kul052 - Om en in het Broekegängske

Om en in het Broekegängske

Het Broekegängske was 'n smal straatje. Het lag in de schaduw van het raadhuis en verbond de zanderige Keefheuvel met de verharde Hoofdstraat van het dorp.
"Nie beters te weten, waar 't Broekegängske d'r aalt gewist. Es ge van Hezelder kwaamp en ge trod dûr 't Broekegängske dan waarde mee bè 't postkantoor, de dorpsherberg van de Bernartes en de botterfebriek 't Haantje. Dè waar 't gerichtst. Umdè t'r alzeleven langst neffen 't gängske Van den Broeken woonden, hiette-n-'t 't Broekegängske", meende Kulhannes.
In het Broekegängske hing 'n sfeer van stilte. Een wazige stilte, die omarmd werd, zo af en toe, door een wolk van wisselende geuren. Als de wind van geeneind kwam, rook het in dit smalle straatje naar bier, snevel, koffie, brood of boter. Hoe kwam dat? Dat kwam door twee vrouwkes. Een klein dik en 'n stevig robuust vrouwke, Kaotje en Mie genaamd. Dit waren twee prompte vrouwkes, die langs het Broekegängske woonden. Aan deze zijde van het straatje woonde Kaotje van Jösjes en langs de andere kant rekte zich het gedoentje van Mie van den Broek uit.
Kaotje was 'n heel gewoon wijfke. Niet groot, maar kordaat. Op een doordeweekse dag liep het altijd op zwarte riemklompkes en 's zondags droeg ze vaak 'n blauwe schort en 'n wit mutske. Kaotje was getrouwd met Jösje van de Velden, 'ne klompenmaker. Zijn werkplaats lag achter het huis. In 'n manchesterse broek met om zijn bovenlijf 'n gestreept kieltje en op z'n kop 'n plat petje maakte hij in dit met spinnekopwebben gesierde klomphuis van het ruwe hout van 'n enkele wilgeboom en meerdere canidassebomen gave klompen. Allerlei klompen. Döpkes, drielingen, kapklompen, tripklompen, Jösje maakte ze allemaal.
Met onder andere 'n snijpaard gaf hij vorm aan de klomp en met een scheermes, 'n schars zogezegd, ging hij de boeren te lijf. Dat wil zeggen, boeren met 'ne baard van 'n week oud en die zich door Jösjes lieten scheren. Inderdaad. Jösje was ook barbier. In die tijd schoren meerdere boeren in Liempde zich één keer in de week. Of ze lieten zich op 'ne zaterdagnamiddag of zondagochtend scheren door Jösje van de Velden. Voor drie cent schoor Jösje d'n ene boerenkop na de andere. Soms tot bloedens toe. Dit gebeurde met name als hij te veel gepruufd had, dat wil zeggen, te veel jenever gedronken had in zijn eigen herberg. Als herbergier dronk hij graag met de klanten mee. Jazeker. Naast klompenmaker en barbier was Jösje ook herbergier. Zijn herberg luisterde naar de naam van Kaotje, zijn vrouw.
"Es boerenknecht ha'k wêinig of gin têd um te gaon buurten. Mistentêds waar 't aovend eer ik goed en wel gedaon ha. In de winterdag en op zondag ês ik 't vee nie mos verzörgen, waar ik ôoit mee afgewêrkt. Dan ha'k d'n têd um ergend hinne te gaon. Naor de femilie of 'n goei kennis en ôk naor Kaotje van Jösjes, die 'n herberg in 't dörp ha", zei Kulhannes.
Het was een donkere herberg, waarvan de grauwe muren, de blauwe plavuizen, de biezematten stoelen, de boerentafels en 'n schoon schenkblad de taal van Kaotje ademden. Kaotje was 'n klein beweeglijk vrouwke, dat altijd goedgemutst was. Met haar klanten losse en vaste, kon ze merakel akkerderen. Een bijzondere eigenschap was, dat ze zichzelf en altijd vriendelijk bleef. Ook als er 'n katter te hard op de tafel sloeg, 'ne bonker 'n smeer aan had of 'ne rikker breedgebarend op 'ne stoel stond en luidkeels zong:

Broekegängske is een smal straatje naast het raadhuis, dat de Keefheuvel met de Hoofdstraatverbindt. Het rook er altijd heerlijk vanwege twee vrouwkes, die er woonden, Kaatje en Mie. Kaotje was getrouwd met een klompenmaker, met de werkplaats achter het huis, die ook barbier was en herbergier van een herberg genaamd naar Kaotje, wier taal de inrichting ademde.

Roger van Laere, KULHANNES, Liempde 1992, 143-144

voor 1992

Kulhannes    Kulhannes   

Broekegängske    Broekegängske   

Keefheuvel    Keefheuvel   

Hezelaar    Hezelaar   

Bernartes    Bernartes   

Van den Broeken    Van den Broeken   

Kaotje van Jösje van de Velden    Kaotje van Jösje van de Velden   

Hoofdstraat    Hoofdstraat   

Haantje    Haantje   

Mie    Mie   

Liempde    Liempde   

2013-03-01 14:46:20