ROMEN010 - Die hystorie van die seuen wijse mannen van romen

(44a) Dat exempel des vijften meesters
HEt was een famoes ende vernaemt medicus. ypocras ghenoemt. alsoe subtijl ende abel. dat hi alle andere meesters te bouen ghinc in consten Dese hadde enen neue ghehieten galienus dien hi seer lief hadde. dese galienus die was seer sijbtijl van sinnen ende was seer vlytich van sinen oom die consten van medicinen te leeren. welck als ypocras merckede soe verbarch hi sine consten voer hem hebbende anxt dat hi hem bouen gaen soude. waert dat hi die consten vercrege om abelheyt sijns verstandes. Als dit galienus sach. was hi so seer naerstich mit studeren dat hi in corter tijt een groet volmaect meester wort in medicinen Dat ypocras sijn oem seer benijde Het is daer nae gheschiet dat die coninc van vngarien sijn legaten seyndede tot ypocras dat hi tot hem comen soude sijn soon te ghenesen. welcke ypocras niet doen en woude Mer want hi wiste dat sijn neue een perfect meester was. soe seyndede hi hem mitten boden weder omme met sinen brieuen ende onscult Ende als galienus totten coninc quam wort hi eerliken ontfanghen. mer die coninck verwonderde hem waer om ypocras niet ghecomen en was mer galienus ontschuldichde sinen meester. als dat hi te doen
(44b) had in merckelijcken noot saken also dat hi niet comen en mochte. mer hi heeft mi gheseyndet in sijn stede ende ic sel dat kint mitter hulpen van gode wel helpen dat den coninck wel behaechde Galienus visiteerde dat kint ende besach sijn water ende tastede sijn puls ende seide doe der coninghinne O eerbaer waerdighe vrouwe ick bid des wilt mijn woerden duldeliken nemen ende draghen. ende segghet mi wie des kints vader is Si seide Wie soude anders des kints vader wesen. dan mijn heer die coninc Galienus seide. dat is seker dat hi die vader niet en is: Die coninghinne seide. wout ghi alsulcke dinghen voerwaer houden ic soude v dat hooft of laten slaen Galienus seide Nochtant segghe ic dat die coninck des kints vader niet en is. mer ick en ben daer om hier niet ghecomen dat ict hooft verliesen soude ende alsulc loen ontfanghen Blijft daer om ghesont. ende hi beualse gode ende hi woude van haer gaen Als si dat hoerde seide si O goede meester woudijt heymeliken bi v houden. ic soude v mijn nauweste te kennen gheuen Die meester seide. dat moet verde van mi wesen. of van enighen wysen meester van medicinen dat ic dat enighen mensche soude segghen. mer segt vrylijck ende ic selt secreet houden ende sel oec uwen soen alheel ghe\sont (45a) maken Si seide Ist dat ghi dat doet. ghi selt groet loen van mi ontfanghen Daer om hoert wat gheschiet is Van gheualle quam een coninc van burgundien met minen heer coninc ende heeft so langhe mit mi gheweest. dat ic desen soen van hem ghewonnen hebbe Doe seide die meester En wilt niet begaen wesen Ick wiste dat wel te voren Des so nam hi dat kint ende gaf hem te eten ossen vleysch. ende water te drincken ende het wort ghesont Ende als die coninc hoerde dat sijn soen ghesont was. so gaf hi den meester behoerlike loen Ende die meester ontfinc oec vander coninghinne heymelijcken sonderlinghe groet loen ende tooch sijns weges ende doe hi tot ypocras sinen meester quam sprac ypocras. hebdi oeck dat kint ghenesen Hi antwoerde Jae ic meester Doe vraechde ypocras wat hebdi hem ghedaen Hi antwoerde Ic gaf hem ossen vleysch te eten ende water te drincken Doe seide ypocras daer om is die moeder des kints een ouerspeelster Galienus seide: Meester het is also Doe wort ypocras mit nydicheyt beroert ende dochte in hem seluen Ten si dat dese galienus ghedoot worde dijn conste sel voert meer voer niet gheachtet worden ende hi sel v in allen dinghen bouen gaen Ende van dien daghe voert dachte hi hoe hi hem mochte (45b) doden Aldus riep ypocras op een tijt galienum ende seide Coem laet ons gaen inden cruythof. cruyt te soecken ende te plocken Hi antwoerde Ick ben bereyt meester Ende doe si inden hof ghecomen waen. seide ypocras Ick voele dat dit cruyt seer craftich is. bocket neder ende trecket dat op Galienus dede alsoe Ende doe si voert waren gheghaen. seide ypocras Nv verneem ick bi den roeck vanden cruyde. een cruut dat beter is dan gout ende daer om bocket ter aerden dat icket v wise dat ghise soe plucken moghet Galienus bockede neder om dat cruut wt te grauen Ende ypocras toech wt sijn daggh ende stack hem doot Daer nae wort ypocras ter doot sieck. ende sijn crachten begauen hem. ende dede al dat hi mochte om hem seluen te helpen. mer al en batedet niet Als dit sijn discipelen hoerden. quamen si haestelicken van allen plaetsen tot hem ende deden al dat si mochten om hem ghesont te maken. mer si en mochten in ghenen dinghen vorderen: Doe dit ypocras merckede. seide hi sinen discipulen Voersiet v van een vat ende vullet dat mit water datter niet meer in en mach Ende als si dat ghedaen hadden. soe seide hi hem Maket in dat vat hondert gaten Ende doe dat gheschiet was. en liep daer gheen water (46a) wt. Doe seide ypocras. Siet mijn alre liefste hoe die wraeck goods op mi ghecomen is als ghi opeliken sien moghet. want daer hondert gaten in dat vat sijn. ende daer nochtant gheen water wt en gaet. als ghi siet dat coemt vter craften des cruyts Ende daer om. soe wat ghi doen moghet dat en sel niet moghen baten Ic en moet steruen. mer mijn lieue kinderen hadde galienus mijn neue noch gheleeft hi soude mi ghesont hebben ghemaect Ende ic hebbe hem doot gheslaghen. dat mi seer leet is. waer om die wraeck op mi coemt Ende doe hi dit gheseit hadde keerde hi hem totten weghe. ende gaf den gheest Doe seide die meester Heer keyser hebdi oec dit wel verstaen Hi antwoerde. harde wel Wat quaet hadder gheweest of galienus hadde gheleeft Die meester seide Het hadde seer groet goet gheweest want ypocras en hadde op die tijt niet ghestoruen Ende daer om van der rechtuaerdigher sentencien goods en mochte hem die medicijn niet helpen Doe seide die meester Daer om segghe ick v. dat v argher vallen soude. waert dat ghi om dat woert uwes wijfs doden liet uwen enighen soen die v bi staen sel inder tijt uwer noot Ende en mercket niet waert dat ghi nae desen wiue noch trouwede een ander. of een derde wijf. (46b) ia oec dat vierde wijf dat ghi nymmermeer alsulken soen crighen selt die v vanden perikel uwer salicheyt verlossen soude als dese Die coninck seide doe. daer om en sel hi doch niet steruen Doe seide weder om die meester. doet ghi also heer keyser so doet ghi wijselic Ende ic beueel v gode ende dancke v daer of dat ghi uwen soen huden meer hebbet laten leuen om minen wille: Weder omme seide die keyser Ick mercke wel dat die vrouwen seer bedriechlic sijn. ende daer om sel ic minen soen niet om uwen wille. mer om mijns selfs wille laten leuen Doe dit die keyserinne vernam. so wort si alheel verwoet ende toende alsulcken misbaer dat alle die ghene diet hoerden ende saghen verwonderden hem ende seiden den keyser O heer keyser. onse vrouwe pinicht haer seluen ter doot toe Als dit die keyser hoerde ghinck hi tot haer. segghende Waer om sijt ghi aldus droeuich ende toent soe groet misbaer Doe antwoerde si O here hoe soude ick mi onthouden moghen. in dien dat ick mijns heren vaders des conincs enighe dochter ben ende uwe huusvrouwe ende in uwer gheselscap ende so grote versmadenisse gehadt hebbe ende ghi mi alle daghe beloeft dat ghijt mi beteren selt ende nochtan niet en doet: Die keyser seide Ick en weet niet wat doen (47a) Ghi arbeyt van daghe te daghe dat ic minen soen doden soude. ende sijn meesteren arbeyden in contrari an mi dat si hem sijn leuen onthouden moghen Ende alsmen alle dinck doer siet so isset ymmer mijn kint Ende waer die waerheit tusschen beyden mach sculen. en weet ic niet Doe seide si dat isset dat ic claghe dat ghi den meesters bet ghelouet dan mi Ende daer om selt v vallen dat enen coninck ghebuerde mit sinen rentemeester Doe seide die keyser Segt mi dat exempel het mocht mi bi auentueren beweghen dat ic minen soen seer haesteliken soude laten doden Si seide Ick selt v gaern segghen. mer ic bidde wilt mercken dat ic segghen sal Ende alsoe began si te vertellen ende seide

Exempel van de vijfde meester. Ypocras, een beroemd medicus, heeft een neef, Galienus. Galienus wordt ook medicus en overstijgt het niveau van zijn oom. Als Galienus de zoon van de koning van Hongarije geneest en tevens ontdekt dat de koning niet de vader van de jongen is, wordt Ypocras jaloers op het talent van zijn neef. Hij vermoordt Galienus en wordt kort daarna ziek. Geen medicijn helpt en Ypocras beseft dat alleen zijn neef hem nu zou kunnen redden.
De meester legt aan de keizer uit dat ook zijn zoon onvervangbaar is.

A.J. Botermans (ed.): Die hystorie van die seuen wijse mannen van romen. Haarlem 1898.

1479

Ypocras    Ypocras   

Galienus    Galienus   

Bourgondië    Bourgondië   

God    God   

Hongarije    Hongarije   

2013-03-01 14:46:20