GENDT042 - Koning Frits en de houten sabel van de soldaat

D’r was es ’n koning, die hiette Frits, den ouwe Frits. Die had ’n prachtige lijfwach. Dor kos ielkeen zo mar nie bé’jkomme. Alleen bar flinke jonge kjels. Die mosse zó groot zien, zó flink. Ze hadden ’t bes bé’j die lijfwach. Mar toch waren ze nie allemol tevreje. En zoas alle soldoate doen: ze kankerde nie weinig. En toe waren ’r van die ondragers [verklikkers], van die mooipraters, die vertoldenet de koning. Die doch: “Ik zal ’t es onderzuke”. En hé’j verkleejde zien eige, en gieng ’r op uut. De minse kenden’m nie terug. Zo gieng ie ok es kieke ien ’n cafeetje, woar duk soldoate kwame. En dor was ter ok ééntje. We zullen ’m mar Jan nume. Die zat wat te proate en te drinke meed’aandre minse, koplui en zo. Frits gieng erbé’j zitte. En hé’j traktierde. Da was wel nor de zin. En hé’j begos wat te proate, ok mitte soldaat. En hé’j vroeg: “Wor zie gé’j soldoat?” “Bé’j den ouwe Frits”, zèj Jan. “En hè gé’j ’t dor nog al nor de zin?” “O, dat geet wel”. “En wa dink gé’j zo van den ouwen Frits?” “Och,.wel ’n beste kjel. Mar hé’j betol slech uut. De soldé’j is zo lèg. De leste wèk van de moand zit ’k altied op zwart zoad”. “Zo zo, en worvan betol gé’j dan die bierkes vandaag?” “Ja, da za’k ow zegge, ik hè mien sabel ien de lommerd”. “Zo, zo”, zej de koning, “is da nie bar gevoarlijk?” “Es er is inspectie gehoue wur en ze komme d’rachter?”. “Ja,ja, dor hèk op gerèkend. Ik heb ’n houtere sabel gemak, die precies ien de schei pas. En die heb ’k goed gepoets. Ge kunter niks van zien, dattie nie ech is”. “Zo, zo”, zèj de koning en hé’j lachte mee d’aandre mee. En ’n hörtje lotter zeitie: “Nou mot ik mar wer es op huus op on”. Hé’j betolde en gieng. Onderweg dochtie: “Die knaap mot ik es te pakke nemen”. Hé’j overlei mee zien offesiere en ’r wier afgeprot: de koning zou inspectie houe. Mit ’n soldoat mos afgesproke worre, da zien boeltje heel slech ien orde zou zien. En die soldoat zou neve Jan gezet worre. En as de koning op inspectie kwom, zou die die soldoat d’r al gaauw uutpikke. En dan zou de koning zo kwoad worre, dattie zou zegge: “Hé’j mot mar onthoof worre”. En da mos dan Jan doen, die neve ’m ston.
De inspectie kwam. En al gaauw hatte koning de soldoat eruut gepik, die zien spulle zo slech ien orde had. En de koning wier bar vuul. En hé’j zej tege Jan: “Trek ow sabel en slo’m de kop af”. Wa verschrok Jan. “Och sire”, zejie, “da kan toch nie, da’s toch te èrg, de kop ter af, dorvör, da geet toch nie”. Mar de koning wier nog vuler! Tenminste zo deej. En hé’j krijste: “Hé’j of gé’j!” Toe wier Jan nog veul banger en hé’j riep: “As’t dan toch mót en zál, dan hop ik, da Onze-Lieve-Heer mien sabel ien hout veraander”. En hé’j trok te sabel, zwaaiden’m rond, en sloeg en...hé’j wás van hout. En hé’j zej tegen de koning: “Sire, ziej nou wel!” De koning en de offisiere lachte d’r eige half dood. En de koning zej: “Jan, gé’j het goed gespuld”. En niemes kreeg er straf.

* gehoord van E. Schouten, geboren ± 1870, echte verteller.

AT 1736A - Sword Turns to Wood    AT 1736A - Sword Turns to Wood   

ATU 1736A - Sword Turns to Wood.    ATU 1736A - Sword Turns to Wood.   

Koning Frits verneemt dat sommige soldaten in zijn lijfwacht niet tevreden zijn. Hij verkleedt zich en gaat met een soldaat praten. Deze soldaat, Jan, vertelt hem dat hij veel te weinig verdient en niet rond kan komen. Hij heeft zijn sabel moeten verpanden om bier te kunnen kopen en hij heeft nu een houten sabel gemaakt die er precies zo uit ziet zodat hij niet betrapt wordt. De koning besluit een inspectie te houden en de soldaat naast Jan ervan te beschuldigen slecht voor z'n spullen te hebben gezorgd. Hij gebiedt Jan vervolgens de man zijn hoofd af te hakken. Jan vindt dit een veel te zware straf en roept dat hij hoopt dat God zijn sabel in hout zal veranderen. Dat kon de koning wel waarderen en Jan wordt niet gestraft.

M.H. Dinnissen: <i>Volksverhalen uit Gendt.</i> Amsterdam 1993. Ed. A.J. Dekker & J.J. Schell (Nederlandse volksverhalen, deel 3)

December 1964

* gehoord van E. Schouten, geboren ± 1870, echte verteller.

Sword Turns to Wood

Frits    Frits   

Jan    Jan   

2013-03-01 14:46:21