Hoofdtekst
Van Hans Onversaagd
EEN KOUSZEN-VERZOOLDER TOT KONING VERKOOREN
't Is een twyffelagtige zaak, iets door Fortuin te zoeken: het geen in deze Historie blykt, zo men 't aannemen mag waar te zyn geschied: (is 't een Fabel, daar zynder veel meer ondertuszen geloofd) dog neemt de Patientie dit te leezen. Daar was een Kous Verzoolder, zittende op zyn Tafel en zo hy niet veel werk hadde, schild daar op een Appel en laat de schil van die op de Tafel leggen; Hy maakt een Vliege-slager en alzo 'er Vliegen op de Appel Schil kwamen, om die af te keeren, slaat 'er in een slag, zeven te gelyk; Springt van Tafel, bekennende dit voor een Romeins stuk, denkt hier door nog een groot Man te worden: verkoopt al wat hy heeft en laat 'er een schoon Schild van maken en liet 'er op zetten: "Ik heet Hans Onverzaagt, ik slaa der zeven met een slag;" Trekt in een verre Land, daar de Koning Meester was, bind dit schild op zyn Borst en gaat agter het Konings Paleis tegen een hooge heuvel aan leggen, daar hy wist, dat de Koning gewoon was ordinaris heen te zien: alzo de Zon sterk scheen en wist de Koning niet wat 'er zo flikkerde, zend terstond een Edelman derwaards: Hy by hem koomende wierd vervaard in 't Leezen: "Ik heet Hans Onverzaagt, ik slaa der zeeven met een slag;" Gaat weederom, verhaald de Koning dit voorgaande, die terstond twee à drie Compagnie Soldaaten daar heenen zond om hem wakker te maaken en met een beleeft onthaal ten Hoove te geleiden, met zodaanig respect, als zodaanige Cavalliers toekomt. Zy trekken met 's Konings bevel heenen: by hem koomende en dorste hem, of niemand wou de eerste weezen om hem aan te spreeken. maar een uit de hoop was zoo stout, dat hy een Piek nam en stiet hem teegen de Zool van zyn Schoen; springt op met groote kragt; Zy vallen op haar knien en Bidden hem, of hy beliefde eens by de Koning te koomen: het welk geschieden. By de Koning zynde, was hy in groot aanzien: Ondertuszen word hem voorgehouden, hy kon des Konings Zwager worden, maar daar waaren drie zwaare dingen te doen, die moest hy voor de Koning uitwerken: Voor eerst was 'er een Wild Varken, dat veel kwaad deed en niemand vangen kon. Ten tweeden waaren 'er drie Reuzen, die 't in het Bos des Konings zo onvry maakten, dat 'er niemand door kon reizen, of was een dood Man. Ten derden waren 'er ettelyke duizend vreemde Volkeren in het Land gevallen en zoo het scheen, stond het Ryk in groot perykel. Dit neemt hy aan om uit te voeren, word den weg aangewezen, daar 't wild Varken was, gaat met een couragie uit het Hof: hy was kwalyk zo ver dat hy 't Varken hoorde, of hy wenschte hem weer op zyn Snyders tafel: Het Varken kwam met zulken furie op hem aanloopen, dat hy na een goed heen komen zag; ziet een vervallen Kapel, vlugt daar in, 't Varken hem na: hy met een vaart, vliegt door het Venster over de Muer en haald de Deur van de Kapel toe; Doen was 't Varken vast en komt by de Koning, die hem vraegt hoe hy 't Varken gevangen had.
Voer aldus uit: "Ik greep het met groote kragt by de Hairen of Borstelen en wierp het in de Kapel en ik heb 't niet willen dooden, om u voor een Prezent te vereeren."
Groote vreugt was 'er in 't Hof; Gaat na de Reuzen en tot een Geluk vond haar slapende: neemt zyn zak, vuld die met Steenen, klimt op een hooge Boom, gooid den eene, die meenden dat het den anderen deed, begind te kyven, hy zou zyn gooijen laten, of hy zou hem voor zyn Ooren bruyen ; Den tweeden word ook gegooid, begind te sacramenten. De derde word met het zelfde onthaald, staat op en trekt zyn Degen, vliegt den anderen aan en steekt hem dat hy Dood ter Aarden vald; begind met den anderen ook en door het lang worstelen, vallen beide ter Aarde van vermoeidheid; Hy zyn kans ziende, komt af en neemt, van die Dood was, syn Rapier en steekt die alle beide Dood en houd ze de Kop af, gaat zo weder na 't Hof.
De Koning vraagde hem of het bestelt was, antwoorde: "Ja."
Die hem vorder vraagde, hoe hy 't bestelt had.
Voer aldus uit. "Ik nam den eene by zyn Beenen en ik sloeg 'er den andere mee dat hy Dood ter Aarden viel en den andere heb ik met dezelfde Munt betaald en die ik by de Beenen had, half dood zynde, smeet ik met zulken Kragt tegen een Boom, dat de Boom wel zes voet uit de Aarde vloog."
De vreugd was uittermaten en men hield hem voor de grootste in 't Hof; Hy maakte hem wederom gereed en den Adel van 't Hof met hem en daar toe een braaf Heirleger, daar hy Overste van zou zyn. Zyn Afscheid genomen hebbende, gaat tot het derde stuks werk, laat het Leeger marcheeren en hy volgd te Paard en also hy nooit op een Paard gereeden had, wist hem kwalyk in Postuur te houden. Gekomen zynde op de plaats daar de Vyand was, laat het Leger in Batalje stellen. Hem wierd geboodtschapt dat het gedaan was; wist niet hoe hy 't Paard zou wenden, trekt aan 't verkeerde Toom en geeft het Paard de Spooren, dat het met een volle galop na de Vyand reed en alzo hy de Toom van 't Paard niet vast hield, greep onderwegen een houte Kruis dat onder af brak en hield het zo vast in den Arm. De Vyand hem ziende, meende dat het de Duivel was, begonnen te vlugten en die 't niet ontkomen kosten, Verdronken; Staken haar Schepen van de Wal af en voeren zo weg. Hy kwam met den Zegen wederom by zyn Adeldom en 't heele Leger, die hy zyn Victorie verhaalde en hoe de Vyand geslagen was geheel in routen. Hy komt by de Koning, verhaald zyn Victorie, die hem bedankten. Voort deed hy hem uitroepen voor Na Volger en Na Zaad tot de Kroon. De Trouw Dag vast gesteld zynde, maken daar toe grooten Preparatie: De Trouw gehouden hebbende, was hy in groot aanzien en altyd naast de Koning.
't Geviel dat de Kous Verzoolder meest alle Nagten Droomden, dat hy nog op zyn Tafel zat en altyd relde: "Lustig Jongen, lustig, nog een paar te verzoolen, dan zult gy Heilig Avond hebben: lustig, lustig."
De Dogter wierd vervaard, meenende dat de Duivel in hem was, om dat hy zo relde, van lustig, lustig, klaagd het haar Vader, dat hy haar een Kous-Verzoolder gegeeven had en geen Heer van Staat. De Vader besluit een Compagnie Soldaaten twee à drie by zyn Slaap plaats te leggen en zo 't weer gebeurde, hem Gevangen te nemen of te Dooden.
Hy word hier van gewaarschouwd: te Bed zynde, vaard aldus uit: "Ik heb een wild Zwyn overwonnen, ik heb drie Reuzen Gedood, ik heb een Leeger van honderd duizend Man verslagen en van deze nagt zal 'er nog twee à drie Compagnie Soldaten aan."
Hier op gaat hy uit het Bed na haar toe met groote kragt; zy hem hoorende, vielen hol over bol van booven neer, die Dood bleven en Armen en Beenen verlooren hadden, waaren in groot getal en die 't ontliepen, brogten de Koning zulken boodschap; die aldus uitvoer: "Myn Dogter behoorden wyzer te wezen, dat ze zulken grooten Cavallier zo zal affronteeren."
Ondertuszen de Koning Ziek zynde, Sterft, laat hem tot Nazaat van de Kroon, die de Kous Verzoolder aanneemd en heeft zyn Ryk lange Jaren in rust geregeerd en is eindelyk de weg van alle Vlees gegaan.
EEN KOUSZEN-VERZOOLDER TOT KONING VERKOOREN
't Is een twyffelagtige zaak, iets door Fortuin te zoeken: het geen in deze Historie blykt, zo men 't aannemen mag waar te zyn geschied: (is 't een Fabel, daar zynder veel meer ondertuszen geloofd) dog neemt de Patientie dit te leezen. Daar was een Kous Verzoolder, zittende op zyn Tafel en zo hy niet veel werk hadde, schild daar op een Appel en laat de schil van die op de Tafel leggen; Hy maakt een Vliege-slager en alzo 'er Vliegen op de Appel Schil kwamen, om die af te keeren, slaat 'er in een slag, zeven te gelyk; Springt van Tafel, bekennende dit voor een Romeins stuk, denkt hier door nog een groot Man te worden: verkoopt al wat hy heeft en laat 'er een schoon Schild van maken en liet 'er op zetten: "Ik heet Hans Onverzaagt, ik slaa der zeven met een slag;" Trekt in een verre Land, daar de Koning Meester was, bind dit schild op zyn Borst en gaat agter het Konings Paleis tegen een hooge heuvel aan leggen, daar hy wist, dat de Koning gewoon was ordinaris heen te zien: alzo de Zon sterk scheen en wist de Koning niet wat 'er zo flikkerde, zend terstond een Edelman derwaards: Hy by hem koomende wierd vervaard in 't Leezen: "Ik heet Hans Onverzaagt, ik slaa der zeeven met een slag;" Gaat weederom, verhaald de Koning dit voorgaande, die terstond twee à drie Compagnie Soldaaten daar heenen zond om hem wakker te maaken en met een beleeft onthaal ten Hoove te geleiden, met zodaanig respect, als zodaanige Cavalliers toekomt. Zy trekken met 's Konings bevel heenen: by hem koomende en dorste hem, of niemand wou de eerste weezen om hem aan te spreeken. maar een uit de hoop was zoo stout, dat hy een Piek nam en stiet hem teegen de Zool van zyn Schoen; springt op met groote kragt; Zy vallen op haar knien en Bidden hem, of hy beliefde eens by de Koning te koomen: het welk geschieden. By de Koning zynde, was hy in groot aanzien: Ondertuszen word hem voorgehouden, hy kon des Konings Zwager worden, maar daar waaren drie zwaare dingen te doen, die moest hy voor de Koning uitwerken: Voor eerst was 'er een Wild Varken, dat veel kwaad deed en niemand vangen kon. Ten tweeden waaren 'er drie Reuzen, die 't in het Bos des Konings zo onvry maakten, dat 'er niemand door kon reizen, of was een dood Man. Ten derden waren 'er ettelyke duizend vreemde Volkeren in het Land gevallen en zoo het scheen, stond het Ryk in groot perykel. Dit neemt hy aan om uit te voeren, word den weg aangewezen, daar 't wild Varken was, gaat met een couragie uit het Hof: hy was kwalyk zo ver dat hy 't Varken hoorde, of hy wenschte hem weer op zyn Snyders tafel: Het Varken kwam met zulken furie op hem aanloopen, dat hy na een goed heen komen zag; ziet een vervallen Kapel, vlugt daar in, 't Varken hem na: hy met een vaart, vliegt door het Venster over de Muer en haald de Deur van de Kapel toe; Doen was 't Varken vast en komt by de Koning, die hem vraegt hoe hy 't Varken gevangen had.
Voer aldus uit: "Ik greep het met groote kragt by de Hairen of Borstelen en wierp het in de Kapel en ik heb 't niet willen dooden, om u voor een Prezent te vereeren."
Groote vreugt was 'er in 't Hof; Gaat na de Reuzen en tot een Geluk vond haar slapende: neemt zyn zak, vuld die met Steenen, klimt op een hooge Boom, gooid den eene, die meenden dat het den anderen deed, begind te kyven, hy zou zyn gooijen laten, of hy zou hem voor zyn Ooren bruyen ; Den tweeden word ook gegooid, begind te sacramenten. De derde word met het zelfde onthaald, staat op en trekt zyn Degen, vliegt den anderen aan en steekt hem dat hy Dood ter Aarden vald; begind met den anderen ook en door het lang worstelen, vallen beide ter Aarde van vermoeidheid; Hy zyn kans ziende, komt af en neemt, van die Dood was, syn Rapier en steekt die alle beide Dood en houd ze de Kop af, gaat zo weder na 't Hof.
De Koning vraagde hem of het bestelt was, antwoorde: "Ja."
Die hem vorder vraagde, hoe hy 't bestelt had.
Voer aldus uit. "Ik nam den eene by zyn Beenen en ik sloeg 'er den andere mee dat hy Dood ter Aarden viel en den andere heb ik met dezelfde Munt betaald en die ik by de Beenen had, half dood zynde, smeet ik met zulken Kragt tegen een Boom, dat de Boom wel zes voet uit de Aarde vloog."
De vreugd was uittermaten en men hield hem voor de grootste in 't Hof; Hy maakte hem wederom gereed en den Adel van 't Hof met hem en daar toe een braaf Heirleger, daar hy Overste van zou zyn. Zyn Afscheid genomen hebbende, gaat tot het derde stuks werk, laat het Leeger marcheeren en hy volgd te Paard en also hy nooit op een Paard gereeden had, wist hem kwalyk in Postuur te houden. Gekomen zynde op de plaats daar de Vyand was, laat het Leger in Batalje stellen. Hem wierd geboodtschapt dat het gedaan was; wist niet hoe hy 't Paard zou wenden, trekt aan 't verkeerde Toom en geeft het Paard de Spooren, dat het met een volle galop na de Vyand reed en alzo hy de Toom van 't Paard niet vast hield, greep onderwegen een houte Kruis dat onder af brak en hield het zo vast in den Arm. De Vyand hem ziende, meende dat het de Duivel was, begonnen te vlugten en die 't niet ontkomen kosten, Verdronken; Staken haar Schepen van de Wal af en voeren zo weg. Hy kwam met den Zegen wederom by zyn Adeldom en 't heele Leger, die hy zyn Victorie verhaalde en hoe de Vyand geslagen was geheel in routen. Hy komt by de Koning, verhaald zyn Victorie, die hem bedankten. Voort deed hy hem uitroepen voor Na Volger en Na Zaad tot de Kroon. De Trouw Dag vast gesteld zynde, maken daar toe grooten Preparatie: De Trouw gehouden hebbende, was hy in groot aanzien en altyd naast de Koning.
't Geviel dat de Kous Verzoolder meest alle Nagten Droomden, dat hy nog op zyn Tafel zat en altyd relde: "Lustig Jongen, lustig, nog een paar te verzoolen, dan zult gy Heilig Avond hebben: lustig, lustig."
De Dogter wierd vervaard, meenende dat de Duivel in hem was, om dat hy zo relde, van lustig, lustig, klaagd het haar Vader, dat hy haar een Kous-Verzoolder gegeeven had en geen Heer van Staat. De Vader besluit een Compagnie Soldaaten twee à drie by zyn Slaap plaats te leggen en zo 't weer gebeurde, hem Gevangen te nemen of te Dooden.
Hy word hier van gewaarschouwd: te Bed zynde, vaard aldus uit: "Ik heb een wild Zwyn overwonnen, ik heb drie Reuzen Gedood, ik heb een Leeger van honderd duizend Man verslagen en van deze nagt zal 'er nog twee à drie Compagnie Soldaten aan."
Hier op gaat hy uit het Bed na haar toe met groote kragt; zy hem hoorende, vielen hol over bol van booven neer, die Dood bleven en Armen en Beenen verlooren hadden, waaren in groot getal en die 't ontliepen, brogten de Koning zulken boodschap; die aldus uitvoer: "Myn Dogter behoorden wyzer te wezen, dat ze zulken grooten Cavallier zo zal affronteeren."
Ondertuszen de Koning Ziek zynde, Sterft, laat hem tot Nazaat van de Kroon, die de Kous Verzoolder aanneemd en heeft zyn Ryk lange Jaren in rust geregeerd en is eindelyk de weg van alle Vlees gegaan.
Onderwerp
AT 1640 - The Brave Tailor 
AT 1640 - The Brave Tailor 
ATU 1640 - The Brave Tailor.
ATU 1640 - The Brave Tailor.
Beschrijving
Hans Onverzaagt, een kousenverzoolder, slaat 7 vliegen in 1 klap, schrijft op een bord, dat hij er 7 in 1 klap doodde, trekt in een ver land en wordt vanwege zijn bord bij de koning genodigd,die hem zijn dochter aanbiedt als hij 3 taken klaart: een wild varken vangen (hij lokt het een kapel in), drie reuzen doden (hij laat ze tegen elkaar vechten door met stenen te gooien) en het vijandelijke leger te verslaan (hij jaagt het op de vlucht door te zwaaien met een kruis, waaraan hij zich wilde vasthouden). Hij trouwt de koningsdochter, maar droomt weer als kousverzoolder op tafel te zitten en de prinses komt achter zijn achtergrond en klaagt tegen haar vader, die een compagnie op hem afstuurt, die de kousverzoolder weet af te bluffen.
Bron
G.J. Boekenoogen 'Nederlandsche sprookjes uit de XVIIde en het begin der XVIIIde eeuw' in: Volkskunde 20 (1909), 153-155 N°6
Motief
K1951.1 - Boastful fly-killer: ”seven at a blow“.
K1951.1 - Boastful fly-killer: ”seven at a blow“.
K731 - Wildboar captured in church.
K731 - Wildboar captured in church.
K1082 - Ogres (large animals, sharp-elbowed women) duped into fighting each other.
K1082 - Ogres (large animals, sharp-elbowed women) duped into fighting each other.
K1951.2 - Runaway cavalry-hero.
K1951.2 - Runaway cavalry-hero.
K1951.3 - Sham-warrior intimidates soldiers with his boasting.
K1951.3 - Sham-warrior intimidates soldiers with his boasting.
Commentaar
17e eeuw
Uit: Het Leeven en Bedryf van Clement Marot (Amsterdam, Erven de Wed. Jacobus van Egmont), Byvoegzel, blz. 133-138.
Het sprookje komt alleen voor in deze uitgave van dit in het midden der 17de eeuw voor het eerst verschenen kluchtboek; de andere drukken hebben het niet opgenomen. Waarschijnlijk is het door de uitgever uit een almanak overgenomen.
Het sprookje komt alleen voor in deze uitgave van dit in het midden der 17de eeuw voor het eerst verschenen kluchtboek; de andere drukken hebben het niet opgenomen. Waarschijnlijk is het door de uitgever uit een almanak overgenomen.
The Brave Tailor
Opgetekend door G.J. Boekenoogen
Naam Overig in Tekst
Hans Onverzaagt [Onversaagd]
Hans Onverzaagt [Onversaagd]
Romeins
Romeins
Datum Invoer
2013-03-01 14:46:20