Hoofdtekst
Die .CXVIII. cluchte.
VERGILIUS hadde een beelt te ROMEN gemaect in eenen steen. Daer proefde men dye die eenen eedt swoeren, want als yemant onrechtelijck gesworen hadde, so stac men die handt in des beelts mont, so beet dat beelt den mensche de handt af. Also wordender veel gevonden die meynedich waren. Het geviel dat eens een keyser op synder keyserinnen yeloors was omdat sy met eenen anderen ridder getoet hadde. Die keyser die strafte haer met woorden als hem yet geseet worden. Op eenen tijt seyde hi: 'Vrouwe, die saken en staen niet recht. Wildy u wel voor den steen VERGILII purgeren oft onschuldigen, so wil ic u gelooven.' Die vrouwe seyde: 'Ja.' Dien [dach wert] geset dattet toe gaen soude. Als dien dach quam, ghinck die keyser met sine ridderschap daer ende die keyserinne was ooc op den wech met haren joffrouwen ende dienstvrouwen. Ende alle die luyden die schier in ROMEN waren liepen derwaerts om te siene. Ende als yegelijck nu so daer toe dronc, quam een in een sotscleet gecleet, die dranc door al dat volck ende viel de keyserinne om den hals, ende ooc andere vrouwen ende custen se voor al die weerelt. Die keyserinne weende ende maecte groot misbaer. Die sot worde verloren. Als sy nu totten beelde quam, daer die keyser stont, swoer sy, seggende: 'Also warachtich dat geen mensch mijn lijf beroert en heeft dan alleen de keyser ende die onsalige sot, die mi daer voor al die werelt ghescheynt heeft. So warachtich houde ic mijne hant in den mont des beelts.' Doen hadde die keyser een eerlijcke vrouwe. Si hadde recht gesworen, want dese sot was die selve ridder in 't sotscleet.
VERGILIUS hadde een beelt te ROMEN gemaect in eenen steen. Daer proefde men dye die eenen eedt swoeren, want als yemant onrechtelijck gesworen hadde, so stac men die handt in des beelts mont, so beet dat beelt den mensche de handt af. Also wordender veel gevonden die meynedich waren. Het geviel dat eens een keyser op synder keyserinnen yeloors was omdat sy met eenen anderen ridder getoet hadde. Die keyser die strafte haer met woorden als hem yet geseet worden. Op eenen tijt seyde hi: 'Vrouwe, die saken en staen niet recht. Wildy u wel voor den steen VERGILII purgeren oft onschuldigen, so wil ic u gelooven.' Die vrouwe seyde: 'Ja.' Dien [dach wert] geset dattet toe gaen soude. Als dien dach quam, ghinck die keyser met sine ridderschap daer ende die keyserinne was ooc op den wech met haren joffrouwen ende dienstvrouwen. Ende alle die luyden die schier in ROMEN waren liepen derwaerts om te siene. Ende als yegelijck nu so daer toe dronc, quam een in een sotscleet gecleet, die dranc door al dat volck ende viel de keyserinne om den hals, ende ooc andere vrouwen ende custen se voor al die weerelt. Die keyserinne weende ende maecte groot misbaer. Die sot worde verloren. Als sy nu totten beelde quam, daer die keyser stont, swoer sy, seggende: 'Also warachtich dat geen mensch mijn lijf beroert en heeft dan alleen de keyser ende die onsalige sot, die mi daer voor al die werelt ghescheynt heeft. So warachtich houde ic mijne hant in den mont des beelts.' Doen hadde die keyser een eerlijcke vrouwe. Si hadde recht gesworen, want dese sot was die selve ridder in 't sotscleet.
Onderwerp
AT 1418 - The Equivocal Oath
AT 1418 - The Equivocal Oath 
ATU 1418 - The Equivocal Oath.
ATU 1418 - The Equivocal Oath.
Beschrijving
In Rome staat een beeld, waar je je hand in kan steken. Wanneer je liegt bijt het je hand eraf. Een keizer was jaloers op zijn vrouw, omdat zij vreemd gegaan was met een ridder. Hij wilde dat zij de proef af zou leggen met het beeld. Op weg ernaartoe werd zij betast door een zot. Bij het beeld zei ze, dat niemand haar had aangeraakt behalve de keizer en die zot. Ze sprak de waarheid, want de zot was de ridder in vermomming.
Bron
H. Pleij, J. van Grinsven, D. Schouten & F. van Thijn: Een Nyeuwe Clucht Boeck. Een zestiende-eeuwse anekdotenverzameling. Muiderberg 1983.
Motief
K1513 - The wife‘s equivocal oath.
K1513 - The wife‘s equivocal oath.
Commentaar
Dit beeld bestaat echt en is nog altijd in Rome te vinden. Het heet La Bocca della Verità (Nederlands, De Mond der Waarheid): zie https://nl.wikipedia.org/wiki/La_Bocca_della_Verit%C3%A0 Zie de afbeelding.
Bron: Pauli, Schimpf und Ernst 206.
Zie ook: Wim van Anrooij: De Mond der Waarheid. De Bocca della Verità in woord en beeld van Middeleeuwen tot heden. Haarlem 2011.
Naam Overig in Tekst
Vergilius
Vergilius
Mond van de Waarheid
Mond van de Waarheid
La Bocca della Verità
La Bocca della Verità
Naam Locatie in Tekst
Romen
Romen
Rome
Rome
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:22