LOMBO001 - Henk

Henk
De oorlog, dat was wel een aparte tijd. Kijk, op die leeftijd, zeventien jaar, dan maak je toch een hoop bewust mee. Ik vergeet nooit dat die vliegtuigen voedselpakketten afwierpen. Ik heb daar bij Douwe Egberts op de brug gestaan. Op de hoge brug. En daar vielen ze. Toen had je daar het voetbalveld van UVV. Nou is dat een heel groot bedrijf. Daar kwam dat spul allemaal neer en dat was een prachtig gezicht natuurlijk, hè.
Juten zakken met pakjes boter, nou dat was één groot pakkie boter natuurlijk, toen het beneden was. Met alle papier d'r tussen. Ja, enne... maar ik heb nog steeds spul. Daarvan.
Een boterwikkeltje, waar boter in gezeten had. En ook van die kleine pakjes lucifers die ook uit die vliegtuigen kwamen. Heb ik ook nog. Enne van die pamfletten, die de Engelsen uitgooiden. Van die Vliegende Hollander heette dat ding. Dat was een krant. Dan ging je 's morgens naar buiten en naar je werk, dat was dan in het midden van de oorlog zo'n beetje en dan lag de hele straat vol met van die dingen. En daar heb ik ook nog van. Die dingen heb ik nog steeds bewaard, je gaat er niet meer elke dag naar zitten kijken natuurlijk, maar zo rond vier, vijf mei pak ik altijd dat doossie nog eens...

zingt: Op de hoek van de straat staat een NSB'er,
't is geen mens en geen soldaat, 't is een farizeeër
Hij verkoopt zijn vaderland voor vijf losse centen...

Ik weet niet meer precies hoe we dat zongen. Man, we hadden een bloedhekel aan de Duitsers en de NSB-ers konden we wel verscheuren. Elke week gingen ze met zo'n ploeg kranten verkopen in de Kanaalstraat, "Volk en Vaderland" en dan liep die WA-troep, die liep er heen en weer te marcheren met die pofbroeken met die laarzen.
Die krantenverkopers die begonnen dan de boel een beetje te narren en te sarren en een beetje uit de lokken, te provoceren. En dan hupsakee, dan kwam die WA die deden de koppelriem af en die hebben vervolgens in de Palembangstraat alle ruiten van Patisserie Peek tot in de Riebeeckstraat ingegooid. Nou dan zat die hele straat zonder ruiten. Deed de WA.
Toen naderhand zijn ze met stenen aan het gooien geweest in de Kanaalstraat. En toen kreeg een van die WA-mannen een paar messen in z'n rug en die overleed ter plekke. Die hebben ze in de Kanaalstraat vermoord. Sinsdien kwamen er op de "verjaardag" van dat gebeuren vier van die WA-mannen en een stelletje eromheen om de boel te verdedigen natuurlijk, als het nodig was. En dat zijn ze de hele oorlog blijven doen. En die vormden op die vierkante meter, waar die man doodgegaan was, een erewacht. Weet je wel, stonden ze zo met de ruggen naar mekaar, op de vierkante meter, en daar had ie gelegen. Toen vormden ze een vendel, dat naar die vermoorde WA-man genoemd was. Dat stond dan op hun mouw, net als "Totenkopfregiment", weet je wel van de Duitsers bij de SS. En hun hadden dat ook op de mouw staan. Het was net zo'n geval als in Amsterdam, daar had je de WA-man Koot, die is ook vermoord tijdens rellen.

In oktober '44, toen kreeg je die grote razzia's, hè. Aan het begin van de hongerwinter. Toen moesten we ons verplicht melden om in Duitsland te gaan werken. Ik was net 17 en m'n vader zat er ook nog net in, die was 45 geloof ik, dus wij moesten ons eigenlijk alletwee melden op het Vredenburg. De mensen die dat deden, die zijn toen naar Zevenaar gebracht. In de Turmac fabriek werden ze ondergebracht in loodsen en dan moesten ze grachten graven en bunkers bouwen. 's Morgens hing de hele stad vol met van die aanplakbiljetten waar opstond wat je moest doen. Dat je op Vreeburg moest melden. Een hele hoop die wachtten niks af, die gingen! Allemaal gingen ze naar het Vreeburg met een pakje brood. En dan dacht ik: dat doe je toch niet? Als ze je pakken is het vroeg genoeg, maar je gaat niet zelf uit je eigen naar het Vreeburg wandelen. D'r waren er zat, die liepen er zo heen!
En die NSB'ers die hoefden dat niet. Maar ik ging niet, en mijn vader ging ook niet!
Wij hadden een alkoof en toen ging mijn vader oefenen om op die plank te komen in de alkoof. Voor als er een razzia was om zich te verbergen, dan stonden wij te lachen. Ik was 17, nou ik zat zó op die plank, maar m'n vader, die was 45 en daar moest nog een stoel bij en dan moest er nog een kistje op de stoel. Eer dat ie op de plank was... stonden wij met al die ellende nog te gieren van het lachen. Maar het was zo, een oom van me die was weer ouder dus die hoefde zich niet te melden. En de Duitsers gingen al door die straten, elk huis in om te kijken of ze mensen van die leeftijd konden vinden. En die oom van me die liep door de hele buurt en die kwam dan weer terug en overal ging ie kijken hoe ver of ze waren, dus dan wist je het precies! "Nou zijn ze bijna in de Delistraat," dus nou moeten we zorgen dat we op die plank terecht komen, in de alkoof. Maar toen begon het een beetje donker te worden, dus toen zijn ze er blijkbaar mee gestopt en we hebben ze nooit meer gezien, ze zijn nooit meer gekomen.

Wij moesten elke avond om acht uur binnen zijn en normaal hield iedereen zich daaraan, maar op de vierde mei was er niemand die zin had om naar huis te gaan, dus iedereen bleef maar op straat. De scholen hier in de omtrek, die zaten allemaal vol met Duitsers: hier de Kriegsmarine en de Grüne Polizei en daar bij de Laan van Nieuw-Guinea ook de Kriegsmarine. De Grüne Polizei, daar moest je altijd erg voor uitkijken. En ik was altijd te laat binnen. En daar kreeg m'n moeder de pest over in. Ik moest als ik bij mijn vrienden vandaan kwam, langs de Grüne Polizei. En het was altijd half tien of negen uur, eer dat ik thuis was. Ach, je bent jong en je kijkt niet zo nauw hè? Dat was eigenlijk wel spannend. Ik was toen een jaar over zeventien, achttien. De avond van vier mei liep ik hier in de Kanaalstraat en die Grüne Polizei liepen gewoon te wandelen, die deden niks. Dus wij dachten ja, nou zijn we bevrijd, hè, maar dat was natuurlijk niet zo. Totdat op een gegeven moment toen gingen we naar huis door de Kanaalstraat, begonnen de Duitsers opeens te schieten! Vanaf de brug. Die waren zeker nijdig op ons, omdat wij zo blij waren. Die konden dat niet zo goed hebben.
De vrouw van groenteboer Bronk kreeg een kogel in d'r enkel, dat mens heb de rest van d'r leven mank gelopen. Ik liep langs de andere kant naar huis door de Johannes Camphuysstraat met die portiekjes. Toen stonden ze bij de Vleutenseweg, op het kruispunt bij die stoplichten, stonden ze de Johannes Camphuys-straat in te schieten. Dus ik ging elke keer op m'n handen en voeten dat portiek weer in en dan stiekem om het hoekje kijken. Ja, nee, ja, kan weer. Volgende portiek.
Op handen en voeten d'r naartoe, totdat ik bij de Delistraat was en nou ja daar kon je weer rechtop lopen. Zo ben ik thuisgekomen.
Dat was vier mei.
("Als ik het vertel, zie ik het weer helemaal voor me" Verhalen uit Lombok. Deel 1. Utrecht 1998, p.6-11.)

De verteller vertelt over de Tweede Wereld Oorlog. Hij vertelt over het droppen van voedselpakketten en pamfletten, over het vermoorden van een WA-man, over de haat jegens NSB'ers, over razzia's en over de avondklok.

"Als ik het vertel, zie ik het weer helemaal voor me" Verhalen uit Lombok. Deel 1. Utrecht 1998, p.6-11

tussen 1 september 1997 - 1 juni 1998

Onder Beeld een fotocollage.

Tweede Wereldoorlog    Tweede Wereldoorlog   

SS    SS   

NSB'er    NSB'er   

Vreeburg    Vreeburg   

Vredeburg    Vredeburg   

Douwe Egberts    Douwe Egberts   

Henk    Henk   

UVV    UVV   

Utrechtse voetbalvereniging    Utrechtse voetbalvereniging   

Vliegende Hollander    Vliegende Hollander   

Engelsen    Engelsen   

Duitsers    Duitsers   

Volk en Vaderland    Volk en Vaderland   

Patisserie Peek    Patisserie Peek   

Totenkopfregiment    Totenkopfregiment   

Koot    Koot   

Turmac    Turmac   

Kriegsmarine    Kriegsmarine   

Grüne Polizei    Grüne Polizei   

Laan van Nieuw-Guinea    Laan van Nieuw-Guinea   

Bronk    Bronk   

WA    WA   

Duitsland    Duitsland   

Kanaalstraat    Kanaalstraat   

Amsterdam    Amsterdam   

Palembangstraat    Palembangstraat   

Riebeeckstraat    Riebeeckstraat   

Zevenaar    Zevenaar   

Johannes Camphuysstraat    Johannes Camphuysstraat   

Vleutenseweg    Vleutenseweg   

Delistraat    Delistraat   

2013-03-01 14:46:20