VOLKS091 - De schuur van Hamelgem

De schuur van Hamelgem
Te Ophem op de Hamelgem-hoeve leefde eens een boer, die sedert lang eene nieuwe schuur wenschte te bouwen, doch er het noodige geld niet kon toe bijeenkrijgen. Zekeren dag bracht hij eenen zoo rijken oogst van het veld, dat hij waarlijk niet wist, wat met al de schooven te blijven.
In zijne verlegenheid was hij onvoorzichtig genoeg, om uit te roepen: "Indien Satan mij vóor morgen vroeg eene schuur kon bouwen, ik stond hem met vreugde mijne eigene ziel af."
De man had uit louter lichtzinnigheid gesproken, en den schrikkelijken ernst zijner woorden niet bedacht. Doch, waar er eene ziel te winnen is, kent de duivel geen lach. De woorden waren maar pas van de lippen, toen de deur open ging, en de Booze stond in persoon vóor den verschrikten boer. Van onder zijnen langen, zwarten mantel kwamen een paar afschuwelijke paerdenvoeten, als gloeiende kolen fonkelden de diepliggende oogen, en onder zijnen breedgeranden hoed zag men duidelijk zijne gekromde horens.
"Ik neem het aanbod aan," zei de Zwarte; "dezen nacht nog zal ik u eene schuur bouwen."
"En... gij wilt volstrekt mijne ziel hebben," stotterde de boer.
"Natuurlijk! Dat is immers uw eigen aanbod."
"'t Is waar," antwoordde de boer, en hij dacht een oogenblik na. "Maar," ging hij voort, "zoudt ge er bezwaar in vinden, indien ik u de ziel van mijnen oudsten zoon in plaats van de mijne gaf?"
"Volstrekt niet," zei de duivel; "de eene is zoo goed als de andere!"
Men kwam overeen, dat de duivel nog denzelfden nacht de schuur bouwen, en daarvoor de ziel van den oudsten zoon zou krijgen. Doch het gebouw moest klaar zijn vóor het kraaien van den haan. Was het zulks niet, dan verloor de duivel alle recht.
De boerin had echter dat gesprek afgeluisterd, en zij besloot, haren zoon te redden.
Zij sprak van niets aan haren man, en lei zich te bed als naar gewoonte. Doch des nachts stond zij op, en ging zien, hoeverre het werk gevorderd was.
En zie! Een heele hoop duivels en duiveltjes waren druk aan 't werk, en met verbazende snelheid rezen de muren in de hoogte. Nog was de gevel niet geheel voltooid, toen reeds de werkers, die de zijmuren hadden opgetrokken, het dak op het gebouw plaatsten. Nog eenige oogenblikken, en alles zou voltrokken zijn. Nu oordeelde de boerin, dat het tijd was, om te handelen. Zij spoedde zich naar het hoenderhok, en greep den haan bij de veeren. Het verschrikte dier liet een krachtig kikeriki hooren, en zie! op het zelfde oogenblik vloog gansch de helsche drom huilend en vloekend weg. De boerin liep naar buiten: hare list was gelukt! De schuur stond er: op eene kleine opening na in den gevel was alles klaar. Doch dáar bleven nog eenige steenen te plaatsen. Gansch voltooid was het werk dus niet: de zoon was gered!
De duivel wrook zich, zoo goed hij kon.
Toen men zich gereed maakte, het opgehoopte graan te dorschen, en de eerste schoof van boven op den dorschvloer werd geworpen, riep de knecht met eenen krachtigen vloek:
"God verd...! Dat is éen!"
"En dát is twee!" jubelde de duivel, die achter hem stond, en hem naar beneden deed tuimelen. En eer de ongelukkige den tijd had gehad, eene akte van berouw voor de godslastering te verwekken, was reeds de Booze met zijne ziel op weg naar de hel.
Wat de opening betreft, men heeft ze nooit kunnen sluiten.
Men had ze vrij dicht te metselen, 's nachts kwam de duivel, en wierp de nieuwgeplaatste steenen op den grond. Zoo heeft men eindelijk van alle verdere pogingen afgezien, en de opening in den schuurgevel gelaten. Eerst vóor weinige werd de Duivelschuur afgebroken, en door eene nieuwe vervangen.

VDK 1191A* - Voor de haan kraait boerderij bouwen    VDK 1191A* - Voor de haan kraait boerderij bouwen   

ATU 0810A* - The Priest and the Devil.    ATU 0810A* - The Priest and the Devil.   

Een boer die geen plaats heeft voor zijn rijke oogst, zegt dat hij zijn ziel afstaat als de duivel voor morgenvroeg een schuur voor hem bouwt. De duivel gaat tot zijn schrik op dit aanbod in. Ze komen overeen dat de duivel voor het kraaien van de haan de schuur bouwt en daarvoor de ziel van de oudste zoon krijgt. De boerin die het gesprek hoort, besluit haar zoon te redden. 's Nachts bouwt een menigte duivels aan de schuur, maar net voordat ze klaar zijn laat de boerin de haan kraaien, waarop de duivels vertrekken en de schuur onvoltooid laten. De duivel wreekt zich door een knecht naar beneden te laten vallen als deze vloekt en er met zijn ziel vandoor te gaan. De opening heeft men nooit kunnen sluiten omdat de duivel de nieuwgeplaatste stenen eruit duwde.

Volkskunde. Tijdschrift voor Nederlandsche Folklore. 2 (1889) p. 178

M211.2 - Man sells soul to devil in return for devil‘s building house (barn, etc.).    M211.2 - Man sells soul to devil in return for devil‘s building house (barn, etc.).   

G303.4.5.3 - Devil has horse’s foot.    G303.4.5.3 - Devil has horse’s foot.   

G303.16.19.4 - Devil (Satan) flees when cock is made to crow.    G303.16.19.4 - Devil (Satan) flees when cock is made to crow.   

G303.14 - Devil’s unfinished work cannot be completed by human hands.    G303.14 - Devil’s unfinished work cannot be completed by human hands.   

1889

Voor de haan kraait boerderij bouwen

Hamelgem    Hamelgem   

Hamelgem-hoeve    Hamelgem-hoeve   

Satan    Satan   

Duivelschuur    Duivelschuur   

Ophem    Ophem   

Booze    Booze   

Zwarte    Zwarte   

2013-03-01 14:46:20