Hoofdtekst
2.45. Twee Bokkenrijders te Hechtel verbrand
Een brouwerszoon te Hechtel ging op eenen laten avond uit de ouderlijke woning, om het vuur aan te steken in de nabijgelegene brouwerij, toen twee, naar hij meende bekende buurlieden bij hem kwamen en vroegen met hen in het dorp in zeker huis te gaan kaartspelen. Zij zaten te peerd en zeiden, dat hij er ook op zou gaan zitten, en hij sprong er achter op. Aanstonds vlogen zij nu zeer ver door de lucht, totdat ze aan een kasteel kwamen, waar ze door de schouw binnenreden. In den hoek bij het vuur zat een man, dien de beide personen wilden vermoorden, en zij gelastten den brouwer hen daarin te helpen. Doch deze wilde zich tot die misdaad niet leenen en zocht zijne buurlieden te ontkomen, want nu wist hij maar al te goed dat het Bokkenrijders waren. Hij hield zich eens even te moeten buitengaan om eene natuurlijke behoefte te voldoen, en ontvluchtte zoo ras zijne beenen het hem toelieten. Niet wetende in welke landstreek hij stond, klom hij weldra in eenen boom om te zien, hoe hij het zou aanleggen om weer thuis te geraken. Terwijl hij in den boom zat, ontwaarde hij op eenigen afstand eenen voerman met eene kar. Hij ging er spoedig henen, en vroeg den voerman in welke
streek van de wereld hij zich bevond, en of hij hem iets van den terugweg naar Hechtel of grootere plaatsen, daaromtrent gelegen, kon beduiden. Maar de voerman had nooit het minste van die steden of dorpen gehoord. Hij raadde den zoo deerlijk bedrogen brouwer aan, met hem te gaan tot in eene alleenstaande herberg; daar zou hij mogelijk iets van zijne woonstreek ver-
nomen hebben. Weldra bereikten zij die herberg, doch men had er evenmin ooit zijne woonplaats hooren noemen. Toevallig zouden dIen avond zeven pastoors uit dien omtrek in de herberg vergaderen, zei de weerd, en waarschijnlijk kon toch iemand van hen den brouwer eenige aanwijzingen nopens zijnen terugweg geven. Geerne besloot de brouwer daar te overnachten. Des avonds kwamen de pastoors, de eene al wat vroeger dan de andere, de herberg binnen, en de ongelukkige brouwer gaf bijna den moed verloren, want zes der geestelijke heeren had hij reeds te vergeefs zijne woonplaats genoemd, of andere dorpen en steden niet ver van deze verwijderd. Alleen de laatstgekomene had ooitiets van Hechtel gehoord en wist de landstreek, waarin dit dorp is gelegen. Hij zette zich neder en schreef den weg dien de brouwer nemen moest, verzamelde reisgeld onder de geestelijken en zeide hem bij elken pastoor te kunnen nagaan, die hem geerne van de eene parochie naar de andere den weg zouden aanduiden. Den volgende dag vertrok de brouwer naar zijn vaderland, en hij had zoo lang moeten reizen, dat hij eerst den 99sten dag zijne woonplaats bereIkte. In dien tusschentijd hadden zijne bedroefde ouders, die natuurlijk niets van deze wonderlijke reis wisten, de brouwerij doen sloopen, om te weten of hij soms door boosdoeners of anderszins, daarin mocht verborgen of verongelukt zijn.
't Was op eenen zaterdagavond toen de brouwer aankwam tot groote blijdschap van zijne huis- en dorpgenooten. Den volgenden morgen plaatste hij zich achter de kerkdeur, om te bespieden of de twee geburen-bokkenrijders ook ter kerk zouden komen, en toen hij daarvan zekerheid had, deelde hij zulks zijnen gemeentenaren mede. Zij namen na de mis de twee booswichten
in de kerk gevangen en verbrandden ze openbaar onder eenen hoop mutsaards op het dorpsplein te Hechtel.
Een brouwerszoon te Hechtel ging op eenen laten avond uit de ouderlijke woning, om het vuur aan te steken in de nabijgelegene brouwerij, toen twee, naar hij meende bekende buurlieden bij hem kwamen en vroegen met hen in het dorp in zeker huis te gaan kaartspelen. Zij zaten te peerd en zeiden, dat hij er ook op zou gaan zitten, en hij sprong er achter op. Aanstonds vlogen zij nu zeer ver door de lucht, totdat ze aan een kasteel kwamen, waar ze door de schouw binnenreden. In den hoek bij het vuur zat een man, dien de beide personen wilden vermoorden, en zij gelastten den brouwer hen daarin te helpen. Doch deze wilde zich tot die misdaad niet leenen en zocht zijne buurlieden te ontkomen, want nu wist hij maar al te goed dat het Bokkenrijders waren. Hij hield zich eens even te moeten buitengaan om eene natuurlijke behoefte te voldoen, en ontvluchtte zoo ras zijne beenen het hem toelieten. Niet wetende in welke landstreek hij stond, klom hij weldra in eenen boom om te zien, hoe hij het zou aanleggen om weer thuis te geraken. Terwijl hij in den boom zat, ontwaarde hij op eenigen afstand eenen voerman met eene kar. Hij ging er spoedig henen, en vroeg den voerman in welke
streek van de wereld hij zich bevond, en of hij hem iets van den terugweg naar Hechtel of grootere plaatsen, daaromtrent gelegen, kon beduiden. Maar de voerman had nooit het minste van die steden of dorpen gehoord. Hij raadde den zoo deerlijk bedrogen brouwer aan, met hem te gaan tot in eene alleenstaande herberg; daar zou hij mogelijk iets van zijne woonstreek ver-
nomen hebben. Weldra bereikten zij die herberg, doch men had er evenmin ooit zijne woonplaats hooren noemen. Toevallig zouden dIen avond zeven pastoors uit dien omtrek in de herberg vergaderen, zei de weerd, en waarschijnlijk kon toch iemand van hen den brouwer eenige aanwijzingen nopens zijnen terugweg geven. Geerne besloot de brouwer daar te overnachten. Des avonds kwamen de pastoors, de eene al wat vroeger dan de andere, de herberg binnen, en de ongelukkige brouwer gaf bijna den moed verloren, want zes der geestelijke heeren had hij reeds te vergeefs zijne woonplaats genoemd, of andere dorpen en steden niet ver van deze verwijderd. Alleen de laatstgekomene had ooitiets van Hechtel gehoord en wist de landstreek, waarin dit dorp is gelegen. Hij zette zich neder en schreef den weg dien de brouwer nemen moest, verzamelde reisgeld onder de geestelijken en zeide hem bij elken pastoor te kunnen nagaan, die hem geerne van de eene parochie naar de andere den weg zouden aanduiden. Den volgende dag vertrok de brouwer naar zijn vaderland, en hij had zoo lang moeten reizen, dat hij eerst den 99sten dag zijne woonplaats bereIkte. In dien tusschentijd hadden zijne bedroefde ouders, die natuurlijk niets van deze wonderlijke reis wisten, de brouwerij doen sloopen, om te weten of hij soms door boosdoeners of anderszins, daarin mocht verborgen of verongelukt zijn.
't Was op eenen zaterdagavond toen de brouwer aankwam tot groote blijdschap van zijne huis- en dorpgenooten. Den volgenden morgen plaatste hij zich achter de kerkdeur, om te bespieden of de twee geburen-bokkenrijders ook ter kerk zouden komen, en toen hij daarvan zekerheid had, deelde hij zulks zijnen gemeentenaren mede. Zij namen na de mis de twee booswichten
in de kerk gevangen en verbrandden ze openbaar onder eenen hoop mutsaards op het dorpsplein te Hechtel.
Onderwerp
TM 3114 - De Bokkenrijders 
TM 3114 - De Bokkenrijders 
Beschrijving
Zoon van brouwer laat zich verleiden om met buren mee te gaan kaarten. Zij laten hem op het paard springen en vliegen met hem door de lucht naar een kasteel waar ze iemand willen vermoorden. De man weet nu dat het om Bokkenrijders gaat en ontsnapt, maar weet niet waar hij is en hoe hij terug kan gaan. De zevende pastoor in de herberg waar de man terecht is gekomen, kan hem echter op weg helpen. Op de 99e dag is hij weer thuis. Als de volgende dag blijkt dat de buren-bokkenrijders naar de kerk gaan, waarschuwt hij anderen die de mannen na de mis aanhouden en verbranden.
Bron
Willem de Blécourt, Volksverhalen uit Noord Brabant, Utrecht [etc.]: Het Spectrum, 1980. p. 64-65
Motief
G242.7 - Person flying with witches makes mistake and falls.
G242.7 - Person flying with witches makes mistake and falls.
F282.4* - Mortal joins fairies in their flights and revelry: by imitating their calls.
F282.4* - Mortal joins fairies in their flights and revelry: by imitating their calls.
Commentaar
1892
Motief: vgl. G242.7 Person flying with witches makes mistake and falls; F282.4* Mortal travels with fairies.
OV IV: 132-134. Bewerking: Biemans 1973: 39-41.
2. De archeologie van het vertellen. Verhalen uit de Kempen
Opgetekend, verzameld en bewerkt door Petrus Norbertus Panken. Panken werd geboren te Duizel op 6 september 1819. Hij was vanaf 1840 tot 1863 onderwijzer te Westerhoven en na zijn pensionering brievenbesteller te Bergeik, waar hij op 20 juli 1904 overleed. Hij was een pionier op het gebied van de Noordbrabantse archeologie, daartoe o.a. geïnspireerd door C.R. Hermans (zie Biemans 1977). Een uitgebreide biografie van hem werd geschreven door Hein Mandos (1971). Zijn verhalen werden gepubliceerd in het Tijdschrift voor Noordbrabantsche Geschiedenis, Taal- en Letterkunde (TNG) I (okt. 1883 -okt. 1884) II (okt. 1884-okt. 1885), III (okt. 1885-okt. 1886) en in Ons Volksleven (OV) IV (1892), V (1893). Van de publicaties uit Ons Volksleven verscheen in 1893 een overdruk. Zijn Bergeikse verhalen verschenen bovendien in de Beschrijving van Bergeik (BB), dat hij samen met A.F.O. van Sasse van Ysselt schreef (1900).
Zijn handschriften, waaronder een Autobiografie of Eigen Levensbeschrijving en een dagboek zijn te raadplegen in het streekmuseum Eicha te Bergeik.
OV IV: 132-134. Bewerking: Biemans 1973: 39-41.
2. De archeologie van het vertellen. Verhalen uit de Kempen
Opgetekend, verzameld en bewerkt door Petrus Norbertus Panken. Panken werd geboren te Duizel op 6 september 1819. Hij was vanaf 1840 tot 1863 onderwijzer te Westerhoven en na zijn pensionering brievenbesteller te Bergeik, waar hij op 20 juli 1904 overleed. Hij was een pionier op het gebied van de Noordbrabantse archeologie, daartoe o.a. geïnspireerd door C.R. Hermans (zie Biemans 1977). Een uitgebreide biografie van hem werd geschreven door Hein Mandos (1971). Zijn verhalen werden gepubliceerd in het Tijdschrift voor Noordbrabantsche Geschiedenis, Taal- en Letterkunde (TNG) I (okt. 1883 -okt. 1884) II (okt. 1884-okt. 1885), III (okt. 1885-okt. 1886) en in Ons Volksleven (OV) IV (1892), V (1893). Van de publicaties uit Ons Volksleven verscheen in 1893 een overdruk. Zijn Bergeikse verhalen verschenen bovendien in de Beschrijving van Bergeik (BB), dat hij samen met A.F.O. van Sasse van Ysselt schreef (1900).
Zijn handschriften, waaronder een Autobiografie of Eigen Levensbeschrijving en een dagboek zijn te raadplegen in het streekmuseum Eicha te Bergeik.
De Bokkenrijders & SINSAG 169 Fahrt durch die Luft. Zauberer nehmen Mann mit; er stösst seinen Fuss am Kirchturm
Naam Overig in Tekst
Bokkenrijder
Bokkenrijder
Naam Locatie in Tekst
Hechtel
Hechtel
Plaats van Handelen
Hechtel (BeLb)
Hechtel (BeLb)
Kloekenummer in tekst
L352p
L352p
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:20