VOLKSDIER01 - De beste

De beste

In Suriname zijn de kleinsten vaak de slimsten. Zo is niemand slimmer dan Anansi, Meester Superspin, ook bekend als Ba Anansi, Broer Anansi. Maar Baas Spin moet wel oppassen voor de kleine vogel Tjotjo de Beste, die ook wel Godsvogeltje, Gadofowroe, wordt genoemd.
‘Waar ben je dan zo goed in?’ wilde Anansi op een dag weten.
‘Ik ben niet zo goed,’ zong Tjotjo, ‘ik ben de beste.’
‘Niet in zingen,’ zong Nachtegaal, beter bekend als Picolet. ‘Bij zingen haal ik altijd heel hoge cijfers.’
Uil Owroekoekoe kwam zich er ook mee bemoeien. ‘Je bent niet wijs,’ kraste hij. ‘Wie ziet het best in het donker?’
‘Krijgen we dat,’ floot Tjotjo. ‘Moet ik ook nog horen wie het best eet?’
‘Riep je mij?’ kwam Stinkvogel de Gier Aka Tingifowroe erbij. ‘Wil je horen hoeveel ik eet of hoe goed ik vlieg?’
‘Het laatste,’ zei Anansi. ‘Jullie zijn de enigen in het bos die kunnen vliegen. En ik heb het nu niet over vliegende vliegen. Wie van jullie het hoogst kan vliegen is de beste. De rest interesseert me niet.’
‘Goed gesproken,’ zei Stinkvogel de Gier Aka Tingifowroe, die altijd hoog in de lucht cirkelde. ‘Kom op, wie het eerst het hoogst is!’
Ze vlogen allemaal tegelijk op, alle vogels van Suriname die van vliegen hielden. Anansi tuurde in de lucht en riep: ‘Stinkvogel is de bè... bè... bes...’ Verder kwam hij niet, want Stinkvogel de Gier Aka Tingifowroe was niet de beste. Wie vloog daar hoger en hoger en het hoogst? Tjotjo de Beste! Hij had zich verstopt in de veren boven op de rug van Stinkvogel de Gier en toen die bijna aan het eind van zijn krachten was, maakte Tjotjo zich los en steeg hij hoger en hoger. Fluitend kwam hij even later terug.
‘Nog vragen, Meester Superspin?’
Anansi zat met zijn mond vol tanden.
‘Kun je me even aan honderd gulden helpen?’ maakte Tjotjo van de gelegenheid gebruik.
‘Om te krijgen?’ schrok Anansi.
‘Om te lenen, man. Het is maar voor een paar weken. Je kunt ze terugkrijgen als ik groot ben.’
En zo leende Anansi honderd gulden aan Tjotjo en wachtte hij tot de Beste groter werd.
Na een paar weken ging hij kijken of het al zo ver was.
‘Waar zitten je ogen, man? Noem je dit groot?’
‘Nee-nee-nee-nee-nee,’ stotterde Anansi. Tjotjo leek zelfs een beetje kleiner geworden, maar zoiets had hij nog nooit gehoord: dat vogels kleiner worden!
‘Ik verzoek je: Kom niet elke dag langs,’ mopperde Tjotjo. ‘Ik wil graag rustig groot worden.’
Anansi liep een paar dagen zenuwachtig rond en uiteindelijk schoot hij Konijn Konkoni aan: ‘Weet jij of Tjotjo al groot is?’
‘Tjotjo, die kleine vogel? Hoe moet die groter worden? Die is toch al groot! Of klein, het is maar hoe je het bekijkt, volwassen is ie in ieder geval. Waar heb je het over?’
Anansi schaamde zich zo dat hij zich had laten beetnemen, dat hij nooit meer over de honderd gulden begon die hij aan Tjotjo de Beste had geleend.
Hij wilde bekend blijven staan als De Slimste. Maar hoe gaat het met zulke geschiedenissen? Die lekken uit! Daar wordt om gelachen! Die brengen anderen op ideeën.
Dat kan ik ook proberen, dacht Kikvors Todo, die nooit ideeën had. En hij sprong naar Tapir Bofroe en vroeg hem honderd gulden te leen, die hij zou terugbetalen als hij groot was.
En hij kreeg ze nog ook, terwijl hij al groot was! Ik ben net zo slim als Anansi, vond Kikvors Todo, die niet had begrepen dat hij net zo goed als Tjotjo zou moeten zijn.
Na een paar weken kwam Tapir Bofroe bij hem langs: ‘Heb je m'n honderd gulden?’
‘Nog niet.’
‘Nog niet? Nog niet? Maar je bent toch al groot!’
‘Dat zie je toch!’
‘Word je nog groter?’
‘Nee hoor, kikvorsen worden niet groter dan zo.’ En Kikvors Todo keek trots om zich heen: Zag iedereen hoe groot hij was?
‘Dan ga ik hier op mijn geld zitten wachten,’ knorde Tapir Bofroe.
‘Dat is niet eerlijk,’ kwaakte Kikvors Todo. ‘Tjotjo wordt ook niet groter.’
‘Ik ook niet,’ zei Tapir Bofroe. ‘Komt er nog wat van?’
Toen moest Kikvors uit werken gaan om Tapir te kunnen terugbetalen. En terwijl hij elke dag zijn loon afdroeg, zuchtte hij en klaagde hij: ‘Wat is er fout gegaan? Wat heb ik verkeerd gedaan?’
‘Heel simpel,’ zong Tjotjo. ‘Als twee hetzelfde doen, is het toch nog niet hetzelfde.’

AT 0221 - The Election of Bird-king    AT 0221 - The Election of Bird-king   

ATU 0221 - The Election of King of Birds.    ATU 0221 - The Election of King of Birds.   

In Suriname zijn de kleinsten vaak de slimste. In het verhaal over de beste wordt Anansi door de kleine vogel Tjotjo de Beste beetgenomen. Als Anansi de vogels uitdaagt om te bewijzen wie er de beste is, wint Tjotjo door een list; hij gaat op de rug van de gier zitten. Hij neemt Anansi een tweede keer beet, door 100 gulden van Ananasi te lenen. Deze zou hij terug betalen wanneer hij groot is. Alleen is de kleine Tjotjo al volwassen en groeit hij niet mee. Anansi verzwijgt de list omdat hij zijn positie als de slimste wil behouden. Echter, dat lukt niet en Kikvors Todo wil hetzelfde proberen met Tapir Bofroe. De list slaagt echter niet doordat Tapir Bofroe de list door heeft en zo moet Todo werken om Bofroe terug te betalen.

"Verhalen uit de Surinaamse Verteltraditie" in: Dieren: volksverhalen uit kleurrijk Nederland - Rotterdam: Lemniscaat, 1990. p. 145-146.

1990

Commentaar Thea Doelwijt, p. 241-242:
Het verhaal over de slimheid van de kleine Tjotjo kent verschillende versies. Ik liet mij inspireren door <i>Anansi, de avonturen van heer Spin in Suriname</i>, S. Franke, Meppel 1954.
Daarin wordt nog verteld dat Kikvors/Pad Todo tot slaaf werd gemaakt. 'Men zegt dat Pad de eerste slaaf geweest is in Suriname'. In <i>Suriname Folk-lore</i> leent Kikker geld van Tijger dat hij zal terugbetalen als hij groot is. Broer Konijn verraadt dat Kikker al klaar is met groeien en Tijger voert Todo weg als 'slaaf van de schuld'.

The Election of Bird-king

Anansi    Anansi   

Meester    Meester   

Superspin    Superspin   

Ba Anansi    Ba Anansi   

Broer Anansi    Broer Anansi   

Baas Spin    Baas Spin   

Tjotjo    Tjotjo   

Beste    Beste   

Godsvogeltje    Godsvogeltje   

Gadofowroe    Gadofowroe   

Picolet    Picolet   

Owroekoe    Owroekoe   

Stinkvogel    Stinkvogel   

Gier Aka Tingofowroe    Gier Aka Tingofowroe   

Konijn    Konijn   

Slimste    Slimste   

Kivors    Kivors   

Bofroe    Bofroe   

Suriname    Suriname   

Nachtegaal    Nachtegaal   

Uil    Uil   

Konkoni    Konkoni   

Todo    Todo   

Tapir    Tapir   

2013-03-01 14:46:20