CBAK0407

Trijntje Parrekiet (weduwe Jansen alias Koeman) te Broek in Waterland kon kollen. Het was een zeer bizonder mensch. Ze rookte, pruimde en dronk genever. Eens heeft ze het iemand willen leren. Deze moest daartoe dicht naast haar komen zitten en alles woordelijk nazeggen. Haar leerling beloofde dit. Daarop kwam eerst een kalf naast hen staan, en toen een leege broeipot aanhuppelen.
Toen begon Trijntje: "Ik steek mijn vinger in deze pot."
De leerling herhaalde: "Ik steek mijn vinger in deze pot."
Toen Trijntje weer: "Ik houd het met den duivel, en niet met God."
Daarop sprong haar leerling op en zei: "Ik houd het met God, en niet met den duivel, en jij kunt naar de weerlicht loopen."
Bleek als een doek is hij toen naar huis gegaan.

SINSAG 0536 - Hexenkunst wird gelehrt. Erwachsener verzichtet darauf wenn er Gott (Maria) abschwören soll.    SINSAG 0536 - Hexenkunst wird gelehrt. Erwachsener verzichtet darauf wenn er Gott (Maria) abschwören soll.   

Vrouw zal iemand leren toveren door haar na te zeggen dat hij de duivel zal volgen en niet God. De man zegt echter dat hij God zal volgen en niet de duivel, en vertrekt.

Collectie Bakker (Archief Meertens Instituut)

29 juli 1903

Voor een gepubliceerde versie zie CBAK0535. In De Gids merkt Bakker over de kol op: "Te Broek in Waterland woonde Trijntje P., die kollen kon en een zeer bizonder mensch was, die rookte en pruimde en dronk." Haar identificatie blijt lastig, omdat in het bevolkingsregister van Broek in Waterland de naam Parrekiet in het geheel niet voorkomt (en ook geen andere naam die begint met een P die er in de verste verte op lijkt). Het is niet volkomen uitgesloten dat Parrekiet de naam van haar echtgenoot was, maar waarschijnlijker is dat Parrekiet haar bijnaam was. Duidelijk is dat Trijntje weduwe was, maar uit de formulering van Bakker kunnen we niet met zekerheid opmaken of zij de weduwe van ene Jansen was, of dat zij weduwe was en haar meisjesnaam Jansen luidde. Nog cryptischer is vervolgens de toevoeging "alias Koeman". Deze vage informatie kan ons slechts leiden tot een hypothese. In het bevolkingsregister van Broek doet zich het opmerkelijke feit voor van een gezin waarin de naam Jansen deels verruild wordt voor Koeman. Als boer Klaas Koeman (1788-1871) trouwt met Sophia Hunhagen (1797-1887), brengt Sophia twee kinderen mee in het huwelijk: Aart en Pieter. Deze Aart en Pieter heten Jansen, maar die achternaam is doorgestreept, en in plaats daarvan is Koeman ingevuld. We moeten dus concluderen dat Sophia aanvankelijk Jansen-Hunhagen heette, dat zij uit een eerder huwelijk minstens twee kinderen had, en dat bij haar tweede huwelijk de kinderen de naam van stiefvader Klaas Koeman aannemen. Nadat Klaas Koeman in 1871 is overleden, zien we Pieters achternaam Koeman in het bevolkingsregister weer doorgestreept en vervangen door Jansen. Ook Aart vervangt de naam Koeman weer voor Jansen als hij trouwt met Antje Ploeger. Aart krijgt in 1880 een dochter die Trijntje Jansen gaat heten. Deze Trijntje Jansen is uiteraard veel te jong om de kol Trijntje Parrekiet te kunnen zijn. In Waterland was het principe van vernoeming echter nog een diepgewortelde traditie. Elke generatie keren binnen families steeds weer dezelfde voornamen terug. Het is bepaald niet uitgesloten dat Trijntje Jansen alias Koeman een dochter was van Sophia Hunhagen en een zuster van Aart en Pieter Jansen/Koeman. De reden waarom we Trijntje niet bij Sophia, Aart en Pieter zien opgesomd kan zijn dat ze (als oudste dochter/zus?) inmiddels het huis had verlaten en op eigen benen was gaan staan. Het blijft echter onopgehelderd waarom we geen enkele referentie kunnen vinden naar Trijntje Jansen of Koeman in het bevolkingsregister van Broek.

Hexenkunst wird gelehrt

Trijntje Parrekiet    Trijntje Parrekiet   

Trijntje Jansen    Trijntje Jansen   

Trijntje Koeman    Trijntje Koeman   

God    God   

Broek in Waterland    Broek in Waterland   

Broek in Waterland (Noord-Holland)    Broek in Waterland (Noord-Holland)   

E090p    E090p   

2013-03-01 14:46:21