Hoofdtekst
Er was eens een arme smid, die den geheelen dag hard moest werken. Op een keer kwam onze lieve Heer en een engel er voorbij. Onze lieve Heer had zijn ijzeren stok gebroken en nu moest de engel dien bij den smid laten maken. Toen hij gemaakt was vroeg den engel, hoeveel het kostte, maar de smid wou voor zoo'n kleinigheid niets hebben. Maar onze lieve Heer zond den engel weer terug en zei: dan mag de smid drie wenschen doen. Het eerste was een noteboom waar niemand als de smid dit wilde weer uit kon. Het tweede was een aanbeeld, waarop ieder die er eenmaal op zat moest blijven zitten. De derde wensch was, dat elk voorwerp door de smid gewenscht, en dat er in kon in zijn vestzak er zoo lang in moest blijven als de smid wilde. Eenigen tijd daarna had hij spijt dat hij niet veel geld gevraagd had en toevallig kwam daar de duivel langs die hem zeide 7 jaar zooveel ijzer en steenkool te geven als hij wilde wanneer de duivel voor 7 jaar zijn ziel mocht hebben. Zeven jaar daarna kwam een andere duivel om den smid te halen maar men had hem gewaarschuwd niet in den noteboom te klimmen. De smid zei ik ga mee, ga, terwijl ik mijn vrouw goedendag zeg zoolang op mijn aambeeld zitten. De duivel deed het maar kon er niet meer af. Nu beloofde hij aan den smid hem weer voor 7 jaar ijzer en steenkolen te geven als hij hem los liet. Na zeven jaar kwam er een derde duivel en de smid vroeg hem of hij zich niet zoo klein kon maken als een muis. De duivel deed het en toen stopte de smid hem in zijn vestzak en toen kreeg hij weer 7 jaar. Na dien tijd stierf de smid en kwam bij onzen lieven Heer en den engel en vroeg om zijn aambeeld mee in den hemel te mogen nemen. Toen hij het er in had ging hij er op zitten en als hij nog leeft zit hij er nog op.
Onderwerp
AT 0330 - The smith outwits the devil 
AT 0330 - The smith outwits the devil 
ATU 0330 - The Smith and the Devil
ATU 0330 - The Smith and the Devil
Beschrijving
Bron
Motief
M211.11* - Man sells soul to devil in return for riches.
M211.11* - Man sells soul to devil in return for riches.
K1811 - Gods (saints) in disguise visit mortals.
K1811 - Gods (saints) in disguise visit mortals.
D1761.0.2 - Limited number of wishes granted.
D1761.0.2 - Limited number of wishes granted.
D1413.1 - Tree from which one cannot descend.
D1413.1 - Tree from which one cannot descend.
D1413.6 - Chair to which person sticks.
D1413.6 - Chair to which person sticks.
D1413.9.1 - Wallet (sack) from which one cannot escape.
D1413.9.1 - Wallet (sack) from which one cannot escape.
A661.0.1.2 - Saint Peter as porter of heaven.
A661.0.1.2 - Saint Peter as porter of heaven.
Commentaar
inv. no. B1.3, opgeschreven te Westerhoven. S.M330.2.
3. Sprookjes en natuurgeloof. Verhalen vanuit Helmond verzameld
Verhalen, sprookjes, anekdoten en mededelingen over volksgeloof, verzameld en/of opgetekend door August Hendrik Sassen. Uit zijn handschriftenverzameling, berustend in de bibliotheek van het Provinciaal Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant te 's Hertogenbosch.
Sassen werd geboren te 's Hertogenbosch op 6 maart 1853. Hij was archivaris en notaris te Helmond, en overleed op 22 juni 1913 te 's Gravenhage (zie Juten & Juten 1913, A.F.O. van Sasse van Ysselt 1914). Hij was de stuwende kracht achter het volkskundig onderzoek in Noord-Brabant aan het einde van de vorige eeuw. Om dit te bevorderen stichtte hij onder meer twee tijdschriften: het Tijdschrift voor Noordbrabantsche Geschiedenis, Taal- en Letterkunde, en de Noordbrabantsche Almanak. Jaarboekje voor Noordbrabantsche geschiedenis, taal- en letterkunde.
Beide tijdschriften moesten evenwel na elkaar wegens financiële moeilijkheden stopgezet worden (zie ook de Inleiding). Door zijn werk, zijn vele activiteiten (hij was o.a. gemeenteraadslid van Helmond, regisseur van jeugdtoneelstukken, voorzitter van de vereniging tot drankbestrijding; en commandant van de plaatselijke schutterij), en zijn vroege dood is het hem niet gelukt de vele aan hem toegezonden en door hemzelf verzamelde gegevens over o.a. taalkunde, volksgebruiken, boerenalmanakken, kinderrijmen en spelen, en volksliederen zelf tot een of meerdere boeken te verwerken (zie voor verdere biografische gegevens Knippenberg 1952).
Een deel van zijn handschriftenverzameling bevindt zich te 's Hertogenbosch. Dit werd in 1943 en 1944 gerubriceerd en gecatalogiseerd. Het hier gepubliceerde deel daarvan werd eerder grotendeels, al dan niet in bewerkte vorm, bekend gemaakt door J.R.W. Sinninghe, zij het zonder opgave van inventarisnummer. Een aantal van de door Sinninghe aan Sassen toegeschreven verhalen is evenwel niet meer in 's Hertogenbosch te vinden, o.a. Sinninghe 1978: 16 (gloeiige te Duizel), 21 (dwaallichten), 36 (zelfmoordenaar in gedaante hond te Boxmeer), 45 (spookhaas te Mierlo), 81-83 (heksen in de gedaante van een kat), en 100 (weerwolf te Breda). Het wachten is op een volledige publicatie van het nog in 's Hertogenbosch aanwezige materiaal.
Naam Overig in Tekst
Onze Lieve Heer
Onze Lieve Heer