Hoofdtekst
Van een koopman in een moordenaarsherberg.
Was rais 'n koopman, dei veur zien zoak'n te peerd 't land deurraaisde. Op 'n keer kwam hai bie 'n harbarg en vroug, of hai doar 's nachts ook bliev'n kon. Dat kon wel en man ging ien hoes. Hai bestelde wat eet'n en d'r worde hom wat soep brocht. Dou hai lepel ien soep sette, zag hai, dat er 'n menskehand ien dreef. "Dei soaroa," (1) docht man, "gaait dat hier zoo omweg, dat men hier menskevlaaisch et?" - doch hai zeed'r maor niks van, lait soep stoan en gong 't hoes oet noa boet'n. 't Muide hom, dat hai zien peerd en zien geld nait har, anners was hai d'r op slag van deur goan.
Noa 'n toerke zag hai nog 'n peerdsman aankoom'n, dei ook ien harbarg wol. Dou dei bie hom was vertelde hai dei, wat hom ien harbarg bejeeg'nd was. "Dat zel ja wis wel nait zoo weez'n," zee dei, "goa maor mit mie." Koopman docht: "Dats ook vast ain van 't komplöt," maor hai ging toch maor stilzwieg'nd weer mit ien hoes. Zien neie (2) kennis vroug ook om wat eet'n en men brocht hom ook alweer soep woar 'n menskehand ien dreef. "Heur rais!" zee hai teeg'n kastelain, "et men hier menskevlaaisch? Dat ben 'k nait wend en loat 'k ook laifst aan 'n anner over." "'k Zol maor gain proatjes neem'n," zee kastelain, "mör'n zel joen hand d'r ook wel ien weez'n." "Dat ze'k ofwacht'n," zee man, "breng mie maor eerst wat anner eet'n." Dat brocht'n ze hom en dou hai 't eet'n doan har, vroug hai, woar ze sloap'n moz'n. Kastelain zee, dat 't môite nait weerd was dat hai noa ber gong; hai mos doch op slag dood. Man zee, dat hai doch veurof nog maor wat sloap'n wol en vroug ien beziedjes (3) aan koopman, houveel geld dei bie hom har. "Tweidoez'nd guld'n," zee koopman. "En ik heb viefhonnerd," zee man; "'t is dei kerels hier ien hoes doch maor allain om ons geld te doun, wie zel'n heur de kluit maor onner 'nkanner verdail'n, as joe 't goud is." "Mie goud," zee koopman. Dou raip zien kammeroad alle kerels oet harbarg bie 'nkanner en zee teeg'n heur: "'t Is joe doch maor allain om ons geld te doun et dat kenje wel krieg'n. Ben'n ie hier altemoal bie 'nkanner, dei bie 'nkanner heur'n, den ze'k joe oap (4) verdail'n." "Jao," zeed'n ze, "wie ben'n hier altemoal bie 'nkanner." Dou zee hai teeg'n kastelain: "Breng ons den nog eerst 'n vlesch wien, wie wil'n mit 'nkanner drink'n." Kastelain houl wien en man schonk ien. Hai zai teeg'n kerels, dat ze elk 'n glas krieg'n môz'n. Zai kreeg'n elk 'n glas ien hand, en dou bleev'n ze stoan as poal'n, elk mit zien glas ien hand, mond wiedwoag'n oop'n en 't geld veur heur op toavel. Zai kon'n heur nait verwichel'n of verweeg'n. Ain allain bleef ien beweeg'n en dou trok man zien zweerd en hiw dei mit ain slag kop af. Dou was dei ook rustig. "Zie zoo," zee man teeg'n koopman; "nô zelje ook wel rais wait'n wil'n, wel ie veur joe hem'n. Ik ben 'n scharprechter of beul, zoo as ze mie ook wel nuim'n, en verstoa boov'ndes de kunst zuk soort van kerels onbeweegelk te moak'en en krekt zoo lank stoan te loat'n as ik verkais, as ze maor altemoal bie 'nkanner bin'n dei bie 'nkanner heur'n. Mit 'n enkele kerel mislukt mie 't, zoo as ie zain hem'n mit dei kerel, dei 'k kop ofsloag'n heb."
Dou ging hai mit koopman hên en houl 't gerecht. Dou zai mit heer'n ien harbarg terugkwam'n ston'n kerels nog altegoar onbeweegelk, mit mond wied oop'n, ruimer ien hand en 't geld veur heur op toavel. 't Gerecht nam heur gevang'n en lait heur altemoal ophang'n en koopman raaisde ien vrede mit zien geld verder.
1. bastaardvloek. 2. nieuwe. 3. van terzijde. 4. den aap, het geld.
Was rais 'n koopman, dei veur zien zoak'n te peerd 't land deurraaisde. Op 'n keer kwam hai bie 'n harbarg en vroug, of hai doar 's nachts ook bliev'n kon. Dat kon wel en man ging ien hoes. Hai bestelde wat eet'n en d'r worde hom wat soep brocht. Dou hai lepel ien soep sette, zag hai, dat er 'n menskehand ien dreef. "Dei soaroa," (1) docht man, "gaait dat hier zoo omweg, dat men hier menskevlaaisch et?" - doch hai zeed'r maor niks van, lait soep stoan en gong 't hoes oet noa boet'n. 't Muide hom, dat hai zien peerd en zien geld nait har, anners was hai d'r op slag van deur goan.
Noa 'n toerke zag hai nog 'n peerdsman aankoom'n, dei ook ien harbarg wol. Dou dei bie hom was vertelde hai dei, wat hom ien harbarg bejeeg'nd was. "Dat zel ja wis wel nait zoo weez'n," zee dei, "goa maor mit mie." Koopman docht: "Dats ook vast ain van 't komplöt," maor hai ging toch maor stilzwieg'nd weer mit ien hoes. Zien neie (2) kennis vroug ook om wat eet'n en men brocht hom ook alweer soep woar 'n menskehand ien dreef. "Heur rais!" zee hai teeg'n kastelain, "et men hier menskevlaaisch? Dat ben 'k nait wend en loat 'k ook laifst aan 'n anner over." "'k Zol maor gain proatjes neem'n," zee kastelain, "mör'n zel joen hand d'r ook wel ien weez'n." "Dat ze'k ofwacht'n," zee man, "breng mie maor eerst wat anner eet'n." Dat brocht'n ze hom en dou hai 't eet'n doan har, vroug hai, woar ze sloap'n moz'n. Kastelain zee, dat 't môite nait weerd was dat hai noa ber gong; hai mos doch op slag dood. Man zee, dat hai doch veurof nog maor wat sloap'n wol en vroug ien beziedjes (3) aan koopman, houveel geld dei bie hom har. "Tweidoez'nd guld'n," zee koopman. "En ik heb viefhonnerd," zee man; "'t is dei kerels hier ien hoes doch maor allain om ons geld te doun, wie zel'n heur de kluit maor onner 'nkanner verdail'n, as joe 't goud is." "Mie goud," zee koopman. Dou raip zien kammeroad alle kerels oet harbarg bie 'nkanner en zee teeg'n heur: "'t Is joe doch maor allain om ons geld te doun et dat kenje wel krieg'n. Ben'n ie hier altemoal bie 'nkanner, dei bie 'nkanner heur'n, den ze'k joe oap (4) verdail'n." "Jao," zeed'n ze, "wie ben'n hier altemoal bie 'nkanner." Dou zee hai teeg'n kastelain: "Breng ons den nog eerst 'n vlesch wien, wie wil'n mit 'nkanner drink'n." Kastelain houl wien en man schonk ien. Hai zai teeg'n kerels, dat ze elk 'n glas krieg'n môz'n. Zai kreeg'n elk 'n glas ien hand, en dou bleev'n ze stoan as poal'n, elk mit zien glas ien hand, mond wiedwoag'n oop'n en 't geld veur heur op toavel. Zai kon'n heur nait verwichel'n of verweeg'n. Ain allain bleef ien beweeg'n en dou trok man zien zweerd en hiw dei mit ain slag kop af. Dou was dei ook rustig. "Zie zoo," zee man teeg'n koopman; "nô zelje ook wel rais wait'n wil'n, wel ie veur joe hem'n. Ik ben 'n scharprechter of beul, zoo as ze mie ook wel nuim'n, en verstoa boov'ndes de kunst zuk soort van kerels onbeweegelk te moak'en en krekt zoo lank stoan te loat'n as ik verkais, as ze maor altemoal bie 'nkanner bin'n dei bie 'nkanner heur'n. Mit 'n enkele kerel mislukt mie 't, zoo as ie zain hem'n mit dei kerel, dei 'k kop ofsloag'n heb."
Dou ging hai mit koopman hên en houl 't gerecht. Dou zai mit heer'n ien harbarg terugkwam'n ston'n kerels nog altegoar onbeweegelk, mit mond wied oop'n, ruimer ien hand en 't geld veur heur op toavel. 't Gerecht nam heur gevang'n en lait heur altemoal ophang'n en koopman raaisde ien vrede mit zien geld verder.
1. bastaardvloek. 2. nieuwe. 3. van terzijde. 4. den aap, het geld.
Onderwerp
AT 0952 - The King and the Soldier 
AT 0952 - The King and the Soldier 
ATU 0952 - The King and the Soldier.
ATU 0952 - The King and the Soldier.
Beschrijving
Een reizend koopman komt in een herberg en krijgt soep met een mensenhand erin; hij gaat zonder te eten weg, komt een ruiter tegen en gaat met deze terug. Ze krijgen dezelfde soep en vragen andere aan de waard, die het morrend brengt. Ze weten dat het om hun geld te doen is en de koopman geeft zijn 2000 gulden aan de ruiter, die het met zijn 500 gulden verdeeld onder de rovers, waarna hij hen een glas wijn laat geven. Als ze het glas heffen, blijven ze allen staan als palen. Hij maakt zich bekend als scherprechter en met de koopman haalt hij het gerecht, dat de kerels laat ophangen.
Bron
G.J. Boekenoogen 'Nederlandse sprookjes en vertelsels' in: Volkskunde 17 (1905), pp. 58-59 N°67
Motief
K1812.1 - Incognito king helped by humble man.
K1812.1 - Incognito king helped by humble man.
N884.1 - Robber helps king.
N884.1 - Robber helps king.
D2072 - Magic paralysis.
D2072 - Magic paralysis.
K422 - Thief rendered helpless by magic.
K422 - Thief rendered helpless by magic.
Commentaar
Oorspr. 1804, bewerking ca. 1875
In feite betreft dit verhaal een Groningse bewerking van het elfde verhaal uit het Boek van Trijntje Soldaats (1804).
The King and the Soldier
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:20