WITW015 - Dove Peter en Dove Waander

Twee grote stenen, grensstenen, daar waar oud-Aalden in de gemeente Zweelde begint. Ze dragen de namen Dove Peter en Dove Waander. Ze herinneren aan een gebeuren van eeuwen terug.
Het was in die tijd dat niet alleen de brinken en koe- en schaapsdriften gemeenschappelijk bezit waren, ook het madeland langs de stroom en de heide tussen boerschappen behoorde tot de marke. De heide, waarover dagelijks de scheper ging met zijn schapen, was zo groot, dat niemand eigenlijk wist waar de marke van Wezup begon en die van Aalden eindigde. Al meer dan twintig jaar was men het oneens over de plaats van de grenspaal of lemiet. Ieder jaar op de boervergadering en ook op de goorspraak verschenen getuigen voor de vierschaar. Aalden wilde de stenen verplaatsen.
Maar Wezup zei: 'Nee, dat is van ons. Van ouds trokken we hier de scheidslijn en hier staat de paal al sinds heugenis van iedereen.'
'Het is een schandaal,' meenden de eigenerfden van Aalden. 'Men wil ons veld ontroven van ons ouderlijk gebied. Ons recht willen wij behouden. Geen voet, geen duimbreed veld laten wij ons zo ontnemen.
Die van Aalden en Wezup kwamen steeds meer tegen elkaar in 't geweer. Vuisten werden gebald en hoofden raakten verhit. Het recht van de sterkste zou moeten beslissen.

Toen kwamen twee boeren. Twee broers: Peter en Waander. Ze woonden onder Aalden. Ze waren erg oud en ook zeer inhalig.
'Ons heugt nog,' zo zeiden zij: 'dat de scheidstenen zijn geplaatst. Dwaas is het dat jullie daarom willen vechten. Wij, ja wij, zullen verklaren waar de plek is waar de lemieten zijn geplaatst.'
Op een dag in het najaar, de oogst was al geweest en de Zweeler markt was in zicht, begaven boeren uit beide marken zich naar het veld. Peter en Waander trokken mee met die van Aalden.
Bij de beide stenen wachtten die van Wezup al. De heide kleurde nog na van de zomerbloei. Vogels scheerde over de meerstallen. Zichtbaar van ver stonden de beide grensstenen als wachters in de ruimte.
'Hier volk, hier is de scheiding,' zeiden de beide ouden. En ze wezen een plek, tientallen meters verderop in het Wezupergebied. 'Hier moeten de stenen en dan is beider heideveld even groot.'
'Is het waar?' vroeg het volk. 'Heeft niemand dan teveel en niemand ook te weinig, hem ontstolen door de andere?'
'Als wij de waarheid niet spreken, God moge ons straffen', zwoer de inhalige Waander. 'Wij staan er voor. Het is de waarheid of nooit weer zullen wij u horen spreken', zei Peter.
Alle boeren blij. Het pleit was eindelijk beslist en de grens werd, voorgoed nu, bepaald.
Drie dagen later. Peter en Waander werden wakker in een wereld die stil was geworden. Met doofheid waren beiden geslagen en nooit hebben ze weer iets gehoord. Zo kregen zij voor hun valse eed een straf die heel hun verdere leven duurde. Ze trokken weg, niemand wist waarheen, en stierven van wroeging in een plaats waar geen mens wist van de vloek die ze meedroegen. De twee scheidstenen op de markegrens van Aalden en Wezup bleven staan.
Dove Peter en Dove Waander, hun namen gingen over op de grenspalen. De eeuwen door vertelden ze aan de mensen, hoe ijdel spreken was gestraft.

Twee inhalige broers worden met doofheid gestraft. Bij het aangeven van de grens tussen twee plaatsen verklaren zij dat wat zij hebben aangegeven de juiste grens is, en dat God ze mag straffen met doofheid. Enkele dagen later worden ze doof wakker.

Lammert Huizing: Dove Peter en Dove Waander. in Witte Wieven: de meest bekende volksverhalen uit Drenthe. Samenst. Emmy Wijnholds-Schuster. 4e dr. Zuidwolde, 2001. p. 54-56

1980 (oorspr.)

Eerder opgenomen onder de naam Huso [pseud. van Lammert Huizing] in H.J. Prakke: Volksverhalen uit Drenthe: of: de bruid waarom niemand danste. Utrecht [etc.], 1980. p. 84-85

Peter    Peter   

Waander    Waander   

God    God   

Zweeler    Zweeler   

Aalden    Aalden   

Wezup    Wezup   

Zweeloo    Zweeloo   

Aalden (Drenthe)    Aalden (Drenthe)   

G052z    G052z   

2013-03-01 14:46:20