Hoofdtekst
De Oude Ekelenberg of 'Den Ekel' zoals hij genoemd werd had veel gezien in de vele, vele jaren dat er mensen over hem heen waren gelopen. En ook hij was in die jaren niet hetzelfde gebleven.
Er waren mensen om hem heen komen wonen, die gevist hadden in de Reest en de plassen. Ze waren taai als leer en wisten zich slechts met veel moeite in leven te houden. Als ze gestorven waren, werden ze verbrand. Dan trok de rook over de berg en namen de vlammen alles wat vergaan kon met zich mee. Dan was de gloed van het vuur ver, heel ver weg nog te zien. Als dan het vuur gedoofd was werd de as bij elkaar geveegd en in een pot gedaan, die bij de anderen in de grond op de oude Ekel werd gezet.
Zo was het geslacht na geslacht gegaan tot de grote sterfte was gekomen. Er waren maar weinig mensen overgebleven en die waren bijna allemaal vertrokken omdat ze bang waren geworden voor de plaag die over hen gekomen was. Een paar waren gebleven waaronder de wikkerse, de wijze vrouw. Ze had nog lang geleefd en vaak was ze 's avonds, als ze niet kon slapen, naar de hoogste plek van den Ekel gegaan. Daar was ze dan gaan zitten en had ze uitgekeken over het lagergelegen land, uren lang. Als dan het licht van de maan door de boomtakken speelde leek het net of ze zat te spinnen.
Dan zeiden de mensen n de buurt 's avonds: 'Zie je daar 's Spinwiefien op den Ekel? Zij denkt aan wat voorbij is en ziet wat er nog allemaal gat gebeuren. Ze is een wijze vrouw...'
En altijd als de mensen in nood waren kwamen ze bij haar om hulp te vragen. nooit gingen ze ongetroost weer terug. Tot ook haar tijd kwam en zij geroepen werd naar 't verre Avalon waaraan zij geloofde en waar het zo mooi moest zijn. Waar geen dood was en geen gebrek, geen ongeluk en geen moord.
Maar al was ze dan gestorven, de mensen wilden het niet geloven.
Ze vertelden elkaar dat ze er toch nog was, daar op die vertrouwde plek, dat ze er steeds weer naar toe kwam als vanouds en dan weer zat te spinnen als de maan zo vreemd door de kruipnevel scheen. Maar niet iedereen kon haar nu meer zien, alleen de mensen die haar hulp nodig hadden.
Zo werd er gefluisterd van geslacht op geslacht.
Veel, veel later woonden Roelof Harms en zijn vrouw Albertien in Zuidwolde. Ze waren de enigen in de buurt die geen kinderen hadden en vooral Albertien had het daar heel moeilijk mee. Ze wachtten en verlangden en verlangden en wachtten...
En als er dan weer een jaar voorbij was en de nieuwjaarsvisites begonnen, huilde Albertien vaak omdat ze wist was ze daar weer te horen zou krijgen.
'Ik houd dat niet vol! ik ga niet meer mee. Ik kan dat geplaag niet meer aanhoren!'
'Wat zullen de mensen dan wel zeggen?' vroeg haar man. 'Juist dan komen de praatjes en dan heb je er later nog meer verdriet van.' Er werd tussen hun beiden niet meer over gepraat maar het ging precies zoals Albertien wel gedacht had. Ze kon dat alles niet meer verdragen en haar gezicht werd steeds smaller en kleurlozer. De buren zeiden tegen elkaar: 'Wat zou Albertien toch hebben? Ze ziet er zo slecht uit. Daarom kan ze natuurlijk ook geen kinderen krijgen.'
Tante Annechien dufde er met Alberten over te praten. 'Het gaat niet goed met jou, Albertien. Wat is er toch? Zit het tussen jou en Roelof niet goed of is er iets anders? Stort je hart maar eens bij mij uit als je daar behoefte aan hebt.'
Albertien had een goede band met haar tante en aan haar biechtte ze al haar zorg en verdriet op. Ze huilde zo dat haar tante er zich geen raad mee wist.
Toen Albertien wat rustiger werd begon tante Annechien te vertellen van wat zij als kind van haar grootmoeder had gehoord. Die wist met zekerheid dat het Spinwiefien nog altijd op den Ekel kwam. Lang geleden had er een vrouw geleefd die hetzelfde probleem had als Albertien. Die was naar haar toe gegaan en had later nog drie kinderen gekregen.
'Als de kruipnever over 't land hing, moest ze op blote voeten van den Eken naar de Reest lopen, daar in het maanlicht de voeten wassen en dat drie dagen volhouden.
Albertien had niets gezegd toen haar tante dat allemaal verteld had. Maar toen het zomer was geworden kroop ze drie dagen achter elkaar 's avonds, als haar man vast in slaap was, stilletjes uit bed en deed wat ze moest doen zoals ze dat van haar tante had gehoord. En ze smeekte: 'Laat het toch mogen helpen! Waarom alle anderen wel en ik alleen niet.'
Toen ze terug naar huis ging dacht ze te zien dat het Spinwiefien weer op haar plek bovenop den Ekel zat. En het was net of ze haar toeknikte. Toen ging ze rustig weer naar bed.
Wat de oorzaak was wist niemand maar Albertien werd erg ziek.
'Kou gevat', zei tante Annechien. 'Kou, midden in de zomer nog wel', zeiden de buren. Maar al kwakkelde ze eerst nog wel wat, toch werd Albertien weer beter en fleurde ze helemaal op. En dat de wonderen de wereld nog niet uit waren begrepen de buren toen er in mei bij Roelof en `albertien een zoon werd geboren.
Ze zeiden: 'Wie had dat nou durven denken'. Maar tante Annechien zei niets en lachte maar wat voor zich uit. Zij wist er alles van en als er nog eens gelachen werd om het Spinwiefien zei ze: 'Er is nog zoveel tussen hemel en aarde waar we niets van begrijpen. Als je er maar in gelooft, dan komt het vaak goed.'
Er waren mensen om hem heen komen wonen, die gevist hadden in de Reest en de plassen. Ze waren taai als leer en wisten zich slechts met veel moeite in leven te houden. Als ze gestorven waren, werden ze verbrand. Dan trok de rook over de berg en namen de vlammen alles wat vergaan kon met zich mee. Dan was de gloed van het vuur ver, heel ver weg nog te zien. Als dan het vuur gedoofd was werd de as bij elkaar geveegd en in een pot gedaan, die bij de anderen in de grond op de oude Ekel werd gezet.
Zo was het geslacht na geslacht gegaan tot de grote sterfte was gekomen. Er waren maar weinig mensen overgebleven en die waren bijna allemaal vertrokken omdat ze bang waren geworden voor de plaag die over hen gekomen was. Een paar waren gebleven waaronder de wikkerse, de wijze vrouw. Ze had nog lang geleefd en vaak was ze 's avonds, als ze niet kon slapen, naar de hoogste plek van den Ekel gegaan. Daar was ze dan gaan zitten en had ze uitgekeken over het lagergelegen land, uren lang. Als dan het licht van de maan door de boomtakken speelde leek het net of ze zat te spinnen.
Dan zeiden de mensen n de buurt 's avonds: 'Zie je daar 's Spinwiefien op den Ekel? Zij denkt aan wat voorbij is en ziet wat er nog allemaal gat gebeuren. Ze is een wijze vrouw...'
En altijd als de mensen in nood waren kwamen ze bij haar om hulp te vragen. nooit gingen ze ongetroost weer terug. Tot ook haar tijd kwam en zij geroepen werd naar 't verre Avalon waaraan zij geloofde en waar het zo mooi moest zijn. Waar geen dood was en geen gebrek, geen ongeluk en geen moord.
Maar al was ze dan gestorven, de mensen wilden het niet geloven.
Ze vertelden elkaar dat ze er toch nog was, daar op die vertrouwde plek, dat ze er steeds weer naar toe kwam als vanouds en dan weer zat te spinnen als de maan zo vreemd door de kruipnevel scheen. Maar niet iedereen kon haar nu meer zien, alleen de mensen die haar hulp nodig hadden.
Zo werd er gefluisterd van geslacht op geslacht.
Veel, veel later woonden Roelof Harms en zijn vrouw Albertien in Zuidwolde. Ze waren de enigen in de buurt die geen kinderen hadden en vooral Albertien had het daar heel moeilijk mee. Ze wachtten en verlangden en verlangden en wachtten...
En als er dan weer een jaar voorbij was en de nieuwjaarsvisites begonnen, huilde Albertien vaak omdat ze wist was ze daar weer te horen zou krijgen.
'Ik houd dat niet vol! ik ga niet meer mee. Ik kan dat geplaag niet meer aanhoren!'
'Wat zullen de mensen dan wel zeggen?' vroeg haar man. 'Juist dan komen de praatjes en dan heb je er later nog meer verdriet van.' Er werd tussen hun beiden niet meer over gepraat maar het ging precies zoals Albertien wel gedacht had. Ze kon dat alles niet meer verdragen en haar gezicht werd steeds smaller en kleurlozer. De buren zeiden tegen elkaar: 'Wat zou Albertien toch hebben? Ze ziet er zo slecht uit. Daarom kan ze natuurlijk ook geen kinderen krijgen.'
Tante Annechien dufde er met Alberten over te praten. 'Het gaat niet goed met jou, Albertien. Wat is er toch? Zit het tussen jou en Roelof niet goed of is er iets anders? Stort je hart maar eens bij mij uit als je daar behoefte aan hebt.'
Albertien had een goede band met haar tante en aan haar biechtte ze al haar zorg en verdriet op. Ze huilde zo dat haar tante er zich geen raad mee wist.
Toen Albertien wat rustiger werd begon tante Annechien te vertellen van wat zij als kind van haar grootmoeder had gehoord. Die wist met zekerheid dat het Spinwiefien nog altijd op den Ekel kwam. Lang geleden had er een vrouw geleefd die hetzelfde probleem had als Albertien. Die was naar haar toe gegaan en had later nog drie kinderen gekregen.
'Als de kruipnever over 't land hing, moest ze op blote voeten van den Eken naar de Reest lopen, daar in het maanlicht de voeten wassen en dat drie dagen volhouden.
Albertien had niets gezegd toen haar tante dat allemaal verteld had. Maar toen het zomer was geworden kroop ze drie dagen achter elkaar 's avonds, als haar man vast in slaap was, stilletjes uit bed en deed wat ze moest doen zoals ze dat van haar tante had gehoord. En ze smeekte: 'Laat het toch mogen helpen! Waarom alle anderen wel en ik alleen niet.'
Toen ze terug naar huis ging dacht ze te zien dat het Spinwiefien weer op haar plek bovenop den Ekel zat. En het was net of ze haar toeknikte. Toen ging ze rustig weer naar bed.
Wat de oorzaak was wist niemand maar Albertien werd erg ziek.
'Kou gevat', zei tante Annechien. 'Kou, midden in de zomer nog wel', zeiden de buren. Maar al kwakkelde ze eerst nog wel wat, toch werd Albertien weer beter en fleurde ze helemaal op. En dat de wonderen de wereld nog niet uit waren begrepen de buren toen er in mei bij Roelof en `albertien een zoon werd geboren.
Ze zeiden: 'Wie had dat nou durven denken'. Maar tante Annechien zei niets en lachte maar wat voor zich uit. Zij wist er alles van en als er nog eens gelachen werd om het Spinwiefien zei ze: 'Er is nog zoveel tussen hemel en aarde waar we niets van begrijpen. Als je er maar in gelooft, dan komt het vaak goed.'
Onderwerp
SINSAG 0302 - Weisse Frau spinnt im Baum (am Hügel)
SINSAG 0302 - Weisse Frau spinnt im Baum (am Hügel)
Beschrijving
Het spinwijf die na haar dood zit te spinnen, helpt en troost mensen in nood. Voorbeeld van een kinderloze vrouw die, nadat ze drie dagen achter elkaar in het maanlicht op blote voeten naar een water is gelopen en haar voeten wast, zwanger is geworden.
Bron
J. Poortman: 't Spinwiefien op de Ekelenberg. in Witte Wieven: de meest bekende volksverhalen uit Drenthe. Samenst. Emmy Wijnholds-Schuster. 4e dr. Zuidwolde, 2001, p.16-19
Commentaar
1951
Eerder verschenen in J. Poortman: Drenthe: een handboek voor het kennen van het Drentsche leven in voorbije eeuwen. Deel 2. Meppel, 1951
Weisse Frau spinnt im Baum (am Hügel)
Naam Overig in Tekst
Oude Ekelenberg
Oude Ekelenberg
Den Ekel
Den Ekel
Zuidwolde
Zuidwolde
Roelof Harms
Roelof Harms
Albertien
Albertien
Annechien
Annechien
Spinwiefien
Spinwiefien
Naam Locatie in Tekst
Avalon
Avalon
Reest
Reest
Plaats van Handelen
Zuidwolde (Drenthe)
Zuidwolde (Drenthe)
Kloekenummer in tekst
C073p
C073p
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:20