen, ook in deze streken, waar eene sage te huis behoort, als zou eene torenklok in een ven, een moeras, eenen kolk, een diepen kuil, enz. verborgen zitten. De ouden vertellen op verschillende wijzen, hoe de klok daar in kwam. Van eenige wordt verhaald dat bij een vreeselijk onweder, hetwelk over den toren en het dorp losborst, eene klok den toren uitgevoerd en door de lucht op de door hen aangeduide plaats neergedompeld is. Van andere, dan men ze in den toren had gehangen zonder ze te wijden of te doopen: wanneer ze 's middernachts ophield met de uur te slagen, rukte de duivel ze los en vloog er mede weg, tot op de plaats waar hij er mee in de diepte verdween. Bij het langzaam uitsterven der sagen, hoort men thans zelden daarvan iets meer, dan dat die klok eenmaal in den toren hing en, sedert haar verblijf in de diepte, en allèèn op Kerstnacht om 12 ure slaat. Dit wordt nog van velen geloofd. Men verhaalt dat er eene torenklok begraven is:
1° In het Fresseven, waar vroeger en later tijd veel in geveend is. In dat ven is eene bijkans onpeilbare diepte. Het ligt onder Bergeik, een kwartier van 't dorp.
2° In den Breêput (Breeden put) in de heide onder Westerhoven.
3° In het Malpieven onder Borkel.
4° In het Goor te Steensel, waarin van onder diepe putten.
5° In den Kattenkuil te Budel. - Toen de parochiale kerk te Budel aan den Hervormden godsdienst overging, brak eene der vijf klokken, toen in den toren hangende, vanzelf los en zweefde door de lucht heen, tot boven een water, op eenigen afstand van de kom des dorps gelegen, waarin zij nederplofte en nog verzonken ligt; want met Kerstmis slaat zij middernacht. Velen gelooven dat de klok ter eere van O.L. Vrouw gewijd is geweest. De diepe kuil waarin ze verdoken zit, heet nog als van ouds de 'Kattenkuil'.
6° In den Hondsbosch en aan den Wittenberg te Achel. - Noordwaarts de genoemde kerk is in den akker eene laagte die, volgens de overlevering, oudtijds een ven was, en waarin toen eene klok is gesmeten, die op Kerstnacht 12 ure slaat. Sommigen gaan er dan naar luisteren. Zoo ligt er ook eene verzonken klok in een diep ven, den Hondsbosch geheeten, onder Achel, en ook bij den Wittenberg, in een daarbijliggend ven, eveneens te Achel.
7° In den Klokkenkuil onder Veldhoven (zie de vorige sage).
8° In het Rondven, te Dommelen.
9* In het Klokven, oostwaarts van Leende, in de heide naar Soerendonk en Leenderstrijp.
10° In de Doodenput onder Luiksgestel aan Bergeik's grens.
11° In de Dieprijt, in de gemeente Strijp.

SINSAG 0980a    SINSAG 0980a   

Verhalen over verzonken klokken op verschillende plaatsen, de wijze waarop de klokken op die plaats terecht zijn gekomen.

Willem de Blécourt, Volksverhalen uit Noord Brabant, Utrecht [etc.]: Het Spectrum, 1980. p. 80-81

F993.1.a    F993.1.a   

V115.1.3 - Sunken church bell cannot be raised.    V115.1.3 - Sunken church bell cannot be raised.   

1893

Motieven: F993.1.a Sunken bell sounds early on Christmas morning; V115.1.3 Sunken church bell cannot be raised.
OV V: 56-57. Bewerking fragment: Sinninghe 1933: 145 (no. 203), 146 (no. 205), 146-147 (no. 209), 1964: 140-141, 141, 142. Bewerking: Biemans 1973: 69-70. S.S980.1-7, 13.
2. De archeologie van het vertellen. Verhalen uit de Kempen
Opgetekend, verzameld en bewerkt door Petrus Norbertus Panken. Panken werd geboren te Duizel op 6 september 1819. Hij was vanaf 1840 tot 1863 onderwijzer te Westerhoven en na zijn pensionering brievenbesteller te Bergeik, waar hij op 20 juli 1904 overleed. Hij was een pionier op het gebied van de Noordbrabantse archeologie, daartoe o.a. geïnspireerd door C.R. Hermans (zie Biemans 1977). Een uitgebreide biografie van hem werd geschreven door Hein Mandos (1971). Zijn verhalen werden gepubliceerd in het Tijdschrift voor Noordbrabantsche Geschiedenis, Taal- en Letterkunde (TNG) I (okt. 1883 -okt. 1884) II (okt. 1884-okt. 1885), III (okt. 1885-okt. 1886) en in Ons Volksleven (OV) IV (1892), V (1893). Van de publicaties uit Ons Volksleven verscheen in 1893 een overdruk. Zijn Bergeikse verhalen verschenen bovendien in de Beschrijving van Bergeik (BB), dat hij samen met A.F.O. van Sasse van Ysselt schreef (1900).
Zijn handschriften, waaronder een Autobiografie of Eigen Levensbeschrijving en een dagboek zijn te raadplegen in het streekmuseum Eicha te Bergeik.

Ungeweihte Glocke wird vom Teufel aus dem Turm geholt und ins Wasser geworfen & SINSAG 0980b Glocke läutet in der Christnacht & SINSAG 0980 Der Glockenpfuhl

Kerstnacht    Kerstnacht   

Fresseven    Fresseven   

Breêput    Breêput   

Breeden put    Breeden put   

Malpieven    Malpieven   

Borkel    Borkel   

Kattenkuil    Kattenkuil   

Hervormden    Hervormden   

Kerstmis    Kerstmis   

O.L. Vrouw    O.L. Vrouw   

Klokkenkuil    Klokkenkuil   

Rondven    Rondven   

Klokven    Klokven   

Soerendonk    Soerendonk   

Leenderstrijp    Leenderstrijp   

Doodenput    Doodenput   

Dieprijt    Dieprijt   

Bergeik    Bergeik   

Westerhoven    Westerhoven   

Goor    Goor   

Steensel    Steensel   

Budel    Budel   

Hondsbosch    Hondsbosch   

Wittenberg    Wittenberg   

Achel    Achel   

Veldhoven    Veldhoven   

Dommelen    Dommelen   

Leende    Leende   

Luiksgestel    Luiksgestel   

Strijp    Strijp   

2013-03-01 14:46:20