Hoofdtekst
3.142.
Voor ruim 60 jaren bestond aan de Bosschepoort een Bierhuis - thans nog het Breda's Bierhuis - dáár woonde toen een familie bestaande uit drie personen: de vader Jan Bouvet, de moeder en dochter Koos, de vader erg scheel, de moeder had een parel op 't oog, en de dochter niet minder scheel, overigens een flinke meid, dus het scheele huishouden genaamd.
Als de dochter gekleed was, zou ze Cartouche lekker hebben gemaakt, zooals zij met goud behangen was, goude ketting, oorbellen en een dozijn ringen van heb ik jou daar. Nu kwam daar dikwijls een zekere Nelemans (uit Ter Heijden of Wagenberg) en dronk zich daar gewoonlijk een ferm stuk in de kraag, en dan begon hij het volgende te zingen:
Ik zit hier bij Jan Prevet (Bouvet)
't Scheele huishouden, geen gebrek
De vaar scheel, de moer scheel, de dochter
(en dan viel de moeder in)
Nukt hm de deur uit Koos!
en dan ging Nelemans vierkant de straat op.
Destijds werd de Poort 's avonds om 10 uur gesloten en 's morgens om 4 of 5 uur geopend. De meeste tijd kon hij de poort niet meer uit en bragt dan de nacht door op een paar daar liggende boomen toebehoorende aan Janssen de wagenmaker die bij de poort woonde. De geheele nacht door zat dan die kerel te brullen en te zingen, en mijn broeder P. had dan de aardigheid die vent van 't zolder met stukken turf te gooien, zonder dat hij wist waar 't vandaan kwam. Een drama heeft er in die tijd in datzelfde huis plaats gehad. Daar woonde op een der kamers man en vrouw, en op zekeren morgen (zeer vroeg) haalde de man zijn ega met de haren uit 't bed, sleepte haar op de grond, en heeft haar met een telhout zoodanig gebeukt, dat de stukken vleesch enz. aan de muren en balken zaten. Toen 's morgens de politie kwam, liet hij zich gewillig meeê voeren, hij was natuurlijk krankzinnig. Nu had men wel iets gehoord, maar men had niet 't minste idee van dat treurig gevolg.
Voor ruim 60 jaren bestond aan de Bosschepoort een Bierhuis - thans nog het Breda's Bierhuis - dáár woonde toen een familie bestaande uit drie personen: de vader Jan Bouvet, de moeder en dochter Koos, de vader erg scheel, de moeder had een parel op 't oog, en de dochter niet minder scheel, overigens een flinke meid, dus het scheele huishouden genaamd.
Als de dochter gekleed was, zou ze Cartouche lekker hebben gemaakt, zooals zij met goud behangen was, goude ketting, oorbellen en een dozijn ringen van heb ik jou daar. Nu kwam daar dikwijls een zekere Nelemans (uit Ter Heijden of Wagenberg) en dronk zich daar gewoonlijk een ferm stuk in de kraag, en dan begon hij het volgende te zingen:
Ik zit hier bij Jan Prevet (Bouvet)
't Scheele huishouden, geen gebrek
De vaar scheel, de moer scheel, de dochter
(en dan viel de moeder in)
Nukt hm de deur uit Koos!
en dan ging Nelemans vierkant de straat op.
Destijds werd de Poort 's avonds om 10 uur gesloten en 's morgens om 4 of 5 uur geopend. De meeste tijd kon hij de poort niet meer uit en bragt dan de nacht door op een paar daar liggende boomen toebehoorende aan Janssen de wagenmaker die bij de poort woonde. De geheele nacht door zat dan die kerel te brullen en te zingen, en mijn broeder P. had dan de aardigheid die vent van 't zolder met stukken turf te gooien, zonder dat hij wist waar 't vandaan kwam. Een drama heeft er in die tijd in datzelfde huis plaats gehad. Daar woonde op een der kamers man en vrouw, en op zekeren morgen (zeer vroeg) haalde de man zijn ega met de haren uit 't bed, sleepte haar op de grond, en heeft haar met een telhout zoodanig gebeukt, dat de stukken vleesch enz. aan de muren en balken zaten. Toen 's morgens de politie kwam, liet hij zich gewillig meeê voeren, hij was natuurlijk krankzinnig. Nu had men wel iets gehoord, maar men had niet 't minste idee van dat treurig gevolg.
Beschrijving
Dronken man wordt als hij een scheelziende familie bezingt het bierhuis uitgegooid. Daar de stadspoort 's avonds sluit is hij meestal gedwongen de nacht buiten door te brengen. In hetzelfde huis brengt een krankzinnige man zijn vrouw om.
Bron
Willem de Blécourt, Volksverhalen uit Noord Brabant, Utrecht [etc.]: Het Spectrum, 1980. p. 140
Commentaar
inv. no. R2a. Hs. v.d. Lugt, Breda.
3. Sprookjes en natuurgeloof. Verhalen vanuit Helmond verzameld
Verhalen, sprookjes, anekdoten en mededelingen over volksgeloof, verzameld en/of opgetekend door August Hendrik Sassen. Uit zijn handschriftenverzameling, berustend in de bibliotheek van het Provinciaal Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant te 's Hertogenbosch.
Sassen werd geboren te 's Hertogenbosch op 6 maart 1853. Hij was archivaris en notaris te Helmond, en overleed op 22 juni 1913 te 's Gravenhage (zie Juten & Juten 1913, A.F.O. van Sasse van Ysselt 1914). Hij was de stuwende kracht achter het volkskundig onderzoek in Noord-Brabant aan het einde van de vorige eeuw. Om dit te bevorderen stichtte hij onder meer twee tijdschriften: het Tijdschrift voor Noordbrabantsche Geschiedenis, Taal- en Letterkunde, en de Noordbrabantsche Almanak. Jaarboekje voor Noordbrabantsche geschiedenis, taal- en letterkunde.
Beide tijdschriften moesten evenwel na elkaar wegens financieële moeilijkheden stopgezet worden (zie ook de Inleiding). Door zijn werk, zijn vele activiteiten (hij was o.a. gemeenteraadslid van Helmond, regisseur van jeugdtoneelstukken, voorzitter van de vereniging tot drankbestrijding; en commandant van de plaatselijke schutterij), en zijn vroege dood is het hem niet gelukt de vele aan hem toegezonden en door hemzelf verzamelde gegevens over o.a. taalkunde, volksgebruiken, boerenalmanakken, kinderrijmen en spelen, en volksliederen zelf tot een of meerdere boeken te verwerken (zie voor verdere biografische gegevens Knippenberg 1952).
Een deel van zijn handschriftenverzameling bevindt zich te 's Hertogenbosch. Dit werd in 1943 en 1944 gerubriceerd en gecatalogiseerd. Het hier gepubliceerde deel daarvan werd eerder grotendeels, al dan niet in bewerkte vorm, bekend gemaakt door J.R.W. Sinninghe, zij het zonder opgave van inventarisnummer. Een aantal van de door Sinninghe aan Sassen toegeschreven verhalen is evenwel niet meer in 's Hertogenbosch te vinden, o.a. Sinninghe 1978: 16 (gloeiige te Duizel), 21 (dwaallichten), 36 (zelfmoordenaar in gedaante hond te Boxmeer), 45 (spookhaas te Mierlo), 81-83 (heksen in de gedaante van een kat), en 100 (weerwolf te Breda). Het wachten is op een volledige publicatie van het nog in 's Hertogenbosch aanwezige materiaal.
3. Sprookjes en natuurgeloof. Verhalen vanuit Helmond verzameld
Verhalen, sprookjes, anekdoten en mededelingen over volksgeloof, verzameld en/of opgetekend door August Hendrik Sassen. Uit zijn handschriftenverzameling, berustend in de bibliotheek van het Provinciaal Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant te 's Hertogenbosch.
Sassen werd geboren te 's Hertogenbosch op 6 maart 1853. Hij was archivaris en notaris te Helmond, en overleed op 22 juni 1913 te 's Gravenhage (zie Juten & Juten 1913, A.F.O. van Sasse van Ysselt 1914). Hij was de stuwende kracht achter het volkskundig onderzoek in Noord-Brabant aan het einde van de vorige eeuw. Om dit te bevorderen stichtte hij onder meer twee tijdschriften: het Tijdschrift voor Noordbrabantsche Geschiedenis, Taal- en Letterkunde, en de Noordbrabantsche Almanak. Jaarboekje voor Noordbrabantsche geschiedenis, taal- en letterkunde.
Beide tijdschriften moesten evenwel na elkaar wegens financieële moeilijkheden stopgezet worden (zie ook de Inleiding). Door zijn werk, zijn vele activiteiten (hij was o.a. gemeenteraadslid van Helmond, regisseur van jeugdtoneelstukken, voorzitter van de vereniging tot drankbestrijding; en commandant van de plaatselijke schutterij), en zijn vroege dood is het hem niet gelukt de vele aan hem toegezonden en door hemzelf verzamelde gegevens over o.a. taalkunde, volksgebruiken, boerenalmanakken, kinderrijmen en spelen, en volksliederen zelf tot een of meerdere boeken te verwerken (zie voor verdere biografische gegevens Knippenberg 1952).
Een deel van zijn handschriftenverzameling bevindt zich te 's Hertogenbosch. Dit werd in 1943 en 1944 gerubriceerd en gecatalogiseerd. Het hier gepubliceerde deel daarvan werd eerder grotendeels, al dan niet in bewerkte vorm, bekend gemaakt door J.R.W. Sinninghe, zij het zonder opgave van inventarisnummer. Een aantal van de door Sinninghe aan Sassen toegeschreven verhalen is evenwel niet meer in 's Hertogenbosch te vinden, o.a. Sinninghe 1978: 16 (gloeiige te Duizel), 21 (dwaallichten), 36 (zelfmoordenaar in gedaante hond te Boxmeer), 45 (spookhaas te Mierlo), 81-83 (heksen in de gedaante van een kat), en 100 (weerwolf te Breda). Het wachten is op een volledige publicatie van het nog in 's Hertogenbosch aanwezige materiaal.
Naam Overig in Tekst
Bosschepoort 
Bosschepoort 
Breda's Bierhuis
Breda's Bierhuis
Jan Bouvet
Jan Bouvet
Koos
Koos
Cartouche
Cartouche
Nelemans
Nelemans
Ter Heijden
Ter Heijden
Wagenberg
Wagenberg
Jan Prevet
Jan Prevet
Janssen
Janssen
P.
P.
Plaats van Handelen
Breda (Noord-Brabant)
Breda (Noord-Brabant)
Kloekenummer in tekst
K160p
K160p
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:20