LIJST083 - Holskrabbels oet 't Tukkerlànd: Oet 'n tied der witte wieve. ('n Aold vertèlsel.)

Holskrabbels oet 't Tukkerlànd: Oet 'n tied der witte wieve. ('n Aold vertèlsel.)
Aleerdagens zag ter in ons Toô-mer-lànd anners oet as now. Dow zag i'j gèn fietsen, gèn auto's en vleegmesienen, gèn peteröllie en elastieksch lèch, nee, van dat allens en völ meer, was ter niks.
Dow zatten onze bèsvaêrs bi'j 'n öllielempken - zonnen kleenen Janhennik -, um 'n plaggenveur, en de bèsmoors zatten mèt de haozenvöddeln op ne "gleunige" staove, en vertöllen de kleenen blagen aole geschichten van 'n Hunenborg en Huttenklaos. Dow wazzen de kuieraovende nog in vollen swônk, en onderdewiel ne aole kloppe of bèsmoor 't spinweel leut snorren dat 'n schik en aad har, stakken de mansleu eere dölfkes mèt 'n kölken veur oet 'n heerd in 'n brànd, en halen los, de mooie sprökke van ons Twènthelànd. Dan kwammen wier vuur 'n draod de hèèmènkes, dee onner de haarn en bèlte hoesden, - de weerwulve, dee rondzwörven bi'j nacht en ontieden, en de lechkes, dee zoo wonnerachtig konnen dwellen baoven de eenleustige grawens en vènkes. Dee tieden zint lang vuurbi'j, en de vertèlsels gaot eer nao.
Daorum wik oet dee dage nog ne geschichte vertèllen, dee 'k heurt hèb van aole leu mèt zulverdreu op 'n verweerden kop. Misschien - 'k kan nich zèggen, - is 't à wa eere vertöllen in 'n boôok of krante, - is dat waor, dan vertèl 'k nao, as 't mag! Now dan:
In Annekesbèsmooderstied won'nen d'r op 'n kleen boerenspilken tusken Tubbege en Almelo, nen keerl, dèn Dèrk mot hemmen hèt, nao ze zèèn.
Derk gung krek as verscheeden, nog à vake nao de stad hèn, vaker as em wa good was. Want in de stad ha'j verscheeden huuskes, waor 't ze 'n aarm oetstekt, en oet kleene glaeskes foezel drinkt, waor 'j zoo geröst van könt wödden. In dee tied wuzzen de leu nich te better, en mennigeen zeup as 'n wètterkalf. Verscheeden drunken ter gèèrn klaor oet. Zoo ok onzen Derk. Vake pötken hee in de stad tot 's aovens 'n uur of èlven too, en dan smeet è 'n eers op 'n broenen, dèn onwies loopen kon. onwies! Al wazze aorig in 'n öllie, hee hoowen nich te voote op 't hoes an, dat schellen em nen hoop.
Zoo was ter ok nen aovend, zoo um Lèchmissen, dat Derk met nen aorigen brommen d'r in, oet de stad op 't hoes anreed. 't Was à miln in 'n nacht, boeten deuster as onner in de hèlle, en gèn lèvent menske nèrrens te bekennen. Mer daor gaf onzen kötter niks um, want hee har zat aolen klaoren had, en was zoo geröst as nen visch in 't water.
Onnerwègters komp è langs 'n groot, aold, boerenhoes, dat eenleustig daor lag, en à langen tied har leug stoan. 's Vuurmirrags harre d'r niks bezunners anzeen, mer now - de groezeln gungen em aover de hoed hèn, - wat zag è now toch in 'n laten aovend, now ieder menske, behalven onzen Derk, à in de veern lag. Wat was 't now toch? Zag è nog wa good oet de oogen?.....
't Lècht schienen duur de glaze en hee heurn jao nog meziek. Daor was nog nen doedelzak gangs, waor 't umleupsel in dee tied mèt langs de duurn gung, um nen deut te verdeenen vuur 't dageluksch etten - en 't drinken der bi'j.
Derk was nog ni'jsgierig as nen vos, dèn duur de heege kik, um te zeen of de gànze haost wilt kommen, - en smeet 'n eers van 'n broenen of, - gung ès hènnig op 't aole hoes an, en - keek stilkes duur de glaze....
Watte daor zag kon è mèt ziene oogen nich geleuven....
Want - daorbinnen op de groote delle, sprungen, hossen en dànsten de witten wieve, jonk en aold, wichter en meuikes, mèt de aolen heksen en meer zök teug van volk. De duuvel zölfs har 't Paoskenbèst an, en zat op ne aole kiste en spöllen dànsdeunkes op 'n doedelzak. Dèn har ok 'n etwas oet 't glaesken had, en was zoo plezeerig as nen kèrmsgas, dat ko'j zeen!
Zien breur dèn ok in de "puntjes" was en zik ok good har wikst, stun achter 't schap en schunk mer immer in. Ne jonge hekse mèt 'n vèl as 'n verlègen ganz'ei, brach'n de annern foezel en brannewien as ze meu van 't dansen wazzen, en 'n oogenslag aom wollen halen. Jao, plezeerig was 't nao 't leut, en venaolweg hopsasa. Het jonge good sprung as kalvern in de vuurjaorstied, en de aolen wollen op eere wieze ok nog jonk wèèn, en smeten ok 'n ummezeen 'n "beentjen" in de heugte. Derk dee mond en oogen wiedwagens los en kon zien kieken nich laoten....
Antlèsten dow 't tègen één uur leup, - en dat uur möt 't ze al vot wèzen, - was de duuvel nog riekeluk en gaf nog 'n "rondjen". De annern göllen van loeter wil um 'n zwatten zien anbod.
Onzen Derk was van veraltereerdheed en schrik nöchter wödden as 'n kind, en - lussen d'r ok wa wier èène! Hè! - Hee kon 't haoste nich meer anzeen, en 't water - of 'n foezel? - leup em um de tànne. Inhoolen kon è zik gèn oogenslag meer dow è dat völksken daor zag drinken, en hee de duuvel zien breur zag prossen met 'n heksenmeeken, - hee höw dan met de voeste op de glaze dat ze retteln, en reup achter oet 'n hals: "Doot mi'j d'r ok èèn in 't glas!"....
En - 't was inees of 'n grommel in 't aole hoes sleug: - 't lècht oet, 'n doedelzak stille, en - alle witte wieve en heksen onzen Derk achter de bokske. Mer dèn was in 'n eergezeen op 'n broenen sprungen, en dow vot, vot op Tubberge an - en loopen dee 't deer, ow lèvent zoo nich. Mer ok de witten wieve leupen harre' groezeluk harre!
Daor komp Derk an de Heeninksbekke (Heinemansbeek), zon betken halfweg Tubbege, mer nèt op tied, want mèt dat è d'r met 'n broenen insprink, is 'n wit wief zoo kot achter em, dat ze 't peerd nog bi'j 'n stet kan griepen, en 't aarme deer dèn heelendals oettrekt.... Wieder gung 't wief nich, want zoo a'j misschien wa mangs heurt hebt, dat volk gung nooit duur 't water, dat deen ze nich!....
't Was wa jammer van 't peerd, mer mèt onzen kötter har 't wa slimmer können ofloopen, - want a'j 't met dat volk an 'n stok krègen, wa'j meestied nich gelukkig. Want ze konnen gloepens metwillig wödden, en dan ko'j de veern d'r wa ès laoten......
Zòò wöd dee aole geschichte ongeveer vertöllen. -

SINSAG 0945 - Andere Begegnungen mit dem Teufel.    SINSAG 0945 - Andere Begegnungen mit dem Teufel.   

SINSAG 0310 - Andere Erscheinungen von Weissen Frauen    SINSAG 0310 - Andere Erscheinungen von Weissen Frauen   

Man komt 's nachts langs een boerderij waar witte wieven, heksen en anderen, en zelfs de duivel feesten en drinken. Als hij roept dat hij ook wel wat wil drinken stopt het feest meteen, komen de witte wieven en heksen op hem af en achtervolgen hem. Hij kan aan ze ontkomen door met zijn paard een beek in te springen, want witte wieven kunnen niet tegen water.

Nieuwe Twentsche en Almelose Courant 1931

Verschenen in Nieuwe Twentse en Almelose Courant, 1931, onder pseudoniem Heinrich.
Bijlage bij Volkskundevragenlijst 18 (1954) formulier G174p (Archief Meertens Instituut). Ingezonden door H.J. Wesselink, 18 augustus 1954

Huttenklaas    Huttenklaas   

Derk    Derk   

Lichtmis    Lichtmis   

Lèchmes    Lèchmes   

Twenteland    Twenteland   

Tubbergen    Tubbergen   

Almelo    Almelo   

Tubbege    Tubbege   

Heinemansbeek    Heinemansbeek   

Heeninksbekke    Heeninksbekke   

Hunenborg    Hunenborg   

Too-merland    Too-merland   

Tukkerland    Tukkerland   

Tubbergen    Tubbergen   

G174p    G174p   

G173p    G173p   

G180p    G180p   

2013-03-01 14:46:22