Voda_021_07

Dan eigenlijk nu het verhaal van de mijngeest. En de mijngeest, de berggeest, de koelgeest. In de helzwarte ingewanden van de aarde, opengelegd en doorbaand, daar moeten wel geheimzinnige machten doorwaren. In ouwe banen en gangen en opraken door de kool en de berg heen, daar huisde de berggeest. Velen hebben de mijngeest gehoord en velen ook hebben hem al gezien van aangezicht tot aangezicht. Maar ze zwijgen er thans maar liever over.. Nietwaar? Ja.. Als je ze onderin, eh dus beneden in de grond, alleen zit dan heb je trots alles toch niet het gevoel van alleen te zijn. Honderden kuilers, die zullen u dat beamen. Je meent vaak genoeg iets te horen, andere geluid van de bekende berggeruchten. Andere geluiden, vooral ontvankelijke gemoederen, vangen je op. De luchtdeuren en de luchtverversing hebben hun geluid. Het melodieert als het gonzend zingen van telegraafpalen. Soms wordt dat fluitend zingen scherper en kapt een rolf, hetwelk zich spoeketich aanheurt, plots het geluid af. Om dan opnieuw de normale zang en fluitgeluiden op te roepen. De mijngasvorming op de ouderwetse mijnlampen kon ook een angstig zoevend geluid maken. En ene blazer, een mijngasontsnapper in de gesteente- of kolenwand, was uitermate gevaarlijk. Hij blies en floot lokkend zacht, en daarom zo gevaarlijk. Zeker oud hout, in de mijn bederft het hout vanzelfsprekend vlugger dan boven aan de dag, komt in een rottende toestand door gebrek aan lucht, en het zwamt dan fosforisch. Het kan zelfs een schijn wegwerpen. Iemand, een grotere al, ring pas aan beneden, in de mijn. Hij had nog nooit een mijn gezien en tijdsomstandigheden – uh het was even na de Wereldoorlog – hadden hem genoodzaakt van boven naar beneden te komen en het werk hier aan te nemen. Als je nu eens in de eerste weken door zuleken baan moet gaan, alleen om op een andere post te komen, dan sloeg ‘m dermate de angst op het lijf datie luide kreet en wegrende naar de schacht en er zelfs onmiddellijk naar boven wilde. Vooral met fluiten roep je de berggeest op. Honderden zeggen nu vandaag nog, onder de ouwere kuilders vooral, dat het verkeerd is te fluiten ondergronds. En ze zullen er zelfs.. zelf ook nooit fluiten. Menige opzichter verbood in de gangen en op de posten van een afdeling het fluiten. En er zijn nog opzichters van in dienst. Zelfs gaat er sprake onder de mijnwerkers dat de voormalige directeur van de technische dienst van de staatsmijnen er niet veel van mocht hebben. Op een der oude in Asse mijnen werkte een mijnwerker uit Nieuwenhagen. In de omgang Hannes Joep geheten, en nu reeds jaren gestorven. Het gebeurd wel dat de mijnwerkers bij boren, stutten, houwen, slepen of wat ook, wat zingen of neuriën. Ja waarom ook niet he? Hannes Joep kon dit allemaal heel goed aanhoren. Maar wanneer men bij het werk floot, al was het er maar een flauw deuntje, dan liep ie driftig en onrustig op en neer. Hij durfde openlijk zijn vrees te uiten eh dat men er met het fluiten de boze bergeest oproepte en, en, en die dan iets catastrofaals kan doen veroorzaken. Eens gaf hij een jongeman, pas in de mijn werkzaam, en die Hannes Joep wel wat er mee wou treiteren, een ferme klap op zijn mond, toen deze naar waarschuwing sarrend doorfloot. Hannes Joep kon u vertellen hoe ie reeds tweemaal zelfs instortingen had meegemaakt met dodelijke afloop, en dit met eigen ogen gezien en gehoord had, onderwijl de getroffenen hadden gefloten.

TM 3118 - De Berggeest (het mijnspook)    TM 3118 - De Berggeest (het mijnspook)   

Mijngeest maakt geluiden in de mijn. Je mag niet fluiten ondergronds, maar zingen en neuriën wel. Mijnwerkers die fluiten zijn meer dan eens omgekomen.

Radio-uitzending Vonken onder de As (NOS)

F456.1.2.1.1 - Knockers bring ill luck if one whistles in the mine.    F456.1.2.1.1 - Knockers bring ill luck if one whistles in the mine.   

Hannes Joep    Hannes Joep   

Nieuwenhagen    Nieuwenhagen   

Wereldoorlog    Wereldoorlog   

Asse    Asse