BOO000101 - De Kwêêjen And

De Kwêêjen And
In de Rieke Buurte (van Oedjeskerke) weunden Jantje Westdurp - ze noemden ’n ok wè “Jantje Petoet”. Die was etrouwd mie Belle Pantus; die kwêêm van Entjessand. Vanzelf goeng ze werris nir Entjessand op verziete nì d’r moeder.
En zôô was ’t is ’n kêêjr midden in de zeumer, da se wee nir Entjessand goeng. Z’oa nog mè net ’n stuitje ’n kleinen en dat kind droeg ze op d’r erm mee. Ja, ze wazze vroeger niet zôô fleeuw as noe!
Ze goeng over Ternisse en stapten nì Den Dôôman, je weet wè, dien ofstee mie dat Wêêltje d’r voor. Dì komme d’r ’n pèr zieweggetjes uut De Poel sêêmen. Uut êêjn van die weegjes kwiem ’n oud vrouwtje annestapt.
Die most toevallig nèt dezelfde kanten op en ze stapten dus tegère, en ze mikten ’n praatje: “Wat is ’t werm, ee!” “Dat is ’t nèt!” “Wì kom jie vandêên en wì mò jie nì toe?” vroeg ’t wuufje. Belle zeiden, da ze glad van Oedjeskerke kwiem en da ze nì Entjessand most. Ze klêêgden, dat ’t kind zôô zwèr woog en da ze blieë zou weze, a ze bie d’r moeder was.
“Zà ik dat kind een ennetje voe je drêêge?” vroeg ’t wuufje. “Da’s goed, êêjl graag!” en Belle gaf ’t kind an ’t wuufje. Die droeg ’t toet an Entjessand an toe. Dì kreeg Belle d’r kind wee terug.
Mè ’t jonk begon te schrêêuwen van geweld.
Belle oa nog nergest ergen in en docht: ’t Zà van de wermte weze; ’t zà doaken wee wè zakke. Mè ’t goeng nie over. Ze vertelden thuus natuurlijk, wat a t’r onderwegt gebeurd was; gin mèns kus raaje, wien a tat wuufje ewist kon è.
Belle oa glad gin plezierigen dag bie d’r moeder. Oallemè dat brullende en schrêêuwende kind! Dust, ze goeng ongerust êêjl gauw wee mè nir uus. ’s Êêves thuus, oallemè nog dat kind schrêêuwe. ’t Ieuw mèr an, dêêgen an ’n stik!
Oppenduur docht ze: ’t kind is erocht van “den kwêêjen and”. Ze zou d’r mie te pastoor van Kwedamme over gì prate. Mè die wilden ’t êêjle veraal nie gelôôve en ie zeiden: “’t Zà wee wèr overgêê.” En Belle awwee nir uus. Mè ’t kind wou nie bedère.
D’n aren dag keek Belle toevallig deur ’t rêêm nì buten – en wien kwiem dir an?? De pastoor! Die zeiden: “Ik mos toch toevallig deze kanten op weze en dirrom docht ik: Lit ik gelieke mer is nì ’t kind kieke. Schrêêuwt ’t nog aoltied?” Nou, en of: ’t brulden nog net êêjnder as den êêjsten dag. “Mag ik t’r even allêêjnig bie weze?” vroeg de pastoor en ie stapten à nì de krubbe.
Ielkendêêjn goeng den uzen uut en de pastoor bleef allêêjnig mie t’t betôôverde kind.
Toen à ze eventjes lêêter wee vrom kwêême, weer ’t kind stille. En ’t ei nooit mì zôô akelik ebruld.

TM 3117 - De kwade hand (het boze oog)    TM 3117 - De kwade hand (het boze oog)   

Nadat een vrouw een kind heeft gedragen begint het te huilen en houdt niet op. Moeder denkt dat het kind door de kwade hand bezocht is, maar de pastoor gelooft dat niet. De volgende dag komt hij langs, vraagt of hij even alleen bij het kind mag zijn, waarna het kind stil is.

Collectie De Boo, verslag 1, verhaal 1 (Archief Meertens Instituut)

Aantekeningen bij I 95a-1: Jan Westdorp en Bella Pantus woonden niet ver van de viersprong ’s-Gravenpolder - Kwadendamme - Hoedekenskerke - Zeedijk. Jan Westdorp was geboren in 1844 en zijn vrouw Bella, in 1850. Hun (eerste) kinderen waren: Cornelia (1877) en Petronilla (1878). Er zijn later meerdere kinderen geboren (Hube, Willem, Kees en mogelijk meer). Vermoedelijk gaat het om Cornelia -- Neeltje genaamd -- die omstreeks 1945 is oveleden. Het zal wel een verhaal wezen, dat op het eerste kind slaat: hoe zou anders Bella de hele dag weg kunnen! Van 1872 - 1880 was pastoor te Kwadendamme Joannes Theodorus Augustinus Heijligers, geboren 4 october 1832 te Woudrichem (N-Br.). De gegevens omtrent Jan Westdorps gezin diepten we op uit een“Status Parochiae”, die de pastoor tijdens zijn pastoraat alhier in een foliant noteerde. Heijligers, wiens portret hierbij gaat (gedateerd 1880), was een man van grote begaafdheid. Zijn handschrift verraadt een aristocratische geest (indien gewenst kan ik u een staal hiervan doen toekomen); zelfs indien hij gehaast een klad maakt voor een preek, blijft zijn hand opvallend gaaf en vlot. Hij was de stichter van de katholieke school van Kwadendamme (1873), wat met vele moeilijkheden (kosten, leerkrachten, outillage, onderhoud) gepaard ging. Hij noteerde ook vele bizonderheden over het ontstaan van de parochie. Hij was hier buitengewoon gezien. Omstreeks 1895 getuigde hij aan Mgr. Van der Loos, dat zijn gelukkigsten tijd lag te Kwadendamme en te Beverwijk. In 1880 werd hij deken van Beverwijk. In 1889 deken van Den Haag (H. Jacobus). Daar was hij o.a. de stuwende kracht voor het totstandkomen van de R.K. Kweekschool. 1892: Kanunnik; 1893: Geheim Kamerheer van de Paus; 1900: (40-jarig priesterfeest) Huisprelaat van de Paus, Ridder in de Orde van Oranje - Nassau; 4 jan. 1903 plotseling overleden.

Belle Pantus    Belle Pantus   

Jantje Petoet    Jantje Petoet   

Jantje Westdorp    Jantje Westdorp   

De Poel    De Poel   

Den Dôôman    Den Dôôman   

Jantje Westdurp    Jantje Westdurp   

Oedjeskerke    Oedjeskerke   

Hoedekenskerke    Hoedekenskerke   

Heinekenszand    Heinekenszand   

Entjessand    Entjessand   

Ternisse    Ternisse   

Nisse    Nisse   

Kwedamme    Kwedamme   

Kwadendamme    Kwadendamme   

Hoedekenskerke    Hoedekenskerke   

2013-03-01 14:46:21