VODA_032_07 - De witte wieven van Lemelerberg

Eh… noe moet iej ’n biechen eh… De witte wieven van Lemelerberg A-je ’t over ’n groten boer hadden bie ons in de boerschop dan dach ie an Völliks, een groot twiepeerds pul, maar a-je ’t over een schraper kregen dan dach iej an ’n zelfde Völlik, want arger kon ’t nie. Overal woar ze laand hadden was eer grond ’n halve meter smaller as des ze in gebruuk hadden. De leste voer aan weerskaanten was van ’n aander. En ömme de lieve vrede en ömdet ’t Völlik was wörden maar ’ezwie’en. Zo göng ’t ook an ’n berg woar ze naast Stuvings Jaantie laa’en. Jaantie was een eerlijk maar arm boertie den altied met te’ensla’en te kampen was. Was ’t niet op d’n heerd dan wel op de delle. As de vrouwe niet ziek was, dan had ien van de kinder of Jaantie zelf wel schellege. Gönk ’t me de bieëste oardig goed, dan zetten de motte de biggen wel of, of ’t peerd was kruppel. De Völliks nömen bie Jaantie wel twieë voeren [brommer rijdt voorbij] en wat heer grond an stien en aander ongemak opbrach, gönk zo onder ’t werk deur op Jaantie ’t ziende. Zo was ’t vrogge veurjoar aan’ebröken en ’t tuumeg ömme huus hen lopen weer ’edoan, det Völliks heer laand an ’n berg gonk bouwen. Beej Jaantie was ’t weer goed mis, die had ’t met de rugge en die kon haaste niet uut de voeten kommen. Öaltie, zien vrouwe, deud met de kinder wat ze kon, maar ’t grote werk mos wachten op noabershulpe. Mangs wörden ’t haar wel te völle en dan leup ze te lippen deur ’t huus. Veer boven op ’n berg woar ’n neveltop is, huuzen in die joaren de witte wieven. Zie bemeujen heer met de mensen onder an ‘n berg as ’t neudig was, maar aanders speulen zie heer eigen wulde spöllegies ’s nachts onder mekare. Wat heer dreef ömme zich te bemeujen mit Jaantie, waren ’t de troanen van Öaltie of was ’t onrecht van det Völliks volk? Geen mense kan ’t doorgronden, maar zie deuden ’t. Toen Völlik ’s oavends met de peerden noar huus gönk, bleef ’n ploeg stoan. As witte slierten kwamen de witte wieven van ’n berg en haalen Völliks ploeg uut de grond en veur Jaantie’s laand weurd ‘n in ’t werk gezet. De voeren wörden keersrecht over ’t laand ’etrökken en de grond kwaam ömme zo as nooit teveure was gebeurd. Waren ’t twintig witte wieven die de zwoare schulpen door de grond trokken of meer? Geen mense den ‘t … antwoorden kan op deze vroagen. Maar zonder geluud zweven de witte gedoanten mit ‘t… de zwoare twieëpeerds ploeg hèn en weer tot alles as ’n zwart laken d’r lag. De ploeg kwaamp weer op zien olde plaatse te stoan en ’t leek of d’r niks was gebeurd. De zeirogge die Jaantie in huus had wörden ’ehaald en zak noa zak gönk over ’t laand, zonder dat d’r ’n keurntie ’emorst wörden of op de verkeerde plaatse kwaamp. De grond lag bewerkt en ’t zoad kon zien gaank goan. Lange veurdet de zönne opkwaamp zweven witte slierten noar ’n berg hèn. ’n Aanderen morgen kwaamp Völlik op zien laand en keek ‘m de ogen uut. Wie had Stuvings Jaantie zien groand die gister nog braak lag ’ebouwd, ’ezeid en ’e-egd? In emzelf proatend spand-e de peerden veur ‘n ploeg en begon ‘n zien werk. Iej had nog geen twintig meter ’ebouwd of ‘n ploeg knappen op ’n dikken stien. Helleg as d’n boer ‘m maken, iej vloeken ’t uut. ’t Wörden heisteren mit de peerden die op eer beurte schrikkerig wörden. Loat now net den zwarten, woar je aans onderdeur konden kroepen, zo mak as-e was, begonnen te steigeren in ’t tuug en achteruut sloan. Völlik kreeg ’n vollen klap in ’n börste. Bloedend en kermend bleef-e liggen. De pee… beide peerden stönden stille veur ’n ploeg toen ze Völlik ’n paar uur later vönden. De hele boerschop was veraltereerd toen ze ol… alles heurden. Beej Stuvings wel ’t meeste. Geen spoor van mensen- of peerdenstappen op ’t laand en toch alles ’ebouwd en bewerkt. En now det ongeluk van Völliks Jans [gehoest]. Met veer man mosten ze den dikken stien uut ’t laand halen, woar-e op’ekommen was met bouwen. De jongs van Völlik, wollen d’r wel ’n ied op doen det veurige keer met bouwen op den diepte nooit geen stien ’ezeaten had. Iederiene begreep ‘t en keek noar ’n berg woar witte slierten ömme ’n neveltop höngen.

SINSAG 0305 - Weisse Frauen helfen den Menschen    SINSAG 0305 - Weisse Frauen helfen den Menschen   

Een verhaal over hoe de witte wieven een arme boer hielpen. --- Er was een rijke, gierige boer, Völlik, die steevast een halve meter van het land van zijn buren inpikte. Elke laatste vore op zijn akkers lag eigenlijk op de grond van zijn buren. Van het land van één arme buurman, boer Jaantie, pikte hij zelf wel twee voren breed in. Bij de arme boer Jaantie was altijd was loos; vrouw ziek, kinderen ziek, problemen met de dieren. In het vroege voorjaar, toen het land bij de berg bebouwd moest worden, ging het niet goed met boer Jaantie zelf. Hij had last van zijn rug. Zijn vrouw Öaltie en kinderen deden wat ze konden, maar voor het zware werk waren ze afhankelijk van burenhulp. Boven op de berg woonden de witte wieven. Die bemoeiden zich normaal gesproken niet met de mensen onder aan de berg, maar of het nu door de tranen van de arme Öaltie kwam of door het onrecht van Völliks, dit keer schoten ze te hulp. Boer Völlik liet ’s nachts zijn ploeg op het land staan en ging met zijn paarden naar huis. De witte wieven tilden de ploeg op en bewerkten het land van boer Jaantie ermee. Zonder geluid te maken trokken ze kaarsrechte voren en ploegden ze de grond beter om dan ooit. Ze haalden het zaaigoed (rogge) van Jaantie en zaaiden alles zonder een graantje te morsen. Ruim voordat de zon opkwam stond de ploeg weer op zijn plek en zweefden de witte wieven terug naar de berg. De volgende morgen kon boer Völlik zijn ogen niet geloven, toen hij het land van boer Jaantie zag. Hoe had zijn buurman dit voor elkaar gekregen in één nacht? Boer Völlik ging aan het werk op zijn eigen land, maar na nog geen twintig meter brak de ploeg op een grote steen. De boer was woest en stond te vloeken. De paarden werden schrikkerig en een zwart paard dat normaal heel rustig was begon te steigeren en schopte boer Völlik tegen zijn borst. Bloedend en kermend bleef de man liggen. Toen boer Völlik een paar uur later gevonden werd stonden de paarden rustig voor de ploeg. Het hele buurtschap was geschokt toen ze het hele verhaal hoorden. Boer Jaantie nog het meest. Zijn hele land was bewerkt, maar er was geen spoor van voetstappen of paardenhoeven te bekennen. Er waren vier man nodig om de grote steen uit het land van Völlik te halen en zijn zoons zouden zweren dat die steen er eerder niet nog was. Maar iedereen begreep wat er gebeurd was en keek naar de nevelslierten die om de top van de berg hingen.

Radio-uitzending Vonken onder de As (NOS)

Gepubliceerd in De Darde Klokke, tijdschrift opgericht door Dieks Makkinga, 5 okt. 1972. Zie: https://oudommen.nl/media/documents/1972_De_Darde_Klokke_No.005.pdf --- Tevens opgenomen in een boekje met verzameld werk van Dieks Makkinga: "Ak d'ogen dichte doe", uitgegeven door Hilga Groen, Ommen, ca. 1996. --- https://teunvanveelen.wordpress.com/2021/05/09/de-witte-wieven-van-lemele/

Völlik    Völlik   

Stuvings Jaantie    Stuvings Jaantie   

Öaltie    Öaltie   

Völliks Jans    Völliks Jans   

Lemelerberg    Lemelerberg   

Lemelerberg    Lemelerberg